Hidroponik nyaéta budidaya mélak nu ngamangpaatkeun cai tanjeung teu ngagunakeun taneuh kalawan mokuskeun dina nyumponan kapérluan nutrisi pikeun pépélakan.[1] Atawa hiji kagiatan tatanén nu ngamangpaatkeun cai pikeun gaganti taneuh dina tempat nyumponan kabutuhan nutrisina.[1] Kapérluan cai dina hidroponik leuwih saeutik tinimbang kapérluan cai dina budidaya maké taneuh.[2] Hidroponik ngagunakeun cai anu leuwih éfisién, jadi cocog dilarapkeun dina daérah anu ngabogaan kiriman cai anu kawates. [1][2]

Pepelakan maké sistem Hidroponik

Etimologi

édit

Hidroponik (Inggris: hydroponic) asalna ti kata Yunani nyaéta hydro hartina cai jeung ponos hartina daya. Hidroponik ogé disébut soilless culture atau budidaya tanaman tanpa tanah. Jadi hidroponik miboga harti budidaya pepelakan nu ngamangpaatkeun cai kalawan teu ngagunakeun taneuh salaku média tanam atawa soilless.[1][3]

Sajarah

édit

Téhnik melak sistem hidroponik ieu geus ditalungtik saprak puluhan taun ka tukang, atawa kurang leuwih saprak taun 1672.  Perkara ieu dibuktikeun kalawan kaayaan buku nu nuliskeun ngeunaan téhnik penanaman hidroponik ,nyaéta buku karya Francis Bacom.[4]

Rupa-rupa hidroponik

édit

Wick sistem

édit

Wick sistém atawa sistém sumbu nyaéta sistém hidroponik nu pang sédérhanana sarta pang lobana dipaké dina sistém hidroponik, utamana pikeun nu munggaran.[1] Sistém ieu disébut sistém sumbu sabab ngamangpaatkeun sumbu atawa kaén flanel nu nyambungkeun antara larutan nutrisi kalawan média pelak. Wick system dijieun kalawan nyerepan larutan nutrisi ngagunakeun sumbu saterusna ngalirkeun na ka akar pepelakan.[5]

Water Culture System

édit

Water Culture Systém atawa sistém kultur cai statis mangrupa sistém hidroponik sédérhan satérusna.[6] Sistém hidroponik ieu dijieun ku cara ngeueum pepelakan ku cai nu dicampur larutan nutrisi.[1][6] Minangka tempat nunda pepelakan biasana dipaké papan styrofoam nu ogé boga kagunaan keur nahan pepelakan sangkan bisa ngambang, ku kituna sistem ieu ogé disebut sistem rakit apung.[6]

NFT Sistem (Nutrient Film Technique)

édit

NFT Sistém mangrupa sistém hidroponik nu dijieun ku cara ngabagikeun cai nutrisi di pépélakan ngaliwatan aliran cai nu leutik.[1] Nutrisi dijieun laju-menerus bersirkulasi ngagunakeun pompa tanpa ngagunakeun timér.[1] Di bagéan akar pépélakan teu kabéh kakeueum di jero cai nutrisi,ku kituna akar nu teu kakeueum cai éta dipalar sanggup nyokot oksigén keur pertumbuhan pépélakan.[6]

Ebb & flow system

édit

Sistém ieu disébut ogé kalawan sistém pasang surut sabab pépélakan meunangkeun cai, nutrisi, sarta oksigén ti prosés pamompaan bak tampung nu éngkéna arék ngabaséuhan akar pépélakan. Wanci cai bahé ngabaseuhan akar ieu disebut pasang kawas pérkara na cai basisir nu keur bahé.[1][6]

Drip sistem

édit

Drip sistem atawa disebut ogé sistem tetes mangrupa téhnik hidroponik ku cara meneteskeun larutan nutrisi sacara laju menerus ka jero media pelak ngaliwatan pipa atawa selang.[6] Larutan nutrisi ditampung di jero wadah atawa tandon cai saterusna dihubungkeun kalawan ngagunakeun selang nu terhubung kalawan media pelak kaliwat cai dikompa tepi ngawangun tetesan-tetesan di media pelak.[1][6]

Aeroponyc

édit

Aeroponik mangrupa sistém hidroponik nu ngagunakeun nozzle atawa sélang pényébar keur nyieun butiran halimun lémbut keur ngahasilkeun oksigén.[6] Sistem aéroponik kagolong sistem canggih sarta arang ku kituna sistem ieu umumna dipaké ku balé panalungtikan sarta mahasiswa pertanian.[1] Di sistem ieu pepelakan arek nyerepan nutrisi nu ukuranana leutik sarupa kalawan halimun.[1][6]

Bubbleponics (Sistem Gelembung)

édit

Métodé pépélakan hidroponik nu dipikawanoh minangka Deep Water Culture yakti numuwuhkeun pepelakan sacara mengambang diatas larutan nutrisi. Pepelakan ditahan ngagunakeun jaring kalawan akar pepelakan didalam cai. Larutan nutrisi aliri gelembung hawa nu memperkaya oksigen dina larutan nu aya gunana pikeun akar keur jadi. Di mangsa asal pertumbuhan akar,larutan nutrisi dipompakeun ngaliwatan pembentuk gelembung keur memperkaya kandungan oksigen didalam larutan nu kabuktian ngabantu pertumbuhan akar ti pepelakan. Ieu pisan nu dipikawanoh minangkamétodeuBubbleponic.

DFT Sistem (Deep Flow Technique)

édit

DFT sistem nyaéta cara melak pepelakan kalawan mensirkulasikeun larutan nutrisi pepelakan sacara laju-menerus salila 24 jam di runtuyan aliran katutup. Larutan nutrisi pepelakan di jero tangki dikompa ku pompa cai keur bak penanaman ngaliwatan raramat irigasi pipa,saterusna larutan nutrisi pepelakan di jero bak penanaman dikocorkeun balik deui keur tangki.

Sistem Fertigasi

édit

Sistem fertigasi tanaman hidroponik adalah téhnik aplikasi yang menggunakan unsur hara melalui sistem irigasi. Fertigasi mangrupa singkatan dari fertilisasi atau (pemupukan) dan irigasi. Dalam menggunakan téhnik fertigasi biaya untuk pemupukan dapat dikurangi, karena pupuk diberikan bersamaan dengan penyirama.

Bioponic

édit

Metode pelak bioponik mangrupa padika budidaya pepelakan hybrid nu ngumpulkeun antara sistem pelak hidroponik kalawan sistem pertanian organik. Padika ieu kapanggih keur nungkulan masalah-masalah sarta ngumpulkeun kauntungan ti dua padika pelak kasebut. Jadi,padika bioponik nyaéta sistem hidroponik nu ngagunakeun nutrisi organik nu asalna ti bahan-bahan alila.

Média pélak

édit

Media pelak inert nyaéta media pelak nu teu nyadiakeun unsur hara. umumna media pelak inert boga fungsi minangka buffer sarta nu jadi seundak pepelakan. Sababaraha conto di antarana nyaéta :

  • Arang sekam
  • Spons
  • Expanded clay
  • Rockwool
  • Sabut (Coir)
  • Perlite
  • Karang apung (Pumice)
  • Vermiculite
  • Keusik
  • Kerikil
  • Kekebul kayu atawa disebut kekebul ragaji

Kauntungan téknik hidroponik

édit
  • Teu merlukeun taneuh
  • Cai arék laju bersirkulasi di jero sistem sarta bisa dipaké keur kaperluan sejen,contona dijadikeun akuarium
  • Pengendalian nutrisi leuwih basajan ku kituna nutrisi bisa dibikeun sacara leuwih éféktifsarta efisien
  • Relatif teu ngahasilkeun polusi nutrisi ka lingkungan
  • Mikeun meunang nu leuwih loba
  • Gampang dina manen meunang
  • Steril sarta beresih
  • Media pelak bisa dipaké remen
  • Bebas ti tumbuhan pengganggu/gulma
  • Pepelakan jadi leuwih gancang

Rujukan

édit
  1. a b c d e f g h i j k l Istiqomag S.pd, Siti. Menanam Hidroponik. Ciracas, Jakarta2005: Ganeca. ISBN 9789791211482. Diakses tanggal 8 Nopember 2019. 
  2. a b "Mengetahui Apa Itu Teknik Menanam Tanaman Hidroponik". Bibit Online (dalam id-ID). Diakses tanggal 2019-11-02. 
  3. 'Alawiyah, Yasila. "Menanam Melon dengan Cara Hidroponik". dx.doi.org. Diakses tanggal 2019-11-02. 
  4. Suprijadi, Suprijadi; Nuraini, N; Yusuf, M (2011-01-03). "Sistem Kontrol Nutrisi Hidroponik Dengan Menggunakan Logika Fuzzy". Jurnal Otomasi Kontrol dan Instrumentasi 1 (1): 49. doi:10.5614/joki.2009.1.1.6. ISSN 2460-6340. http://dx.doi.org/10.5614/joki.2009.1.1.6. 
  5. Salamah, Nina; Riyanto, A (2018-01-30). "TEKNIK BERCOCOK TANAM HIDROPONIK PADA LAHAN SEMPIT DI DUSUN TARUBAN WETAN, TUKSONO, SENTOLO, KULONPROGO". Jurnal Pemberdayaan: Publikasi Hasil Pengabdian Kepada Masyarakat 2 (1): 15. doi:10.12928/jp.v2i1.388. ISSN 2580-2569. http://dx.doi.org/10.12928/jp.v2i1.388. 
  6. a b c d e f g h i Wachdijono, Wachdijono; Wahyuni, Siti; Trisnaningsih, Umi (2019-10-28). "SOSIALISASI URBAN FARMING MELALUI BUDIDAYA TANAMAN SAYURAN SECARA VERTIKULTUR DAN HIDROPONIK DI KELURAHAN KALIJAGA, KECAMATAN HARJAMUKTI, KOTA CIREBON". QARDHUL HASAN: MEDIA PENGABDIAN KEPADA MASYARAKAT 5 (2): 90. doi:10.30997/qh.v5i2.1928. ISSN 2550-1143. http://dx.doi.org/10.30997/qh.v5i2.1928.