|
[[Image:Universe.jpg|thumb|Potrét mayapada migunakeun teleskop Hubble, NASA.]]
'''Alam''' ngarupakeun [[dunya material|dunya alami]], anu utamana dina wujud asli/dasarna, jeung leupas tina pangaruh manusa.
== Dunya alami ==
Nurutkeun [[skala]] atawa [[ukuran]] mah, 'alam' téh ngawengku sagala rupa, tinu dimimitian ku ukuran [[mayapada]] nepi ka ukuran [[partikel subatomik|subatomik]], kaasup sagala rupa [[sato]], tangkal, jeung [[mineraltangkal]];, sagala [[pakaya alam]], [[mineral]], jeung kajadian-kajadianana, sarupaning ([[hurricanetopan]], [[tornadogunung bitu]], [[banjir]] sarta [[lini]]). Ogé kaasup [[paripolah]] sasatoan hirup, jeung prosés-sagala rupa prosés nu patali jeung [[objék]]-objék nu teu nyawaan.
Aya jihat pangbéda nu fundaméntal antara nu ngajeujeut manusa (boh kasadaran jeung kagiatanana) jeung nu henteu.
== Métafisik ==
Dina lingkup [[filosofi]], sawangan yén dunya materil sarupaning atom, sasatoan, graviti, béntang, angin, mikroba, jsb. sabenerna aya sacara mandiri, anu leupas tina pangaruh urang,. Nu kitu disebutna [[réalisme]];, sabalikna ti [[idéalisme]].
== Nu alami jeung nu artifisial ==
Mindeng dibédakeun antara "Alamialami" jeung "artifisial" (="jieunan manusa") mindengna mah dibédakeun. BisaSalasahiji teu éta pangbéda dibuktikeun? Salasahijicara ''pendekatan''ngabédakeunana nyaéta ku ngiwalkeun [[pikiran]] tina widang alami;. caraCara séjén nyaéta lain ukur ku ngiwalkeun lain ukur pikiran, tapi ogé ku ngiwalkeun [[manusa]] jeung sagala pangaruhna. Dina dua kasuscara étaieu, wates antara alami jeung [[artifisial]] hésé pisan diguratkeunana (tempo [[mind-body problem]]). Sababaraha urang percaya yén masalah ieu paling hadé disingkahan ku nyebutkeun yén sagalana alami, tapi éta teu bisa loba ngécéskeun konsép "artifisial". In any event, [[ambiguity|ambiguities]] about the [[distinct]]ion between the natural and the artificial animate much of [[art]], [[literature]] and [[philosophy]].
Sababaraha urang percaya yén masalah ieu paling hadé disingkahan ku nyebutkeun yén sagalana alami. Tapi lamun sagalana disebutkeun alami, konsép "artifisial" geus teu bisa deui diécéskeun. Dina sagala kajadian, [[ambiguitas]] ngeunaan [[béda]] antara "alami" jeung "artifisial" ngawangku widang [[seni]], [[literatur]] jeung [[filosofi]].
== Konsép nu pakait ==
Istilah [[élmu alam]] dipaké dina rupa-rupa jalan, utamana:
* pikeun nandakeunnandaan ulikan ngeunaan prosés-prosés alami nu bébas tina pangaruh kagiatan manusa, béda jeung [[élmu sosial]]; jeung
* pikeun nandakeunnandaan [[élmu]]-élmu nu maké [[métode ilmiah]], béda jeung, misalna, [[matematik]] jeung [[élmu komputer]].
Istilah [[filosofi alami]] asalna dipaké pikeun disiplinwidang ilmiahélmu nu ayeuna disebut [[fisika]].
[[Téologi alami]] ngajégang antara disiplin [[téologi]] jeung [[filosofi ageman]].
Dina widang [[atikan]] jeung nu patalina, kontras antara "alami/artifisial" bisa katémbong salaku "[[naturealami versusjeung nurture|nature/nurturenurtur]]".
Tempo ogé: [[praeternatural]], [[unnatural]], jeung [[supernatural]].
| 