Konten dihapus Konten ditambahkan
VolkovBot (obrolan | kontribusi)
Xqbot (obrolan | kontribusi)
m bot Nambih: nl:Alcohol (stofklasse); kosmetik perubahan
Baris ka-1:
Dina jihat umum, '''alkohol''' ([[basa Arab|Ar.]] ''al-khwl'' الكحولالكحول, atawa al-ghawl الغولالغول) salawasna nujul ka [[étanol]] nu dikandung dina inuman nu ngandung alkohol.
 
Dina [[kimia]], '''alkohol''' ngandung harti nu leuwih umum, dilarapkeun ka [[sanyawa organik]] naon baé nu ngandung [[gugus hidroksil]] (''-[[oksigén|O]][[hidrogén|H]]'') nu kabeungkeut na atom [[karbon]]na. Rumus umum pikeun alkohol basajan nu teu ngandung cingcin nyaéta '''C<sub>n</sub>H<sub>2n+1</sub>OH'''.
Baris ka-6:
 
== Struktur ==
[[Gugus fungsional]] hiji alkohol nyaéta [[gugus hidroksil]] nu kabeungkeut kana karbon nu kahibridisasi sp<sup>3</sup>. Ku kituna, alkohol bisa dianggap salaku turunan [[cai]], nu mibanda gugus [[alkil]] nu ngaganti salah sahiji hidrogénna. Mun nu ngaganti hidrogénna mangrupa gugus [[aril]], sanyawana sacara umum disebut [[fénol]]. Oksigén na alkohol mibanda sudut beungkeut kira 109&deg;° (c.f. 104.5&deg;° na cai), sarta dua pasang [[éléktron]] bébas. Beungkeut O-H na [[métanol]] (CH<sub>3</sub>OH) panjangna kira 0.96 [[Angstrom|&Aring;Å]] (96 [[pikométer|pm]]).
 
=== Alkohol primér, sekundér, jeung tersiér ===
Aya tilu golongan utama alkohol- 'primér' (1°), 'sekundér' (2°), jeung 'tersiér' (3°), dumasar jumlah karbon nu kabeungkeut ku karbon nu mibanda gugus hidroksil. [[Étanol]] mangrupakeun alkohol 'primér' pangbasajanna. Alkohol sekundér pangbasajanna nyaéta [[isopropanol]] (propan-2-ol), sedengkeun alkohol tersiér pangbasajanna nyaéta ''tert''-[[butanol]] (2-métilpropan-2-ol).
 
[[ImageGambar:alcohol_common.jpg|450px|Sababaraha alkohol nu umum]]
 
=== Métanol & étanol ===
Baris ka-30:
Sababaraha conto alkohol basajan jeung ngaranna:
 
[[ImageGambar:Alcohol_examples.gif|600px|Conto alkohol katut ngaranna]]
 
Ngaran umum alkohol biasana nyokot tina gugus [[alkil]] ditambah kecap "alkohol", misalna [[métil]] alkohol, [[étil]] alkohol, atawa [[Butil|''tért''-butil]] alkohol. [[Propil]] alkohol bisa ngandung harti ''n''-propil alkohol atawa isopropil alkohol, gumantung posisi kabeungkeutna gugus hidroksil dina rantay propana. Isopropil alkohol kadang ogé disebut ''sek''-propil alkohol.
 
Sakumaha didadarkeun di luhur, alkohol digolongkeun kana primér (1°), sekundér (2°) atawa tersiér (3°), sahingga umum ditunjukkeun dina awalan gugus alkilna. Pikeun conto, (CH<sub>3</sub>)<sub>3</sub>COH téh alkohol tersiér nu ilahar disebut ''tert''-butil alkohol ([[basa Inggris|Ing]]. ''tertiary''). Dumasar aturan IUPAC, ngaranna 2-métilpropan-2-ol, nu nunjukkeun hiji rantay propana nu mibanda gugus métil jeung hidroksil dina karbon tengahna (#2).
 
Alkohol nu boga dua gugus hidroksil biasa disebut "glikol", misalna [[étilén glikol]]: HO-CH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>-OH, nu ngaran IUPAC-na étana-1,2-diol, "diol" nunjukkeun dua gugus hidroksil, sedengkeun 1,2 nunjukkeun posisi kabeungkeutna. Pikeun nu boga tilu atawa opat gugus, mangka maké sebutan "triol" jeung "tétraol".
 
=== Étimologi ===
Kecap "alkohol" ampir pasti asalna tina [[basa Arab]] (awalan "al-" mah geus jadi mérek Arab); tapi, asal-usul nu sabenerna mah can écés. Alkohol diwanohkeun ka [[Éropa]] bareng jeung datangna seni [[distilasi]] kira [[abad ka-12]] ku sababaraha pangarang nu narjamahkeun sarta ngawanohkeun kapanggihna [[alkémi]]s [[Islami]]. Ceuk hiji téori populér nu aya dina sababaraha kamus, cenah mah asalna téh tina &#1575;&#1604;&#1603;&#1581;&#1604;الكحل = ''ALKHL'' = ''al-kuhul'', ngaran tipung [[antimoni]] [[sulfida]] [[antimoni|Sb]]<sub>2</sub>[[walirang|S]]<sub>3</sub> nu dipaké [[antiséptik]] jeung [[sipat mata|sipat]]. Tipung ieu dijieun tina [[sublimasi (fisika)|sublimasi]] mineral alam [[stibnit]] dina wadah nutup. Numutkeun téori ieu, ''alkuhul'' téh hartina zat hasil distilasi, nu kadieunakeun ngaheureutan jadi husus étanol. Étimologi ieu sahanteuna diaku ti taun [[1672]] ([[Oxford English Dictionary|OED]]). Anéhna, basa Arab kiwari pikeun alkohol, &#1575;&#1604;&#1603;&#1581;&#1608;&#1604;الكحول = ''ALKHWL'' = ''al???'', lain diturunkeun tina ''al-kuhul''. [[Qur'an]] surat 37:47 migunakeun kecap &#1575;&#1604;&#1594;&#1608;&#1604;الغول = ''ALGhWL'' = ''al-ghawl'' &mdash; nu hartina "roh" ("[[jiwa]]") atawa "[[sétan]]" &mdash; dina kontéks "the thing that gives the wine its headiness". Kecap ''al-ghawl'' ogé nurunkeun kecap Inggris "ghoul", jeung ngaran béntang [[Algol]]. Turunan ieu luyu jeung harti "roh" atawa "roh tuak" salaku sinonim "alkohol" dina basa-basa Kulon.
 
Numutkeun téori kadua, étimologi populér jeung éjahan "alkohol" lain dumasar generalisasi harti ''ALKHL'', tapi alatan pabaliutna alkémis Kulon dina migunakeun kecap ''ALKHL'' jeung ''ALGhWL'', nu ditarjamahkeun ku jalan nu béda-béda jeung patumpang-tindih.
Baris ka-50:
Kawas cai, alkohol bisa némbongkeun sipat asam atawa basa dina gugus -OH-na. [[pKa|pK<Sub>a</sub>]] nu antara 16-19 ngajadikeun watek asam alkohol leuwih lemah batan cai, tapi masih kénéh bisa diréaksikeun jeung basa kuat kawas [[natrium hidrida]] atawa logam réaktif kawas [[natrium]]. [[Uyah (kimia)|Uyah]] nu dihasilkeun disebutna '''[[alkoksida]]''', nu rumus umumna [[Alkil|R]]O<sup>-</sup> [[Logam|M]]<sup>+</sup>, sedengkeun atom [[oksigén]]na mibanda [[pasangan éléktron bébas]] nu mawa sipat [[basa]] lemah ku ayana asam kuat kawas [[asam sulfat]]. Pikeun conto, jeung métanol:
 
[[ImageGambar:methanol_acid_base.gif|500px|Kaasaman jeung kabasaan métanol]]
 
Alkohol bisa di[[oksidasi]] ngahasilkeun [[aldehida]], [[keton]], atawa [[asam karboksilat]], dehidrasi jadi [[alkéna]], ngagabung jadi [[sanyawaan éster]], sarta ngalaman réaksi [[substitusi nukléofilik]] (mun diaktivasi heula). Mangga baca bab [[#Kimia alkohol]] di handap.
Baris ka-74:
C2H5-HSO4 + H2O --> C2H5OH + H2SO4
[[ImageGambar:alcohol_prep.gif|350px|Préparasi alkohol sekundér]]
 
==== Skala industri ====
* '''[[Fermentasi]]''': migunakeun [[glukosa]] tina gula nu dihasilkeun tina [[hidrolisis]] [[aci]], ku ayana kapang dina suhu <37&nbsp;°C ngahasilkeun étanol.
'''''Réaksi:''''' C12H22O11 -----------> C6H12O6 + C6H12O6
[invertase] (glukosa) (fruktosa)
Baris ka-85:
 
* '''[[réaksi hidrasi|Hidrasi]] langsung''': maké [[éténa]] atawa alkéna séjén tina ''[[cracking]]'' fraksi-fraksi sulingan [[minyak atah]], migunakeun katalis [[asam fosfat]] dina suhu jeung tekenan anu luhur.
* '''[[Métanol]] tina gas cai''': dijieun tina [[gas sintésis]], CO + 2 H<sub>2</sub> digabungkeun sahingga ngahasil métanol, maké katalis [[tambaga|Cu]], ZnO, jeung [[Aluminium oksida|Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>]] dina 250&nbsp;°C jeung tekenan 50-100 atm.
'''''Réaksi:''''' [CO + H2] + H2O -----> CH3OH
(gas cai) (étanol)
 
=== Réaksi ===
Tempo [[#Pasipatan fisik jeung kimia|bab pasipatan fisik jeung kimia]] di luhur pikeun gambaran umumna.
 
==== Deprotonasi ====
Alkohol bisa mangrupa asam lemah nu ngalaman deprotonasi. Réaksi deprotonasi nu ngahasilkeun [[uyah (kimia)|uyah]] [[alkoksida]] bisa lumangsung ku ayana basa kuat kawas [[natrium hidrida]] atawa [[butillitium|''n''-butillitium]], atawa ku logam kalium/natrium.
 
: 2 R-OH + 2 [[Sodium hydride|NaH]] &rarr; 2 R-O<sup>-</sup>Na<sup>+</sup> + [[Hidrogén|H<sub>2</sub>]]&uarr;
 
: 2 R-OH + 2[[Natrium|Na]] &rarr; 2R-O<sup>&minus;</sup>Na<sup>+</sup>
 
: misalna 2 [[Étanol|CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>-OH]] + 2 Na &rarr; 2 CH<sub>3</sub>-CH<sub>2</sub>-O<sup>&minus;</sup>Na<sup>+</sup>
 
Cai mibanda [[pKa|pK<Sub>a</sub>]] nu méh sarua jeung kalolobaan alkohol, sahingga jeung [[natrium hidroksida]] aya dina kasatimbangan nu géséh ka kénca:
 
: R-OH + [[Natrium hidroksida|NaOH]] <=> R-O<sup>-</sup>Na<sup>+</sup> + H<sub>2</sub>O (kasatimbangan ka kénca)
 
==== [[Substitusi nukléofilik]] ====
Gugus [[hidroksil|OH]] mah lain [[gugus nyingkah]] nu hadé pikeun réaksi substitusi nukléofilik, sahingga alkohol nétral teu meta dina réaksi kitu. Tapi, mun oksigénna diprotonasi heula sangkan jadi R&minus;OHR−OH<sub>2</sub><sup>+</sup>, gugus nyingkahna ([[cai]]) jadi leuwih stabil, sahingga substitusi nukléofilik bisa lumangsung. Pikeun conto, alkohol tersiér meta jeung [[asam hidroklorat]] ngahasilkeun [[alkil halida]] tersiér, di mana [[gugus hidroksil diganti ku atom [[klorin]]. Mun alkohol primér jeung sekundér rék diréaksikeun jeung asam hidroklorat, kudu aya aktivator kawas [[séng klorida]]. Atawa, bisa ogé migunakeun cara lain, nyaéta maké [[tionil klorida]].<sup>[1]</sup>
 
[[ImageGambar:Alcohol_reaction_examples.gif|800px|Konversi basajan alkohol jadi alkil klorida]]
 
Alkohol bisa ogé dirobah jadi alkil bromida migunakeun [[asam hidrobromat]] atawa [[fosfor tribromida]]. Misalna:
: 3 R-OH + PBr<sub>3</sub> &rarr; 3 RBr + H<sub>3</sub>PO<sub>3</sub>
 
==== [[Réaksi dehidrasi|Dehidrasi]] ====
Alkohol téh nukléofilik, sahingga R&minus;OHR−OH<sub>2</sub><sup>+</sup> bisa meta jeung ROH ngahasilkeun [[éter]] jeung cai, najan réaksi ieu jarang dipaké iwal di pabrik [[diétil éter]].
 
Nu leuwih jétu mah E1 [[réaksi éliminasi]] alkohol pikeun ngahasilkeun [[alkéna]]. Réaksina sacara umum luyu jeung [[Aturan Zaitsev]], nu nandeskeun yén bakal kabentuk alkéna nu paling stabil. Alkohol tersiér bisa leungit (nguap) dina suhu saeutik luhureun suhu rohangan, sedengkeun alkohol primér butuh suhu nu leuwih panas.
 
[[imageGambar:DehydrationOfAlcoholWithH-.png|600px]]
 
==== [[Ésterifikasi]] ====
Pikeun ngahasilkeun [[éster]] tina [[alkohol]] jeung [[asam karboksilat]], réaksina, katelah "ésterifikasi Fischer", biasana dijalankeun dina [[réfluks]] maké katalis [[asam sulfat]] kentel:
 
: R-OH + R'-COOH <=> R'-COOR + H<sub>2</sub>O
 
Sangkan kasatimbanganana ngisér ka katuhu sarta ngahasilkeun jumlah éster nu loba, cai biasana dileungitkeun ku cara ngalobaan H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> atawa maké [[alat Dean-Stark]]. Éster bisa ogé dijieun tina réaksi alkohol jeung [[klorida asam]] dina lingkungan basa (misalna ditambahan [[piridin]].
 
Éster tipe lianna dijieun ku cara nu sarupa- misalna éster [[p-toluén sulfonat]] (tosilat) dijieun tina réaksi alkohol jeung p-[[toluén sulfonil]] klorida dina piridin.
Baris ka-132:
Nalika dioksidasi, alhkohol primér sacara umum bakal ngahasilkeun [[aldehid]] atawa [[asam karboksilat]], sedengkeun alkohol sekundér ngahasilkeun [[keton]]; alkohol tersiér teu bisa dioksidasi. Sacara tradisional, oksidan nu ilahar dipaké nyaéta ion [[dikromat]] atawa [[kalium permanganat]] dina kaayaan asam, contona
3 [[Isopropanol|CH<sub>3</sub>-CH(-OH)-CH<sub>3</sub>]] + [[Kalium dikromat|K<sub>2</sub>Cr<sub>2</sub>O<sub>7</sub>]] + 4 [[Asam sulfat|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]] &rarr; 3 [[Aseton|CH<sub>3</sub>-C(=O)-CH<sub>3</sub>]] + Cr<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub> + K<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 7 [[Cai|H<sub>2</sub>O]]
 
Dina préparasi aldehida, réagen ieu mindeng ngabalukarkeun over-oksidasi jadi asam karboksilat. Ku kituna, kiwari mah sok ditambahan [[Piridinium klorokromat|PCC]] jeung asam o-iodoksibénzoat (IBX), atawa milih cara séjén, misalna [[oksidasi Swern]].
Baris ka-143:
* [[trans-ésterifikasi]]
 
== Rujukan ==
* ''[[:en:Alcohol]]'' ti Wikipédia basa Inggris per [[2 Agustus]] [[2005]].
 
== Tumbu kaluar ==
* ''[http://www.gabarin.com/ayh/alcohol.htm Alcohol and the Distillation of Wine in Arabic Sources]'', ku Ahmad Y. al-Hassan.
 
[[CategoryKategori:Alkohol]]
[[CategoryKategori:Ubar]]
[[CategoryKategori:Antiséptik]]
[[CategoryKategori:Gugus fungsional]]
 
[[af:Alkohol]]
Baris ka-201:
[[ms:Alkohol]]
[[nds:Alkohol]]
[[nl:Alcohol (stofklasse)]]
[[nn:Alkohol]]
[[no:Alkoholer]]