Di bagéan jero cawan monumen aya rohang kamerdikaan ngawangun amphitheatre. Rohangan ieu bisa ditingali sanggeus ngaliwatan tangga muter ti panto sisi kalér jeung kidul. Rohangan ieu nyimpen simbol kanagaraan jeung kamerdikaan Republik Indonesia. Diantarana naskah asli Proklamasi Kamerdikaan Republik Indonesia nu disimpen dina kotak kaca di jero gerbang lapis emas, lambang negara Indonesia, peta kapuloan NKRI lapis emas, jeung bandéra beureum bodas, sarta tembok nu aya tulisan naskah Proklamasi Kemerdekaan Republik Indonesia.<ref name="HEUKEN25"/><ref name="NATMONOFF2428"/>. Di jero rohangan kamerdikaan Monumen Nasional ieu digunakeun salaku rohang tenang keur mengheningkan cipta jeung meditasi nineung hakékat kamerdikaan jeung pajoangan bangsa Indonesia. Naskah asli proklamasi, gerbang emasna dijieun jadi panto mekanis nu dijieun ti perunggu sabeurat 4 ton lapis emas dihias ku ukiran kembang Wijaya Kusuma nu ngalambangkeun kaabadian, sarta kembang taraté nu ngalambangkeun kasucian. Panto ieu ayana di sisi tembok bagéan barat di tengah rohangan jeung lapis marmer hideung. Panto ieu dipikawanoh ku ngaran ''Gerbang Kemerdekaan'' nu sacara mekanis bakal kabuka tuluy musik "'''Padamu Negeri'''" kakuping tuluy rekaman sora Sukarno nu keur macakeun naskah proklamasi tanggal [[17 Agustus]] [[1945]]. Di sisi bagéan kidul aya patung Garuda Pancasila, lambang nagara Indonesia nu dijiaeun ti perunggu beuratna 3,5 ton jeung lapis emas. Di sisi bagéan wétan aya tulisan naskah proklamasi hurufna perunggu, kuduna di sisi ieu nampilkeun bandéra nu pang sucina jeung dimuliakeun Sang Saka Merah Putih nu asli dikibarkeun tanggal [[17 Agustus]] [[1945]]. Namung sabab kondisina nu geus kolot jeung rapuh, bandéra suci ieu teu dipamerkeun. Sisi kalér tembok marmer hideung ieu nampilkeun kapuloan Nusantara lapis emas, ngalambangkeun lokasi '''Negara Kesatuan Republik Indonesia'''.
