Sajarah Telekomunikasi di Indonesia: Béda antarrépisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Hadiyana (obrolan | kontribusi)
mTidak ada ringkasan suntingan
Hadiyana (obrolan | kontribusi)
Tidak ada ringkasan suntingan
Baris ka-11:
==Telekomunikasi jeung sajarah pajoangan kamerdikaan==
 
Bareng jeung bangkitna gerakan nasional sarta nempo sistem penggajihan anu henteu adil, ngadeg sagala rupa-rupa paguyuban buruh di lingkungan PTT kawas Postbond, Midpost/Inspecteurs Bond sarta Pakumpulan Pagawé PTT Rendahan (PTTR). Sedengkeun Midpost sartajeung PTTR ngabogaan warna nasionalisme anu teges. Pakumpulan-pakumpulan ieu diadegkeun alatan aya kanyataan yén sanajan jumlah pagawé pribumi ngarupakeun bagian panglobana ti pagawédi PTT tapi dianaktérékan ku pupuhu. Di antara para pamingpin gerakan nasional anu nyorongngadorong diadegkeunnana Midpost nyaéta R.P. Soeroso, anggota Volksraad. Saenggeus Pamaréntah Hindia Walanda bangkrut alatan serangan tentara [[Jepang]] dina taun 1942, Dines PTT dibagi-bagi luyu jeung wewengkon kakawasaan militér Jepang. Wewengkon Jawa sarta [[Madura]] di handapeun komando Angkatan Darat Jepang keka-16, wewengkon [[Sumatera]] di handapeun komando Angkatan Darat Jepang ka-25 sarta kapuloan Indonésia Wétan di handapeun komando Armada keka-3 Angkatan Laut Jepang.
 
Jawatan PTT anu dibéré landihan Tsusinkyoku dibéré pancén utama mantuan kalancaran "Perang Raya Asia Wétan" sarta ngajaga kaamanan pamaréntahan militér. Setasiun radio pamancar Dayeuhkolot anu perenahna tujuh kilométer kiduleun Bandung dikokolakeun ku pausahaan telekomunikasi swasta Jepang Kokusai Denki Tsusinkyoku anu puseurna di Jepang. Setasiun radio ieu waktu éta ngarupakeun setasiun radio pangbadagna di Indonésia, komomalah mah di [[Asia Tenggara]]. Salila pangawasaan Jepang, hubungan ka luar nagri ku setasiun radio Dayeuhkolot ngan mancar ka Jepang sarta Jérman. Setasiun radio pamancar di Dayeuhkolot sarta setasiun radio panarima di Rancaékék di lebah wétan Bandung dipingpin ku urang-urang Jepang, kitu ogé kantor telegraf di Bandung. Lantaran sawatara pamancar dipaké husus pikeun kaperluan militér, saban pagawé Indonésia diawaskeun sacara ketat. Sanajan kitu, kadatangan Jepang di lingkungan PTT ieu nguntungkeun ogé. Urang Walanda anu tiheula ngawasa korsi-korsi pupuhu geus kagusur. Réa korsi pupuhu ditempatan ku pagawé Indonésia; ku kituna maranéhna meunang pangalaman pikeun mingpin. Jawatan PTT di Sumatera mimitina dipuseurkeun di Shonanto (Singapura) alatan Sumatera sartajeung [[Semenanjung Malaya]] ku Pamaréntah Jepang dijadikeun hiji wewengkon komando.
 
Kaayaan telekomunikasi urang di pulo Jawa dina jamanmangsa panjajahan Jepang goréng pisan. Tanaga pupuhu sarta téknisi Walanda sartaogé Indonesia ditahan ku Jepang. Ku kituna PTT kakurangan tanaga. R. Samdjoen, anu waktu harita digawé di bagian laboratorium sarta ngarasakeun kacida kurangna tanaga anu rancagé, ngawanikeun manéh ngatik nonoman-nonoman Indonésia jadi téknisi telekomunikasi. Kahayang manéhna katedunan. Fungsi utama Dines PTT dina jaman Walanda sarta jaman Jepang mémang béda. Dines PTT Hindia Walanda henteu boga tujuan komérsial samatahungkul, tapi ogé pikeun ngaladénan balaréa, sedengkeun dina jaman Jepang Jawatan PTT leuwih dipaké pikeun ngarojong "Perang Raya Asia Wétan." RéaRéya pemancar, parabot sarta alat-alat telekomunikasi dikunjal ka medan perang. Tapi aya ogé kauntungan dina jaman Jepang, nyaéta urang Jepang ngawanohkeun pamakéan [[radar]] ka para téknisi Indonésia.
 
Di wewengkon séjén, hususna di Sumatera kamekaran telekomunikasi dina mangsa harita cukup alus. Jaringan telegraf morse nyambungkeun sakumna dayeuh, komo nu ti Bukittinggi mah bisa nyambung ka Bandung, Singapura sarta Tokyo. Unit-unit telekomunikasi milik PTT diwangun tina terminal telegraf di Birugo sarta setasiun panarima di Tarok, duanana di Sumatera Kulon. Pemancar radio di Bukitcangang - di wewengkon Bukittinggi - aya dina jero taneuh sarta pesawat pamancar ditempatkeun dina hiji bungker. Jepang geus ngira-ngira jigana bakal lumangsung serangan udara Sekutu ka Bukittinggi alatan [[Bukittinggi]] jadi puseur pamaréntahan. Maranéhanana ogé nyangka yén pamancar-pamancar radio baris jadi sasaran pangeboman. Éta pisan sababna Jepang nyiapkeun pamancar-pamancar sérep anu ditempatkeun sumebar.
 
Dina setasiun-setasiun pamancar sarta puseur-puseur telekomunikasi penting di Garégéh sarta Tarok aya tanaga-tanaga parigel anu didatangkan ti Bandung. Nonoman-nonoman Indonésia anu digawé di puseur-puseur telekomunikasi kasebut tétéla bisa ogé nyumbangkan hiji hal pikeun gerakan di ''bawah tanah''. Alat radio di mana-mana diségel ku Pamaréntah Jepang ambéh bangsa Indonésia teu nyahoeun éléhna bala tentara Jepang. Sanajan kitu para nonoman waktu harita bisa ngaregepkeun siaran radio luar nagri kalayan ngagunakeun ''head-set'' ambéh sorana henteu kadéngé kaluar. Tangtu nguping warta ku cara sarupaning éta dianggap ku Jepang sabagé rempakan beurat. Saurang pagawé sélér Ambon kanyahoan ngadéngékeun siaran radio luar nagri; militér Jepang nuduh éta pagawé sabagésalaku mata-mata musuh sarta saterusna leungit teu kanyahoan kamana.
 
Puyarna kakawasaan Walanda anu geus cicing salila tilu satengah abad di Indonésia sarta beuki morosotna kakuatan bala tentara Jepang di sakabéh garis médan perang di wewengkon Asia sarta Pasifik, beuki ngandelkeun kayakinan para pagawé Indonésia di PTT yén hiji waktu pasti bangsa Indonésia baris ngahontal kamardikaan. Pikeun nyambut waktu nu boga harti sajarah éta, diperlukeun sasadiaan, boh pikeun ngarebut sarta ngabéla kamardikaan boh nyiapkeun sagala rupa pagawéan sarta nangtukeun pingpinan pikeun PTT. Sasadiaan éta - tangtu waé henteu bisa dipigawé sacara nembrak sarta bébas. Dina pasamoan, maranéhanana saolah-olahjiga henteu mikiran harengheng perang sarta patingharewos béja ngeunaan munculna kasempetan pikeun ngamardikakeun bangsa. Salasaurang siswa anu ngaranna Soetoko anu nonjol pancénna dina ngahijikeun alpukah patriotik, ti mimiti taun 1942 geus nepungan Mas Soeharto anu waktu éta nyekel kalungguhan Kapala Biro anu boga pangkat Controleur I. Manéhna ngarupakeun hiji-hijina pagawé Indonésia anu pangluhurna pangkatna di lingkungan PTT. Ku duaannana disawalakeun kamungkinan direbutna jabatan pupuhu PTT lamun sawaktu-waktu Pamaréntah Hindia Walanda runtag. Teu aya béda pamadegan antara Soetoko anu ngora sarta pinuh kawani jeung Mas Soeharto anu nyaho seluk beluk Jawatan PTT; lamun aya béda, saukur ngeunaan palaksanaanana.
 
Alpukah Soetoko memang ngawakilan cita-cita sarta watek kaum ngora anu sumanget, wani tapi meureun ogé kurang asak dina tinimbangan. Mas Soeharto ngawakilan pamadegan, yén direbutna Kantor Puseur PTT tanpa dibiruyungan gerakan sarta tindakan anu saluyu meureun bisa ngarugikeun gerakan nasional. Ngaliwatan sawala anu asak, alpukah para nonoman anu diwakilan ku Soetoko bisa diperuhkeun. Alpukah éta urungteu jadi dilaksanakeun alatan serbuan Jepang ka Hindia Walanda ngan lumangsung sakeudeung sarta Walanda gancang talukna. Jepang ogé gancang ngawasa kaayaan sarta nyusun pamaréntahan. Tapi cita-cita para nonoman anu tumuwuh saprak oyagna kakawasaan Hindia Walanda, terus ngagedur dina mangsa kakawasaan Jepang. ''Propaganda'' amis Jepang anu ngajangjian kamardikaan pikeun bangsa Indonésia "jaga kahareupnakeun" henteu mempan deui alatan tétéla pamerasan sarta penindesan anu dipigawé ku maranéhna pohara telenges. Di mana-mana lumangsung kalaparan alatan béas Indonésia dikunjal Jepang pikeun mere dahar para soldaduna anu sumebar di wewengkon Asia sarta kapuloan Pasifik.
 
Dina mangsa pamaksaan sarta penindasanpanindesan Jepang éta mecenghul ogé kasempetan anu kacida kapaké pikeun ngagembléng sumanget kamilitéran sarta patriotisme. Cenah dina nyanghareupan serbuan tentara sekutu, Jepang ngayakeun latihan jurit pikeun nonoman Indonésia. Di Kantor Pusat PTT saban isuk-isuk diayakeun latihan taisho (basa Indonesia: pemanasan), anu dituluykeun ku latihan baris sarta kamilitéran oge perang-perangan. Hiji pasukan Seinendan (organisasi nonoman jieunan Jepang) diresmikeun sarta dipingpin ku Abdoel Djabar. Samentara éta Soetoko mingpin sakumna barisan Seinendan PTT anu ngawengku sakola PTT, Radio, Laboratorium, Kantor Pos Gedé sarta Kantor Telepon. Saterusna dijieun organisasi anu ngaranna Tsusintai atawa Barisan Pusat PTT, sarta dijieun ogé Tsusin Tokubetsutai (Pasukan Istimiwa atawa Barisan Panaratas PTT). Kader-kader bangsa ieu mimiti naratas jaringan komunikasi dina gerakan bawah tanah jeung dayeuh-dayeuh séjén. Maranéhanana nyusun jaringan pangiriman informasi bawah tanah ngagunakeun telepon, telegram sandi, pos, kurir sarta radio.
 
Maranéhanana ogé nyiapkeun ''pemancar gelap''. Sacara ati-ati maranéhanana merhatikeun kaayaan perang tina warta-warta sarta dokumén-dokumén boga Jepang. Pihak Jepang lainna henteu ngira-ngira bahaya anu ngancem ti masarakat Indonésia sanggeus di mana-mana lumangsung kalaparan tapi henteu sempet ngalakukeun ''réaksi'' alatan pasukan Jepang beuki kadéséh di médan-médan yuda. Urang Jepang ujug-ujug waé maréntahkeun nyieun tanggul pengaman di sakuliling gedong Kantor Pusat PTT. Kios telepon umum di Kantor Pusat PTT dirobah jadi tempat mikrofon anu dihubungkan ku ''loud speaker'' guna nyalabarkeun sagala rupa paréntah ka para pagawé. Biantara propaganda sawaktu-waktu disiarkan ngaliwatan éta ''loud speaker''.
Baris ka-31:
Tsusin Tokubetsutai junun ngadatangkeun guru ti pihak militér Jepang pikeun méré atikan cara-cara ngagunakeun pakarang. Tina éta atikan, nonoman-nonoman anggota Barisan Istimiwa PTT sanggup ngagunakeun pakarang sarta nyaho cara kumaha carana pasukan usik dina yuda, boh keur ngabéla diri boh keur narajang. Élmu béla diri ogé diajarkan. Supaya atikan gampang ditarimana, Soeardi Tasrif' anu pinter ngagunakeun basa Jepang dibéré pancén jadi juru tarjamah. Jaga, Soeardi Tasrif jadi saurang ''pengacara'' kawentar di Jakarta.
 
Di antaraTantara para anggota Tsusin Tokubetsutai anu paling giat nyieun hubungan jeung para inohong gerakan nasional nyaéta Ismojo. Éta pisan sababna kecap sandi anu dipaké minangka lengkah munggaran pikeun ngarebut Kantor Pusat PTT ti leungeun Jepang téh kecap "IS", anu ngarupakeun suku kecapengang kahiji tina ngarankecap Ismojo. Manéhna leuwih ''leluasa''jongjon ngalakukeun hubungan jeung para pupuhu pajoangan di luar golongan PTT alatan mindeng ngalakonan dines luar kantor. Dina tengah-tengah taun 1945, sanggeus soldadu ''Sekutu'' anu dipingpin ku Jénderal Macarthur junun ngalakukeun serangan sarta hasil ngarebut pulo demi pulo ti Jepang, geus kabayangkacipta Jepang bakal éléh.
 
Sanggeus ''[[bom atom]]'' soldadu ''Sekutu'' ngancurkeun [[dayeuh]] [[Hiroshima]] dina tanggal 6 Agustus [[1945]], kakuatan militér Jepang bisa dianggap geus ambrukancur samasakali. Kitu ogé, ''bom atom'' kadua anu ngancurkeun dayeuh Nagasaki dina tanggal 9 Agustus 1945, ngajadikeun sumanget Jepang sirna. Isukna [[Kaisar Hirohito]] ngembarkeun yén Jepang éléh perang sarta nyerahkeun diri tanpa sarat. Di Indonesia, Jepang masih nutupan kaéléhna kalawan nyegah sumebarna warta éta ka wewengkon Asia. Tapi para operator telepon sarta telegrap PTT bisa nyaho warta sumerahna Jepang éta alatan pakakas-pakakas panarima radio di Bandung henteu diségel. Telegram resmi ti [[Tokyo]] ahirna katarima di [[Bandung]] dina tanggal 13 Agustus 1945.
 
==Rujukan==