Kecap (basa Sunda): Béda antarrépisi
DiN (obrolan | kontribusi) New page: {{Tata Basa Sunda}} ==Warna jeung Wangun Kecap== Kecap-kecap dina basa Sunda bisa dipasing dumasar kana '''wangun''' jeung '''warna'''na. '''Wangun Kecap''' {| border="1" cellspacing="0... |
(taya bédana)
|
Révisi nurutkeun 25 Nopémber 2006 23.43
Warna jeung Wangun Kecap
Kecap-kecap dina basa Sunda bisa dipasing dumasar kana wangun jeung warnana.
Wangun Kecap
kecap ... | nyaéta ... |
asal | kecap anu teu kungsi ngalaman parobahan |
rundayan | kecap asal anu geus dirarangkénan |
rajékan | kecap anu diwangun ku cara ngarajék kecap asal |
kantétan | kantétan dua atawa leuwih kecap asal anu mibanda harti anyar. |
Warna/Rupa Kecap
kecap ... | nyaéta ... |
barang | kecap anu nuduhkeun barang atawa ngaran nu dianggap barang. |
sulur | kecap anu dipaké pikeun nyuluran atawa ngaganti kecap barang. |
pananya | kecap anu dipake pikeun nanya |
pagawéan | kecap anu nuduhkeun kalakuan, paripolah, atawa pagawéan jalma atawa mahluk séjénna. |
sipat | kecap anu nuduhkeun sipat atawa kaayaan barang atawa nu dianggap barang. |
bilangan | kecap anu nuduhkeun bilangan, jumlah, beungkeutan, kumpulan, atawa tahapan. |
panganteb | kecap pikeun ngantebkeun babagian kalimah anu dipentingkeun ((en): emphasis). |
panganteur | kecap disahareupeun hiji kecap pikeun nganteurkeun kecap éta sangkan leuwih anteb tur écés. |
panambah aspék | kecap pikeun nuduhkeun lumangsungna hiji kajadian. |
panambah modalitas | kecap anu nuduhkeun sikep panyaturna waktu nyanghareupan jalma séjén. |
pangantét | kecap sahareupeun kecap barang pikeun ngantétkeun kecap barang éta jeung kalimah utamana. |
panyambung | kecap anu dipaké pikeun nyambungkeun kecap jeung kecap, atawa babagian kalimah. |
panyeluk | kecap nu dipaké pikeun ngébréhkeun bituna rarasaan. |
Kecap sulur
Kecap sulur aya sababaraha rupa:
- kecap gaganti jalma
- kecap gaganti milik
- kecap panuduh
Kecap gaganti jalma
'Kecap gaganti... | kecap.. | dipaké dina kaayaan... | conto kalimah | |
jalma kahiji | tunggal | sim kuring | lemes, resmi | Sim kuring baris nyarengan lumangsungna ieu acara dugi ka réngsé. |
abdi | lemes, teu resmi | Abdi wangsul ti Buah Batu, Bandung. | ||
kuring / déwék / urang | loma | Kuring mah asa kakara manggih euy, domba sukuna lima mah. | ||
kami / kaula | loma, ngaluhurkeun ajén sorangan | Kaula rék nitah ka Patih Lirbaya. | ||
aing | kasar | Teu sudi aing mah panggih jeung jalma kitu. | ||
loba | sim kuring sadayana | lemes, resmi | Sim kuring sadayana baris dongkap luyu sareng pamundut. | |
abdi sadayana | lemes, teu resmi | Abdi sadayana nyanggakeun kumaha kasapukan balaréa waé. | ||
kuring saréréa | loma | Kuring saréréa ngajakan ka urang Cikadu abenan balap motor. | ||
jalma kadua | tunggal | bapa / ibu (jsb. nu dianggap mancakaki) |
lemes, ka anu dipikahormat | Bapa Pupuhu Sakola anu ku sim kuring dipikahormat. |
anjeun | lemes, ka sapantaran | Anjeun téh pinter, ngan hanjakal mun di kelas tara nyarita. | ||
manéh / silaing | loma | Manéh mah dibéjaan téh tara ngagugu. | ||
sia | kasar | Sia ku aing rék diteunggeul. | ||
loba | aranjeun | lemes | Aranjeun kudu apal yén organisasi mah kudu digawé babarengan. | |
maranéh | loma | Maranéh kudu bener dina nyanghareupan masalah jeung babaturan téh. | ||
hidep saréréa | lemes, ka sahandapeun | Hidep saréréa adi-adi bapa sing junun lamun dialajarna téh. | ||
jalma katilu | tunggal | mantenna | lemes, ka nu dipikahormat | Mantenna mah parantos jejem ku pangarti jeung pangalaman. |
anjeunna | lemes | Anjeunna janten conto pamingpin anu wijaksana. | ||
manéhna, inyana | loma | Manéhna mah teu apaleun yén harga baju téh dimahalkeun. | ||
loba | aranjeunna | lemes | Aranjeunna mah langkung paos kana pasualan pangajaran di sakola mah. | |
maranéhna | loma | Maranéhna kudu apal kana aturan di pabrik anu teu meunang direumpak. |
Kecap gaganti milik
Kecap gaganti milik disusun ku cara ngantétkeun kecap gaganti pikeun jalma di luhur ditukangeun kecap barang. Contona: buku abdi, buku manéh, buku hidep saréréa
Kecap panuduh
Kecap panuduh wacana
ieu | |
éta | |
kitu | |
kieu |
Kecap panuduh luareun wacana
kecap...' | dipaké pikeun... | conto kalimah |
dieu | nuduhkeun nu deukeut | ... |
dinya | nuduhkeun nu rada deukeut | ... |
ditu | nuduhkeun nu jauh | ... |
Kecap pananya
Kecap... | dipaké pikeun nanyakeun ... | conto kalimah |
naon | barang, hal, sasatoan, tutuwuhan | Naon ngaran sasatoan nu tonggongna cucukan sareukeut téh? |
saha | jelema, malaékat, Pangéran | Saha nu kamari tabrakan di Jalan Ahmad Yani téh? |
ka mana | tempat, hal | ka mana Suéb téh inditna? |
iraha | waktu | Iraha anjeun badé ka dieu? |
naha | sabab-musabab, kalakuan | Naha Malik bisa jadi pinunjul kahiji nembang pupuh? |
kumaha | cara, kaayaan | Kumaha carana makihikeun jalma anu heuras hulu dina organisasi? |
sabaraha | jumlah, bilangan | Sabaraha harga bawang beureum sakilo téh? |
Kecap panganteur
bus asup | nyah beunta | nging/hing ceurik |
segruk ceurik | am dahar | jol datang |
rap dibaju | deker digawé | gék diuk |
reg eureun | geleber hiber | sedut/dut hitut |
kuniang hudang | belenyéh/nyéh imut | gedig indit |
léos indit | kécéwér/wér/cer kiih | blug labuh |
beretek/berebet lumpat | jleng luncat | geleser maju |
belewer malédog | brus mandi | térékél naék |
gampleng nampiling | blak nangkarak | jung nangtung |
sebrut narajang | habek neunggeul | lek neureuy |
lar ngaliwat | bluk ngangkuban | biur ngapung |
golédag ngedeng | gewewek ngégél | réngkénék ngigel |
leguk/regot nginum | burusut ngising | pok ngomong |
celengkeung ngomong | trét nulis | gaplok nyabok |
gap nyagap | sirintil nyampeurkeun | gantawang nyarékan |
kerewek nyekel | cong nyembah | crot nyiduh |
celengok nyium | kop nyokot | bluk nyuuh |
reup peureum | dug saré | barakatak seuri |
ceuleukeuteuk seuri | cakakak seuri | cikikik seuri |
lep teuleup | eureuleu teurab | clak tumpak |
luk tungkul | jrut turun | nyot ngenyot |
pelenyun udud | cat unggah | orolo utah |
beledug bitu | beleték peupeus | beletok potong |
béréwék soék | bray beurang | bray muka |
bray caang | breg hujan | cep tiis |
gejebur kana cai | jedak diadu | jeduk tidagor |
jegug sora anjing | jegur sora marieum | jentréng kacapi |
jep jempé | jeprut pegat | kecebuk sora cai |
kecemplung kana sumur | kepluk murag | kérésék sora daun |
ketruk sora sapatu | les leungit | paralak hujan |
pédénghél keuheul | peledek bau hitut | pes pareum |
pleng ambleng | plong ngemplong | prung pegat |
prung ngamimitian | pudigdig ambek | rekét sora panto |
rob ngarogrog | rup dirungkupan | seguk sora kolécér |
semprung pegat | sruk-srék sora ragaji | trong kohkol |
Kecap pagawéan
Ciri-ciri kecap pagawéan:
- umumna mangrupa caritaan dina kalimah, lain jejer
- teu bisa ditempatkeun satukangeun kecap pangantét
- teu bisa dipiheulaan ku kecap paling atawa dirarangkénan anu ngandung harti paling ...
- bisa dipiheulaan ku kecap panambah aspék jeung modalitas
Kecap sipat
Ciri-ciri kecap sipat:
- bisa dipiheulaan ku kecap leuwih jeung mani
- bisa dituturkeun ku kecap kacida, pisan, jeung naker
- bisa dirarangkénan ku pang-...-na
- bisa ngawangun frasa pohara ...-na atawa kacida ...-na
Kecap bilangan
Kecap bilangan aya sawatara rupa:
Kecap bilangan utama
Kecap bilangan utama, mangrupa gaganti pikeun angka nu dituduhkeunana.
Tabél kecap bilangan utama (1)
. | hijian | belasan | lilikuran |
---|---|---|---|
+ | 0 | 10 | 20 |
0 | enol | sapuluh | dua puluh |
1 | hiji | sabelas | salikur |
2 | dua | dua belas | dua likur |
3 | tilu | tilu belas | tilu likur |
4 | opat | opat belas | opat likur |
5 | lima | lima belas | lima likur |
6 | genep | genep belas | genep likur |
7 | tujuh | tujuh belas | tujuh likur |
8 | dalapan | dalapan belas | dalapan likur |
9 | salapan | salapan belas | salapan likur |
Tabél kecap bilangan utama (2)
. | puluhan | parapatan | lawéan | ratusan | rébuan | jutaan | milyaran | trilyunan |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
x | 10 | 1/4 | 25 | 100 | 1.000 | 1.000.000 | 1.000.000.000 | 1.000.000.000.000 |
1 | sapuluh | saparapat | salawé | saratus | sarébu | sajuta | samilyar | satrilyun |
2 | dua puluh | dua parapat | dua lawé | dua ratus | dua rébu | dua juta | ||
3 | tilu puluh | tilu parapat | tilu lawé | tilu ratus | tilu rébu | tilu juta | ||
4 | opat puluh | opat parapat | opat lawé | opat ratus | opat rébu | opat juta | ||
5 | lima puluh | lima parapat | lima lawé | lima ratus | lima rébu | lima juta | ||
6 | genep puluh | genep parapat | genep lawé | genep ratus | genep rébu | genep juta | ||
7 | tujuh puluh | tujuh parapat | tujuh lawé | tujuh ratus | tujuh rébu | tujuh juta | ||
8 | dalapan puluh | dalapan parapat | dalapan lawé | dalapan ratus | dalapan rébu | dalapan juta | ||
9 | salapan puluh | salapan parapat | salapan lawé | salapan ratus | salapan rébu | salapan juta |
Conto gabungan:
- 67 = genep puluh tujuh
- 567 = lima ratus genep puluh tujuh
- 4.567 = opat rébu lima ratus genep puluh tujuh
- 34.567 = tilu puluh opat rébu lima ratus genep puluh tujuh
- 234.567 = dua ratus tilu puluh opat rébu lima ratus genep puluh tujuh
- 1.234.567 = sajuta dua ratus tilu puluh opat rébu lima ratus genep puluh tujuh
Kecap bilangan tingkat
Kecap bilangan tingkat diwangun ku ngalarapkeun rarangkén awal ka-, conto: kahiji, kadua, katilu, kaopat, jst.
Kecap bilangan kumpulan
Kecap bilangan kumpulan diwangun ku ngalarapkeun rarangkén ahir -an, conto: hijian, duaan, tiluan, opatan, jst.
Kecap bilangan pecahan
Salian saparapat (1/4), aya ogé bilangan pecahan séjénna, nyaéta satengah (1/2). Saterusna, bisa diwangun ku cara ngantétkeun dua kecap bilangan utama diselangan ku per, conto: dua per tilu (2/3),
(A) kecap... | (B) pikeun ngabilang... | conto (A+B) atawa (B+A) |
dami | ambekan | ambekan sadami |
leunjeur | awi | dua leunjeur awi |
bébék | awi, suluh | suluh tilu bébék |
dapur | awi | opat dapur awi |
lémpéng | bako | bako lima lémpéng |
sihung | bawang | genep sihung bawang |
gebing | bilik | bilik tujuh gebing |
rirang | boéh | |
sikat | cau | |
turuy | cau | |
ponggol | daun cau | |
kompét | daun cau | |
jalon | eurih | |
bonjor | gula | |
kakab | injuk | |
rempang | jahé | |
manggar | jambé, kalapa | |
hulu | kalapa | |
lambar | kertas, daun, papan | |
solor | konéng | |
dampa | muncang | |
camplung | nangka | |
papan | peuteuy | |
hanggor | peuteuy | |
ranggeuy | peuteuy, kembang | |
panon | peuteuy | |
heulay | samak | |
piring | sangu | |
boboko | sangu | |
bakul | sangu | |
rampasan | sapatu | |
hurun | suluh | |
batekan | tambang | |
métér | tambang, tali | |
huntu | uyah | |
gandu | uyah, gula | |
bata | uyah | |
kotak | sawah | |
urang | jelema | jelema sarébu urang |