Butan: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Baris ka-68:
[[Budha Mahayana]] mangrupa dasar warisan kaagamaan nagara, tapi undang-undang ngarojong kabébasan agama.<ref name=hrr/>
== Militér jeung hubungan luar nagri ==
{{main|Militér Butan|Hubungan luar nagri Butan}}
[[Angkatan Pakarang Karajaan Butan]] mangrupa angkatan pakarang Butan. Lembaga militér ieu ngawengku [[Pasukan Pangaman Karajaan Bhutan|Pangaman Karajaan]] sareng [[Kapulisian Karajaan Butan]]. Kaanggotaan militér sipatna sukaréla. Yuswa minimal pikeun asup ka militér nyaéta 18 taun. Jumlah personil kira-kira 16.000 urang, nu dilatih ku [[Angkatan Darat India]].<ref>{{cite web |first=Arun |last=Bhattacharjee |url=http://www.atimes.com/atimes/South_Asia/EL19Df04.html |title=Bhutan Army Sees Action at Last |publisher=Atimes.com |date=2003-12-19 |accessdate=2009-04-23}}</ref> Angkatan Pakarang Karajaan Butan miboga dana alokasi taunan kira-kira [[dolar Amérika Sarikat|$]]13,7 yuta (1,8% [[Produk doméstik bruto|PDB]]). Minangka [[nagara nu dilingkung]], Butan heunteu miboga angkatan laut. Butan ogé teu boga angkatan udara atanapi korps udara angkatan darat. Angkatan pakarangna ngandalkeun Komando Udara Wétan ti [[Angkatan Udara India]] pikeun pitulungan.
Butan miboga hubungan ékonomi, stratégi, jeung militér nu kiat jeung tatanggana, India.<ref>[http://www.ndtv.com/video/player/exclusive/bhutan-pm-india-is-closest-ally/33779 Bhutan PM: India is closest ally, NDTV, July 16, 2008]</ref><ref>[http://www.thebhutanese.bt/pm-stresses-on-importance-of-foreign-relations/ PM stresses on importance of foreign relations, The Bhutanese, 12 Julu 2012]</ref> Taun 2007, Butan jeung India nandatanganan hiji pajangjian anyar ngijinkeun Butan ngawasaan hubungan luar nagrina. Pajangjian ieu ngahupus kaayaan nu diakibatkeun ku pajangjian satacanna taun 1949. Pajangjian nu satacanna éta ayuen kadang-kadang ogé dijadikeun alesan pikeun kadali India kana hubungan luar nagri Bhutan, nanging pamaréntah Butan ngadali sadaya hubungan luar nagrina, kaasup sababaraha maslaah di mana India miboga perhatosan, kawas status wates Butan jeung [[Cina]].<!--Library of Congress|Foreign Relations-->
Butan miboga hubungan diplomatik sateng 21 nagara sarta [[Uni Éropa]] sarta mibboga misi di India, [[Bangladés]], [[Thailand]], jeung [[Kuwait]]. Butan miboga 2 misi [[Pasarikatan Bangsa-Bangsa|PBB]], hiji di New York sarta hiji di [[Jénéwa]]. Ngan India jeung Bangladés nu miboga kadutaan pangeusi di Butan, samentawis Thailand miboga kantor konsulat di Butan.
[[File:Bhutan CIA WFB 2010 map.png|thumb|Peta Butan némbongkeun watesna jeung Cina sarta India sakumaha dina taun 2012.]]
Ku hiji pasatujuan nu lila, warga nagara India jeung Butan tiasa sumping ka masing-masing nagara tanpa [[paspor]] atanapi [[visa]], ukur butuh kartu idéntitas nagarana. Warga Butan ogé tiasa gawé di india tanpa palarangan hukum. Butan teu boga hubungan diplomatik resmi jeung tatangga kalérna, [[Républik Rahayat Cina]], sanajan paturakan kunjungan dina raloba tingkat pernah aya. Pasatujuan bilateral nu kahiji antawis Cina jeung Butan ditandatanganan dina taun 1998. Butan ogé miboga konsulat husus di [[Makau]] jeung [[Hong Kong]]. Wates Butan jeung Cina kalobaanana heunteu di[[démarkasi]] sarta ku kituna aya papaséaan di sababaraha tempat. Kira-kira 269 kilométer pasagi aya dina sawala antawis kadua nagara.<ref>{{cite web |url=http://www.kuenselonline.com/modules.php?name=News&file=article&sid=7833 |title=Indo-Bhutan Border Finalised |first=Samten |last=Wangchuk |publisher=[[Kuensel]] online |date=2006-12-13 |accessdate=2009-04-23}}</ref>
Dina 13 Nopémber 2005, prajurit Cina asup ka wewengkon papaséaan antara Cina jeung Butan, sarta mimiti ngawangun jalan jeung sasak.<ref name=dispcb/> Perdana Mentri Luar Nagri Butan, [[Lyonpo Khandu Wangchuk|Khandu Wangchuk]] ngomongkeun masalah ieu jeung pamaréntah Cina sanggeus masalah ieu diomongkeun di parlemén Butan. Balesanna, Juru Carios Kamentrian Luar Nagri Cina, [[Qin Gang]] nyebatkeun yén wates éta masih aya dina papaséaan sarta kadua pihak tetep ngalajengkeun diskusi nu rapih jeung hadé pikeun nangtukeun solusina.<ref>{{cite web|url=http://news.china.com/zh_cn/domestic/945/20051201/12906175.html|title=中国不丹同意平等友好协商早日解决边界问题 |trans_title=China and Bhutan Agree to Equal and Amicable Talks in Order to Resolve the Border Issue Quickly|language=Chinese|publisher=News.china.com|date=2005-12-01|accessdate=2009-04-23}}</ref> Pajabat intélijen India nyebatkeun yén délégasi Cina di Butan nngomong ka Butan yén Butan téh "''overreacting''." Hiji koran Butan ''Kuensel'' nuliskeun yén Cina bisa maké jalanan éta pikeun alesan klaim Cina sapanjang wates éta.<ref name=dispcb>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/news/7598_1583871,000500020006.htm|archiveurl=http://web.archive.org/web/20060824075647/http://www.hindustantimes.com/news/7598_1583871,000500020006.htm|archivedate=2006-08-24|title=Alarm over Chinese Incursion|first=Pramod|last=Giri|publisher=Web.archive.org|date=2005-10-28|accessdate=2009-04-23}}</ref>
Dina 8 Pébruari 2007, Pajangjian Kasababaturan India-Butan dirévisi. Pajangjian 1949, Pasal 2 nyebtkeun: "Pamaréntah India heunteu ngalaksanakeun sagala campur tangan dina administrasi jero nagri Butan. Pamaréntah Butan salaku bagianna, satuju pikeun dipandu dina naséhat Pamaréntah India ngeunaan hubungan luar nagrina." Dina pajangjian nu enggeus dirévisi ayeuna katulis "Pikeun ngajaga hubungan sababaturan jeung sabilulungan nu parantos aya antawis Butan jeung India, Pamaréntah Karjaaan Butan sareng Pamaréntah Républik India bakal gawé bareng sacara husus dina masalah perkawis kaayaan nasionalna. Kadua pamaréntah heunteu tiasa mangpaatkeun wewengkonna pikeun kagiatan anu ngancem kaamanan jeung kaayaan nasional kadua nagara." Pajangjian nu enggeus dirévisi ieu ogé ngawengku kalimah pamuka ieu: "Negaskeun kamerdikaan, kadaulatan, sarta intregitas nasional masing-masing pihak", hiji kaayaan nu teu aya dina vérsi saméméhna. Pajangjian Kasababaturan India-Butan 2007 negaskeun status Butan salaku nagara nu merdika jeung daulat.
Butan miboga [[hubungan luar nagri Butan|hubungan diplomatik]] sareng sababraha nagara [[Asia]] jeung [[Éropa]], [[Kanada]], jeung [[Brasil]]. Nagara lian, saperti [[Amérika Sarikat]] jeung [[Britania Raya]], heunteu miboga hubungan diplomatik resmi jeung Butan, tapi miboga hubungan teu resmi (informal) langkung kadutaan masing-masing nagara di [[New Delhi]] sarta konsulat husus Butan di [[London]] jeung [[Washington, D.C.]]<ref>{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/2010/modules.php?name=News&file=article&sid=18408 |title=Bhutan establishes ties with Spain |first=Gyalsten K |last=Dorji |publisher=[[Kuensel]] |date=2011-02-15 |accessdate=2011-03-29}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.embassiesabroad.com/embassies-of/Bhutan#18596 |title=Overseas Embassies and Consulates of Bhutan |work=Go Abroad.com |accessdate=2011-03-29}}</ref><ref name=state>{{cite web|url=http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1068.html|title=Bhutan Country Specific Information|work=[[United States Department of State]]|accessdate=2008-03-24| archiveurl= http://web.archive.org/web/20080328065136/http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1068.html| archivedate= 28 March 2008 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>
==Géografi==
| |||