Jalur Gaza: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Rotlink (obrolan | kontribusi) m fixing dead links |
Uchup19 (obrolan | kontribusi) mTidak ada ringkasan suntingan |
||
Baris ka-4:
'''Jalur Gaza''' ({{Lang-ar|قطاع غزة}} {{Transl|ar|DIN|''Qiṭāʿ Ġazzah''}}, {{IPA-ar|qitˤaːʕ ɣazza|IPA}}) aya di basisir wétan [[Laut Tengah]]. Wewengkonna wawatesan jeung [[Mesir]] di kidul-kulon sarta jeung [[Israél]] di kidul, wétan, sareng kalér. Panjangna kira-kira {{convert|41|km|mi}}, sarta lébarna antara 6 jeung 12 kilométer (4–7,5 mil), kalawan lega {{convert|360|km2|sqmi}}. Wewengkon ieu mibogaan ngaranna ti [[Gaza]], ngaran kota utamina.
Populasina kira-kira 1,7 yuta jiwa,<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html Gaza Strip] Entry at the CIA World Factbook</ref> kalobaannana katurunan ti para pangungsi. 1 yuta jiwa, sakumaha dina Maret 2005, diténjo
Jalur Gaza miboga watesna nu ayuena tina hiji gencatan patempuran dina [[Perang Arab-Israél 1948]], nu dikonfirmasi dina [[Pasatujuan Gencatan Pakarang 1949|Pasatujuan Gencatan Pakarang Israél-Mesir]] dina 24 Pébruari 1949.<ref>[http://unispal.un.org/UNISPAL.NSF/0/9EC4A332E2FF9A128525643D007702E6 Egypt Israel Armistice Agreement] UN Doc S/1264/Corr.1 23 February 1949</ref> Pasal V dina pasatujuan éta nyebutkeun yén gurat watesna sanés hiji wates internasional. Jalur Gaza tetep dikawasaan ku Mesir. Awalna, Mesir ngurus wewengkon ieu liwat [[Pamaréntahan Sa-Paléstina]] jeung salajengna kalawan langsung ti 1959 nepi ka 1967, nalika Israél ngawasaannana mimiluan [[Perang Genep Poé]]. Numutkeun [[Pasatujuan Oslo]] nu ditandatanganan antawis Israél jeung [[Organisasi Pangbébas Paléstina]] dina 1993, [[Otoritas Paléstina]] dijieun
Jalur Gaza mangrupa salasahiji unit wewengkon nu ngabentuk [[Wewengkon Paléstina]].<ref name="PalestinianTerritories-U.S.DeptofState">{{cite web|url=http://www.state.gov/p/nea/ci/pt/index.htm|title=Palestinian Territories|publisher=U.S. Department of State|accessdate=2009-04-06}}</ref><ref name="EU-OccupiedPalestinianTerritory">{{cite web|url=http://ec.europa.eu/external_relations/occupied_palestinian_territory/index_en.htm|title=Occupied Palestinian Territory|publisher=European Commission |accessdate=2009-04-06}}</ref><ref name="ICRC-map">{{cite web|url=http://www.icrc.org/Web/Eng/siteeng0.nsf/html/map_israel!OpenDocument|title=Israel, the occupied territories and the autonomous territories — ICRC maps|publisher=ICRC|accessdate=2009-04-06}}</ref><ref name="BBC-Countryprofile">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/country_profiles/803257.stm|title=Country profile: Israel and Palestinian territories|publisher=BBC|accessdate=2009-04-06 | date=15 December 2009 | location=London}}</ref> Saprak Juli 2007, sanggeus [[Pamilihan umum législatif Paléstina 2006]] sarta [[Patempuran Gaza (2007)|Patempuran Gaza]], [[Hamas]] geus jadi pamaréntahan éféktif di Jalur Gaza.
Baris ka-17:
===Pamaréntahan Sa-Paléstina===
Dina 22 Séptember 1948, nuju ka ahirna Perang Arab-Israél 1948, [[Pamaréntahan Sa-Paléstina]] diproklamasikeun di Kota Gaza{{dash}}nu dikawasaan ku Mesir{{dash}}ku [[Liga Arab]], nu mana dipercayakeun
Sanggeus gencatan patempuran, [[Pasatujuan Gencatan Pakarang 1949#Jeung Mesir|Pasatujuan Gencatan Pakarang Israél-Mesir]] 24 Pébruari 1949 ngadegkeun gurat pamisah antara kakiatan Mesir jeung Israél, sarta ngadegkeun anu ayeuna jadi wates antara Jalur Gaza jeung Israél. Pihak duanana nyebutkeun yén wates éta sanés wates internasional. Wates jeung Mesir di kidul tetep jadi wates internasional nu mana geus dijieun dina 1906 antawis [[Kakaisaran Usmaniyah]] jeung [[Kakaisaran Britania]].<ref>{{cite book|title=The Land of the Negev (English title)|publisher=[[Kamentrian Patahanan Israél|Kamentrian Patahanan]] Publishing|editor=Gardus, Yehuda; Shmueli, Avshalom|year=1978–79}} {{he icon}}, pp. 369–370</ref>
Baris ka-27:
===Kakawasaan Mesir (1959–1967)===
{{utama|Kakawasaan Mesir di Jalur Gaza}}
Saprak peupeusna Pamarénthan Sa-Paléstina dina 1959, dina ijin pan-Arabisme, Mesir ngalajengkeun kakawasaanna dina Jalur Gaza nepi ka 1967. Mesir teu pernah nganéksasi Jalur Gaza, tapi ngalayananna
===Kakawasaan Israél (1967–1994/2005)===
Baris ka-34:
Dina Maret 1979, Israél jeung Mesir nandatanganan [[Pajangjian Rapih Israél-Mesir]]. Pajangjian ieu di antarana disadiakeun pikeun panarikan pasukan jeung warga sipil Israél ti Samenanjung Sinai, nu geus dikawasaan Israél ti Perang Genep, ka wates internasional 1906.{{Citation needed}} Mesir satuju pikeun ngajagaan Samenanjung Sinai sangkan tetep dina kaayaan démilitér. Status ahir Jalur Gaza, sarta hubungan lian antawis Israél jeung Paléstina, teu diurus dina pajangjian ieu. Mesir ninggalkeun sadaya klaim wewengkon dina téritori kaléreun wates internasional.
Jalur Gaza tetep dina kapangurusan militér Israél nepi ka 1994. Nalika jaman éta, militér miboga tanggung jawab dina kapanguruasan sarana jeung layanan sipil. Dina Méi 1994, mimiluan pasatujuan Paléstina-Israél nu kawanoh
Kakawasaan Otoritas Paléstina di Jalur Gaza jeung Sisi Kulon dina rézim Arafat miboga kasalahan pangaturan sarta skandal korupsi. Contona, bayaran dipéntaan sangkan bisa ngasupkeun jeung ngaluarkeun barang-barang ka jeung ti Jalur Gaza, sawatara pupuhu aparat Badan Kaamanan Panyegahan miboga kauntungan ti kamimiluannana dina impor mungkal jeung semén sarta industri konstruksi, saperti Great Arab Company for Investment and Development, al-Motawaset Company, jeung proyék konstruksi al-Sheik Zayid.<ref>{{cite web|last=Samuels |first=David |url=http://www.theatlantic.com/doc/200509/samuels/8 |title=The Atlantic |publisher=The Atlantic |date= |accessdate=2010-06-01}}</ref>
Baris ka-44:
===2005 – Paleupasn sapihak Israél===
[[Pasukan Patahanan Israél]] ninggalkeun Jalur Gaza dina 1 Sépéember 2005
====Status sah====
Baris ka-90:
Kajahatan kana urang Kristen aya ogé. Saurang Kristen nu mibanda hiji toko buku diculik jeung ditelasan,<ref>{{cite news| url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/gazas-christian-bookseller-killed-396283.html | work=The Independent | location=London | title=Gaza's Christian bookseller killed | first=Eric | last=Silver | date=8 October 2007 | accessdate=3 May 2010}}</ref> sarta dina 15 Pébruari 2008, perpustakaan hiji organisasi Kristen di Kota Gaza dibom.<ref>http://www.maannews.net/en/index.php?opr=ShowDetails&ID=27804</ref>
Hamas jeung grup militan lianna neraskeun ngaluncurkeun rokét Qassam ka Israél. Dumasar kana Israél, antara Panyandakan Alih ku Hamas jeung ahir Januari 2008, 697 rokét jeung 822 mortir diarahkeun ka kota-kota Israél.<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gov.il/MFA/Terrorism-+Obstacle+to+Peace/Palestinian+terror+since+2000/Missile+fire+from+Gaza+on+Israeli+civilian+targets+Aug+2007.htm#statistics |title=Israeli MFA |publisher=Mfa.gov.il |date= |accessdate=2010-06-01|archiveurl = http://web.archive.org/web/20071011023634/http%3A//www.mfa.gov.il/MFA/Terrorism-%2BObstacle%2Bto%2BPeace/Palestinian%2Bterror%2Bsince%2B2000/Missile%2Bfire%2Bfrom%2BGaza%2Bon%2BIsraeli%2Bcivilian%2Btargets%2BAug%2B2007.htm#statistics |archivedate = October 11, 2007|deadurl=yes}}</ref> Balesannana, Israél ngarah paluncur rokét Qassam jeung targét-targét militér sarta dina 19 Séptember 2007, nyatakeun Jalur Gaza
<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/5122404.stm |title=Profile: Gaza Strip |publisher=BBC News |date=2009-01-06 |accessdate=2011-05-21}}</ref>
Israél ngabantah bari nyebatkeun yén Gaza geus miboga pangan jeung suplai énergi nu cekap pikeun sababaraha minggu.<ref>{{cite web|url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3496654,00.html |title=IDF official rejects claims of humanitarian crisis in Gaza |publisher=Ynetnews.com |date=1995-06-20 |accessdate=2011-05-21}}</ref> Dina awal Maret 2008, panarajangan udara jeung darat ku [[:en:IDF|IDF]]<!-- Pasukan Patahanan Israél? --> ngakibatkeun maotna leuwih ti 110 urang Paléstina sarta dampak kaancuran di [[Jabalia]].<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7272329.stm Dozens die in Israel-Gaza clashes] ''[[BBC News]]''. 2 Maret 2008.</ref> Sanggeus Présidén Mesir, Hosni Mubarak, mundur dina 28 Méi 2011, Mesir muka watesna jeung Jalur Gaza.<ref>[http://online.wsj.com/article/SB10001424052702304066504576350681957475322.html] ''[[Wall Street Journal]]''. 29 Méi 2011.</ref>
Baris ka-104:
Dina Pébruari 2008, [[konflik Israél-Gaza 2008|patempuran antawis Israél jeung Paléstina nambih ripuh]] kalawan paluncuran rokét sarta ditarajangna militan Paléstina. Agrési militér ku Hamas ngarah ka aksi militér Israél dina 1 Maret 2008, ngakibatkeun leuwih ti 110 Urang Paléstina maot dumasar kana BBC News, kitu ogé kana 2 prajurit Israél. Kelompok hak asasi manusa Israél, [[B'Tselem]], merkirakeun yén 45 korban nu ditelasan heunteu patali jeung karusuhan éta, samentawis aya 15 nu saeutik.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7274929.stm |title=Israeli Gaza operation 'not over' |publisher=BBC News |date=2008-03-03 |accessdate=2010-06-01}}</ref>
Sanggues silih nahan antawis Fatah jeung Hamas di Jalur Gaza jeung Tepi Kulon, [[kulawarga Hilles]] ti Gaza dipindahkeun ka [[Jericho]] dina 4 Agustus 2008.<ref>{{cite web|last=Katz |first=Yaakov |url=http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1215331192135&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull |title=IDF: Hilles clan won't boost terrorism | Israel | Jerusalem Post |publisher=Jerusalem Post |date= |accessdate=2011-05-21}}</ref> Pénsiunan Perdana Mentri, Ehud Olmert, saurna dina 11 Nopémber 2008, "Naon nu ditaroskeun téh sanés bakal aya atanapi teu ayana konfrontasi, tapi basa éta lumangsung, dina kaayaan naon, sarta saha nu ngadalikeun situasi, saha nu bakal ngarahkeunnana, sarta saha nu bakal nyaho dina mangpaatkeun waktu ti awal gencatan senjata nepi ka konfrontasi kalawan cara anu pangalusna nu mungkin.” Dina 14 Nopémber 2008, Gaza diblokade ku Israél
Dina 28 Nopémber 2008, sanggeus masa 24 jam di mana teu aya [[rokét Qassam]] nu diluncurkeun ka Israél, [[Pasukan Patahanan Israél|IDF]] ngagampangkeun transportasi ti leuwih ti 30 truk nu mawa pangan, pasokan dasar, jeung alat médis ka Jalur Gaza, sarta ogé masok suluh ka pembangkit listrik utama di wewengkon éta.<ref>{{cite web|last=Keinon |first=Herb |url=http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1226404825125&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull |title=Ministries at odds over journalists' entry into Gaza |publisher=Jerusalem Post |date=2008-11-24 |accessdate=2011-05-21}}</ref> Dina 25 Nopémber 2008, Israél nutup pameuntasan kargona jeung Gaza ku sabab 2 rokét nu diluncurkeun ka Israél.<ref>{{cite web|url=http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1226404835055&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull |title=Israel closes Gaza crossings |publisher=Jerusalem Post |date= |accessdate=2011-05-21}}</ref>
Baris ka-112:
[[File:Israelis killed by Palestinians in Israel and Palestinians killed by Israelis in Gaza - 2008.png|thumb|Urang Israél nu ditelasan ku Urang Paléstina di Israél (<span style="color:blue;">blue</span>) sarta Urang Paléstina nu ditelasan ku Urang Israél di Gaza (<span style="color:red;">red</span>)]]
[[File:Damaged housing gaza strip april 2009.jpg|thumb|right|Imah-imah nu ruksak nalika Operasi ''Cast Lead'']]
Dina 27 Désémber 2008,<ref>{{cite news| url=http://www.nytimes.com/2008/12/28/world/middleeast/28mideast.html | work=The New York Times | title=Israelis Say Strikes Against Hamas Will Continue | first1=Taghreed | last1=El-Khodary | first2=Ethan | last2=Bronner | date=28 December 2008 | accessdate=3 May 2010}}</ref> [[F-16]] Israél ngalaksanakeun hiji runtuyan panarajangan udara kana sasaran-sasaran di Gaza
Total 1.100-1.400<ref>{{cite web|last=Kasher |first=Asa |url=http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=168061 |title=Analysis: A moral evaluation of the Gaza War |publisher=Jpost.com |date= |accessdate=2010-12-12}}</ref> Urang Paléstina jeung 13 Urang Israél ditelasan dina Perang 22 poé.<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/8428883.stm | work=BBC News | title=Slow recovery from wounds of Gaza conflict | date=27 December 2009 | accessdate=3 May 2010}}</ref> Sanggeus tempur 22 poé, Israél nyatakeun gencatan senjata. Hamas bakal ngalanjutkeun patempuran upami pasukan Israél heunteu ninggalkeun Jalur Gaza.<ref>{{cite news| url=http://www.nytimes.com/2009/01/18/world/middleeast/18mideast.html?hp | work=The New York Times | title=Israel Declares Cease-Fire; Hamas Says It Will Fight On | first=Steven | last=Erlanger | date=18 January 2009 | accessdate=3 May 2010}}</ref> Konflik éta ngaruksakkeun atanapi ngancurkeun sababaraha imah,<ref>http://www.iom.int/jahia/Jahia/media/press-briefing-notes/pbnAF/cache/offonce/lang/en?entryId=21830; Reuters, January 12, 2009 Lappin, Yaakov. [http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1237727552054&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull IDF releases Cast Lead casualty], ''The Jerusalem Post'', March 26, 2009.</ref> 15 ti 27 rumah sakit di Gaza sarta 43 ti 110 fasilitas kaséhatan utama,<ref>http://www.ochaopt.org/documents/ochaopt_who_gaza_health_fact_sheet_20100120_english.pdf</ref> 800 sumur,<ref>{{cite web|url=http://ipsnews.net/news.asp?idnews=47273 |title=MIDEAST: Attack on Water Brings Sanitation Crisis - IPS |publisher=Ipsnews.net |date=2009-06-18 |accessdate=2010-12-12}}</ref> 186 imah kaca,<ref>http://postconflict.unep.ch/publications/UNEP_Gaza_EA.pdf</ref> sarta méh sadaya 10.000 ladang kulawarga;<ref>http://www.fao.org/fileadmin/templates/tc/tce/pdf/FAO_brief_on_Gaza_23_Jan_09.pdf</ref> ngakibatkeun 50.000 urang tanpa imah,<ref name="news.bbc.co.uk">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7838618.stm | work=BBC News | title=Gaza 'looks like earthquake zone' | date=20 January 2009}}</ref> 400.000-500.000 urang tanpa cai nu ngocor,<ref name="news.bbc.co.uk"/><ref name="Gaza: Humanitarian situation">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7845428.stm | work=BBC News | title=Gaza: Humanitarian situation | date=30 January 2009}}</ref> 1 yuta urang tanpa listrik,<ref name="Gaza: Humanitarian situation"/> sarta nyababkeun stok pangan kritis.<ref>{{cite web|url=http://www.wfp.org/content/wfp-launches-emergency-food-distributions-families-gaza |title=Launches Emergency Food Distributions to Families in Gaza | WFP | United Nations World Food Programme - Fighting Hunger Worldwide |publisher=WFP |date= |accessdate=2010-12-12}}</ref>
Baris ka-125:
Diréktur [[Shin Bet]] (Badan Kaamanan Israél), [[Yuval Diskin]] nyarios yén anjeunna moal ngalawan kana dilogorkeunnana palarangan dagang, tapi percanten yén torowongan penyelundupan di Sinai sarta palabuan nu kabuka di Jalur Gaza ngabahyakeun kaamanan Israél. Saur Diskin, Hamas jeung [[Gerakan Jihad Islam di Paléstina|Jihad Islam]] geus nyelundupkeun leuwih ti "5.000 rokét kalawan radius jangaku nepi ka 40 kilométer." Sababaraha rokét éta bisa nepi ka tempat sajauh [[Wewegkon Métropolitan Tel Aviv]].<ref>{{cite web|url=http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?ID=178503 |title=Diskin: No aid crisis in Gaza |publisher=Jpost.com |date=2010-06-15 |accessdate=2010-12-12}}</ref>
Mark Regev, juru carios kantor Peradana Mentri Israél, nerangkeun yén kalakuan Israél mangrupa "hukuman", sanés blokade, tapi saurang konsultan hukum Gaza pikeun UNRWA nyebat blokade éta
Dina Juli 2010, Perdana Mentri Britania, [[David Cameron]], ngritik blokade éta, nyarios yén "Bantosan jeung masarakat kamanusaan kedah tiasa kaluar asup kana dua arah. Gaza teu bisa jeung teu kénging dijadikeun penjara." <ref name="Cameron">{{cite news|last=Watt|first=Nicholas|title=David Cameron: Israeli blockade has turned Gaza Strip into a 'prison camp'|url=http://www.guardian.co.uk/politics/2010/jul/27/david-cameron-gaza-prison-camp|accessdate=28 July 2010|newspaper=The Guardian|date=2010-07-27 | location=London}}</ref> Balesanna, juru carios [[Kadutaan Israél di London]] nyebatkeun yén "Masarakat Gaza téh tahanan tina organisasai téroris Hamas. Kaayaan di Gaza téh hasil langsung tina aturan jeung prioritas Hamas."
Baris ka-152:
sanajan bantosan éta dikintun liwat Israél sanggeus dipariksa tina pakarang jeung barang selundupan.
Dina Januari jeung Pébruari 2011, [[Badan Pasarikatan Bangsa-Bangsa pikeun Koordinasi Hubungan Kamanusaan]] (UNOCHA) maréntah hiji panalungtikan perkiraan tina akibat aturan éta pikeun ngalogorkeun palarangan aksés.<ref name=ocha201103>{{cite web|title=Easing the blockade – Assessing the humanitarian impact on the population of the Gaza Strip|url=http://www.ochaopt.org/documents/ocha_opt_special_easing_the_blockade_2011_03_english.pdf|publisher=UNITED NATIONS Office for the Coordination of Humanitarian Affairs occupied Palestinian territory|accessdate=16 July 2011|date=March 2011}}</ref> Tina panalungtikan éta, dicindekkeun yén hasilna kahirupan masarakat heunteu ningkat kalawan signifikan.<ref name=ocha201103/> Dipanggih yén "kaayaan penting tina larangan nu masih aya" sarta akibat ti 3 taun blokade ketat nyegah paningkatan signifikan dina kahirupan jeung nyauran Israél sangkan ngahupus sapinuuhna blokade éta kaasup larangan impor material qangunan sarta ékspor barang, sarta sangkan naghupus palarangan umum dina lalampahan jalmi antawis Gaza jeung Sisi Kulon liwat Israél sangkan saluyu jeung anu diterangkeun
==Géografi jeung iklim==
| |||