Karajaan Kahuripan: Béda antarrépisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tidak ada ringkasan suntingan
Tidak ada ringkasan suntingan
Baris ka-30:
}}
 
'''Karajaan Kahuripan''' nya éta hiji karajaan nu kungsi aya di [[Jawa Wétan]] nu diadegkeun ku [[Airlangga]] di taun [[1009]].<ref name=":1">Istiqomah. 2008. ''Intisari Pengetahuan Sosial Lengkap SD''. Jakarta: PT Kawan Pustaka</ref> Karajaan ieu diwangun minangka tungturunan ti [[Karajaan Medang]] nu runtag taun 1006.<ref name=":1" /> Taun 1042, Karajaan Kahuripan dibagi jadi dua nya éta [[Karajaan Jenggala]] atawa [[Singhasari]] kalawan [[puseur dayeuhnadayeuh]]<nowiki/>na di [[Kahuripan]] sarta [[Karajaan Kadiri|Karajaan Panjalu]] atawa [[Kota Kediri|Kediri]] kalawan [[puseur dayeuhnadayeuh]]<nowiki/>na di [[Daha]].<ref name=":1" />
 
== Ngadegna Karajaan Kahuripan ==
Raja [[Karajaan Medang]] nu pamungkas nya éta [[Dharmawangsa Teguh]], nu disebut-sebut salaku musuh [[Karajaan Sriwijaya]].<ref name=":2">Hendarsah, Amir. 2010. ''Cerita Kerajaan Nusantara Populer''. Jakarta: Great! Publisher</ref> Mangsa taun [[1006]], [[Raja Wurawari]] ti [[Lwaram]] (sekutu [[Karajaan Sriwijaya|Sriwijaya]]) nyerang [[Watan]], [[puseur dayeuh]] [[Karajaan Medang]] nalika ngayakeun acara [[jatukrami]].<ref name=":2" /> [[Dharmawangsa]] maot sedengkeun alo [[Dharmawangsa]] nu ngarana [[Airlangga]] bisa kabur tina serangan éta.<ref name=":2" /> [[Airlangga]] nya éta budak lalaki ti [[Mahendradatta]] (dulur awéwé Dharmawangsa Teguh) jeung raja [[Bali]], [[Udayana]].<ref name=":2" /> Anjeuna lolos dibarengan ku pangapingna nya éta [[Narotama]]. Ti dinya [[Airlangga]] hirup lunta salaku patapa di alas gunung ([[Wanagiri]]).<ref name=":2" /> Tuluy taun [[1009]], datang utusan rahayat ménta sangkan Airlangga ngadegkeun deui [[Karajaan Medang]], sabab [[Dayeuh Watan]] geus runtag.<ref name=":2" /> Ti dinya Airlangga ngadegkeun puseur dayeuh nu ngarana [[Watan Mas]] deukeut [[Gunung Penanggungan]].<ref name=":2" />
 
[[Gambar:Airlangga.jpg|thumb|Raja Airlangga nu diwujudkeun salaku Dewa Wisnu numpak Garuda. Arca ieu kapanggih di Candi Belahan.|left]]
Mimitina wewengkon karajaan nu diparéntah Airlangga ngan ngawengku [[Gunung Penanggunan]] jeung sabudeureunana, sabab loba wewengkon - wewengkon handapeun [[Karajaan Medang]] misahkeun diri.<ref name=":2" /> Tapi sanggeus [[Karajaan Sriwijaya]] bisa ditumpes ku [[Rajendra Coladéwa]] nya éta [[Raja Colamandala]] di [[India]] taun [[1023]], Airlangga leuwih boga kakawasaan pikeun ngawangun deui kadigjayaan [[Wangsa Isyana]].<ref name=":2" />
 
Taun 1032 Airlangga leungiteun dayeuh Watan Mas sabab diserang ku raja awéwé nu disebut [[Calonarang]].<ref name=":2" /> Tuluy ngadegkeun deui puseur dayeuh anyar nya éta Kahuripan di wewengkon nu kiwari disebut [[Sidoarjo]].<ref name=":2" /> [[Calonarang]] bisa ditumpes ku bantuan [[Mpu Bharadah]], ogé [[Raja Wurawari]] bisa ditumpes.<ref name=":2" /> Numutkeun [[Prasasti Pamwatan]] taun [[1043]] M jeung Serat [[Calonarang]], puseur karajaan Airlangga balik deui ka [[Daha]].<ref name=":2" /> Saméméh turun tahta, Airlangga nyanghareupan perang sadulur ti dua budakna.<ref name=":2" /> Calon raja nu sabenerna nya éta [[Sanggramawijaya Tunggadéwi]] leuwih milih jadi patapa batan naék tahta.<ref name=":2" />
 
Di panungtung [[November]] [[1042]] Airlangga kapaksa ngabagi dua karajaana nya éta beulah [[Kulon]] ngarana Kadiri nu puseur dayeuhna di [[Daha]] dipasrahkeun ka [[Sri Samarawijaya]], sedengkeun beulah wétan nu ngarana [[Jenggala]] puseur dayeuhna di [[Kahuripan]] dipasrahkeun ka [[Mapanji Grasakan]].<ref name=":2" /> Sanggeus turun tahta, Airlangga balik deui jadi patapa kalawan ngaran [[Resi Gentayu]].<ref name=":0" /> Airlangga maot di taun 1049 sarta dikurebkeun di [[Tirtha]] ([[Candi Belahan]]), di beulah wétan [[Gunung Penanggungan]].<ref name=":0" /> Anjeuna diwujudkeun salaku arca [[Wisnu]] nu numpak [[Garuda]].<ref name=":0" />
 
== Raja nu Kungsi Maréntah ==
Baris ka-50:
|-
|1
|[[Empu Sendok]]
|Medang
|-
|2
|[[Sri Isyanatung Gawijaya]]
|Medang
|-
|3
|[[Makutawangsa Wardhana]]
|Medang
|-
|4
|[[Dharmawangsa]]
|Medang
|-
|5
|[[Airlangga]]
|Kahuripan
|}