Indonésia: Béda antarrépisi

'''Républik Indonésia''' ('''RI''') nyaéta hiji nagara di [[Asia Tenggara]], nu diliwatan ku gurat [[khatulistiwa]] jeung aya di antara Buana [[Asia]] jeung [[Australia]] sarta antara [[Samudra Pasifik]] jeung [[Samudra Hindia]]. Indonésia mangrupa nagara [[kapuloan]] nu panggedéna sadunya, diwangun ku 13.487 pulo,<ref>[http://nasional.vivanews.com/news/read/260537-indonesia-daftarkan-13-487-pulau-ke-pbb Indonesia Daftarkan 13.487 Pulau ke PBB]</ref><ref>[http://www.antaranews.com/en/news/1282089150/indonesia-has-completed-surveys-on-its-13-000-islands "Indonesia has completed surveys on its 13,000 islands", [[Antara|ANTARA News Agency]], 18 August 2010]</ref> ku kituna disebut ogé [[Nusantara]] ("pulo luar", Jawa dianggap salaku puseurna).<ref name=Kroef>{{cite journal |title=The Term Indonesia: Its Origin and Usage |journal=Journal of the American Oriental Society |author=Justus M. van der Kroef |volume=71 |issue=3 |pages=166–171 |year=1951 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-0279%28195107%2F09%2971%3A3%3C166%3ATTIIOA%3E2.0.CO%3B2-5 |doi=10.2307/595186}}</ref> Kalawan populasi kira-kiradisawang 222 yuta jiwa dina taun 2006,<ref name="autogenerated1">{{cite press release |publisher=Badan Pusat Statistik Indonesia |title=Tingkat Kemiskinan di Indonesia Tahun 2005–2006 |date=[[1 September]] [[2006]] |url=http://www.bps.go.id/releases/files/kemiskinan-01sep06.pdf|format=PDF |language=[[Basa Indonésia]] |accessdate=[[26 September]] [[2006]]}}</ref> Indonésia mangrupaminangka nagara nu populasina panglobana kaopat sadunya sarta nagara populasi pangagem [[Islam]] nu apnglobanapanglobana sadunya, sanajan resmina,sacara resmi Indonésia sanéslain [[Républik Islam|nagara Islam]]. Wangun pamaréntahan Indonésia nyaéta [[républik]], kalawan [[Déwan Perwakilan Rakyat Indonésia|Déwan Perwakilan Rakyat]], [[Déwan Perwakilan Daérah Indonésia|Déwan Perwakilan Daérah]], jeung [[Présidén Indonésia|Présidén]] nu dipilih langsung ku warginarahayatna. IbuPuseur kotadayeuh nagara Indonésia nyaéta [[Daérah Husus Ibukota Jakarta|Jakarta]]. Indonésia wawatesanboga wates wewengkon jeung [[Malaysia]] di [[Pulo Kalimantan]], [[Papua Nugini]] di [[Pulo Papua]], sarta jeung [[Timor Lésté]] di [[Pulo Timor]]. Indonésia mangrupa anggota ti [[PBB]] sarta sahiji-hijina anggota PBB nu pernahkungsi kaluar ti organisasi éta. Salian ti éta, Indonésia ogé mangrupa anggota ti [[ASEAN]], [[APEC]], [[OSI]], jeung [[G-20]].

Kecap "Indonésia" asalna tina kecapti [[Basa Latin]]<nowiki/>ntina nya étakecap ''Indusdus'' nu hartina "Hindia" sarta kecap [[Basa Yunani]] ''nesos'' nu hartina "pulo".<ref name="EcoSeas1">{{cite book |last=Tomascik |first=T |coauthors=Mah, J.A., Nontji, A., Moosa, M.K. |title=The Ecology of the Indonesian Seas - Part One |publisher=Periplus Editions Ltd. |year=1996 |location=Hong Kong |id=ISBN 962-593-078-7}}</ref> JadinaJadi, lamun ditilik sacara harti kecap ''Indonésia'' hartina [[wewengkon]] Hindia kapuloan, atanapi kapuloan nu aya di Hindia, nu nunjukkeun yén ngaran ieu geus aya saméméh Indonésia jantenjadi nagara daulat.<ref name="indoety">{{cite news |last=Anshory |first=Irfan |title=Asal Usul Nama Indonesia |publisher=Pikiran Rakyat |date=[[16 Agustus]] [[2004]] |url=http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/0804/16/0802.htm |accessdate=[[5 Oktober]] [[2006]]}}</ref> Dina taun 1850, [[George Earl]], saurnag [[étnologi|etnolog]] nu asalna ti nagara Inggris, awalnamimiti ngusulkeun sesebutan ''Indunesia'' jeung ''Malayunesia'' kanggo urangpikeun pangeusi "Kapuloan Hindia atanapiatawa Kapuloan Melayu".<ref name="JIAEA_1">{{cite journal |last=Earl |first=George S. W. |title=On The Leading Characteristics of the Papuan, Australian and Malay-Polynesian Nations |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |pages=119}}</ref> Murid Earl, [[James Richardson Logan]], nganggomaké kecap ''Indonésia'' salaku sinonim ti ''Kapuloan India''.<ref name="JIAEA_3">{{cite journal |last=Logan |first=James Richardson |title=The Ethnology of the Indian Archipelago: Embracing Enquiries into the Continental Relations of the Indo-Pacific Islanders |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |pages=4, 252–347}}; {{cite journal |last=Earl |first=George S. W. |title=On The Leading Characteristics of the Papuan, Australian and Malay-Polynesian Nations |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |pages=254, 277–278}}</ref> Tapi, panulisan akademik Walanda di média Hindia-Walanda teu maké kecap ''Indonésia'', tapi ''Kapuloan Melayu'' (''Maleische Archipel''); ''Hindia Wétan Walanda'' (''Nederlandsch Oost Indië''), atanapiatawa ''Hindia'' (''Indië''); ''Wétan'' (''de Oost''); sarta ''Insulinde'' (istilah ieu dipikawanohkeundiwanohkeun taun 1860 dina novel ''[[Max Havelaar]]'' (1859), beunangnayasana [[Multatuli]], ngeunaan kritik kana kolonialisme Walanda).<ref name=Kroef>{{cite journal |title=The Term Indonesia: Its Origin and Usage |journal=Journal of the American Oriental Society |author=Justus M. van der Kroef |volume=71 |issue=3 |pages=166–171 |year=1951 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-0279%28195107%2F09%2971%3A3%3C166%3ATTIIOA%3E2.0.CO%3B2-5 |doi=10.2307/595186}}</ref>

Saprak taun 1900, ngaran Indonésia jadi leuwih ilahar dina lingkungan akademik di luareun Walanda, sarta golongan nasionalis Indonésia ngagunakeunanamaké kecap éta dina widang pulitik.<ref name=Kroef/> [[Adolf Bastian]] ti [[Universitas Humboldt Bérlin|Universitas Bérlin]] ngawanohkeun ngaran ieu dina buku ''Indonesien oder die Inseln des Malayischen Archipels, 1884–1894''. Pelajar Indonésia kahijimunggaran anunu maké ngaran ieu nya éta [[Ki Hajar Dewantara|Suwardi Suryaningrat]] (Ki Hajar Dewantara), nalika anjeunna ngawangun kantor warta di Walanda nu ngaranna ''Indonesisch Pers Bureau'' dina taun 1913.<ref name="indoety"/>

cited in {{cite book |last=Whitten |first=T |coauthors=Soeriaatmadja, R. E., Suraya A. A. |title=The Ecology of Java and Bali |publisher=Periplus Editions Ltd |year=1996 |location=Hong Kong |pages=309 |id=}}</ref>. Bangsa [[Austronésia]], nu ayeuna mangrupa mayoritas pangeusi Indonésia, pindah ka Asia Tenggara ti [[Formosa]]. Maranéhna disawang nepi ka Indonésia dina taun 2000&nbsp;SM, sarta ngabalukarkeun Bangsa [[Mélanésia]] nu geus aya saméméhna kagigirkeun ka wewengkon nu jauh di beulah wétan.<ref>Taylor (2003), kaca 5–7</ref> Kaayaan nu cocog pikeun tatanén ngabalukarkeun geu ayana kaahlian [[Sawah|melak paré]] saprak [[abad ka-8 SM]],<ref>

Ti pangaruh agama [[Hindu]] jeung [[Buddha]], sababaraha karajaan tumuwuhngadeg di pulo [[Kalimantan]], [[Sumatra]], jeung [[Jawa]] saprak [[abad ka-4]] nepi ka [[abad ka-14]]. [[Karajaan Kutai|Kutai]], nya éta karajaan nu pangkolotna di IndoensiaIndonésia nu ngadeg dina abad ka-4 di hulu [[Walungan Mahakam]], [[Kalimantan Wétan]]. Di wewengkon kulon Pulo Jawa, dina abad ka-4 nepi ka ka-7 M aya Karajaan [[Tarumanagara]]. Dina abad ka-7 aya Karajaan Malayu nu puseurna di [[Kota Jambi|Jambi]], Sumatra. [[Karajaan Sriwijaya|Sriwijaya]] ngéléhkeun Malayu sarta kaluar salakujadi karajaan maritim nu pangkuatna di wewengkon [[Nusantara]]. Wewengkon kakawasaannanakakawasaanna ngawengku Sumatra, Jawa, samenanjung Melayu, sakaligusogé ngawasaan perdaganganpaniagaan di Selat Malaka, Selat Sunda, sarta Laut Cina Kidul.<ref>Taylor (2003), hal. 22–26; Ricklefs (1991), hal. 3</ref> Kadatangan padagang-padagang [[urang Arab|Arab]] jeung [[urang Pérsia|Pérsia]] liwat Gujarat, India, tuluy mawa agama [[Islam]]. [[Samudera Pasai]] nu ngadeg dina taun [[1267]], mangrupa karajaan Islam kahiji di Indonésia.

Indonésia ogé mangrupa nagara nu dijajahkungsi diéréh ku loba nagara. Ieu di handap nya éta sababaraha nagara nu kungsi ngaéréh atawa ngajajah sakabéh atawa sabagéan wewengkon Indonésia.

* [[Perancis]], sacara teu langsung ngawasaan Jawa dina jaman 1806-1811 lantaran Karajaan Walanda keur éta taluk kanaka Perancis. Basa [[Louis Bonaparte]], adina [[Napoleon Bonaparte]], naikdiistrénan takhtadi Belanda padadina tahuntaun 1806, ku kituna otomatis jajahan Walanda pindah ka Perancis. Periode ieu lumangsung dina mangsa pamaréntahan Gubernur Jenderal [[Herman Willem Daendels]] di taun 1808-1811. Dipungkas taun 1811 nalika Inggris ngéléhkeun kakuatan Walanda-Perancis di pulo Jawa.

Nalika urang [[éropa]] daratang dinadi awalmimiti [[abad ka-16]], maranéhna manggih sababrahasababaraha karajaan nu gampang diéléhkeun pikeun ngawasaan perdagangan rempah-rempah. Portugis mimitinamimiti nepi di 2 palabuan [[Karajaan Sunda]] nya éta [[Banten]] jeung [[Padrao Sunda Kalapa|Sunda Kalapa]], tapi bisa ditundung jeung teras pindah ka wétan ngawasaan [[Maluku]]. Dina [[abad ka-17]], [[Walanda]] ngéléhkeun [[Britania Raya]] jeung [[Portugal]] (iwal di [[Timor Portugis]]). SartaDisawang dinamangsa jaman ieu ogé asupharita ageman [[Kristen]]<nowiki/>kmimiti kasumebar Indonésiadindonésia salaku salah sahiji tujuan imperialisme lawas nu kawanoh salaku ''3G'', nyaéta ''[[Gold, Glory, and Gospel]]'' atanapi "Emas, Kajayaan, jeung Ageman".<ref>{{cite book |last=Wright |first=Louis B. |title=Gold, Glory, and the Gospel: The Adventurous Lives and Times of the Renaissance Explorers |publisher=Atheneum |date=1970 |location=New York |pages= |id= }}</ref> Walanda ngawasaan Indonésia salaku wewengkon jajahan nepi ka [[Perang Dunya II]]. KahijinaKaMimitina ku [[VOC]], tapi tuluy langsung ku pamaréntah Walanda saprak awal abad ka-19.

DinaWalanda nyieun sistim ''[[Cultuurstelsel]]'' (''Sistem Pamelakan'') dina abad ka-19, nya éta sistim melak kebon-kebon garedé sarta pelak paksa nu sakabéhna dilaksanakeun di Jawa, nu nyababkeunméré kauntungan pikeun Walanda nu teu bisa dihasilkeun ku VOC. Dina jaman pamaréntahan panjajahan nu leuwih bébas sanggeus [[1870]], sistim ieu dihapus. Sanggeus [[1901]] pihak Walanda ngawanohkeun [[Pulitik étis|Kawijakan étis]],<ref>{{cite book |last=Ricklefs |first=M.C. |authorlink= |coauthors= |title=A History of Modern Indonesia since c.1300 |publisher=MacMillan |date =1991 |location=London |pages=151 |url= |doi= |id=ISBN 0-33-579690-X}}</ref> nu ngawengku parobahan pulitik nu tangtu sarta invéstasi nu leuwih gedé di Hindia-Walanda.

Dina jaman Perang Dunya II, nalika Walanda dijajah ku [[Jérman]], [[Jepang]] ngawasaan Indonésia. Indonésia dipimilikdiéréh deui dina taun 1942, Jepang ningalinempo yén para pajoang Indonésia mangrupa réncangbatur perdaganganpaniagaan nu kooperatif jeung bisa milu jadi prajurit upamalamun diperlukeundibutuhkeun. [[Sukarno]], [[Mohammad Hatta]], [[Mas Mansur, Kiai Haji|KH. Mas Mansur]], jeung [[Ki Hajar Dewantara]] dibéré panghargaan ku [[Hirohito|Kaisar Jepang]] dina taun 1943.

Dina jaman pamaréntahan [[Orde Lawas]], Indonésia heunteu sapinuhna migunakeun sistim ékonomi kapitalisme, tapi dicampurkeun jeung sistim nasionalisme ékonomi. Pamaréntah nu masih anyar, raloba milu kana produksi nu boga pangaruh ka masarakat, ditambah ku kaayaan pulitik, nyababkeun ayana kateustabilan ékonomi nagara.<ref name='"SCHWARZ'">Schwarz, A. (1994). ''A Nation in Waiting: Indonesia in the 1990s''. Westview Press. ISBN 1-86373-635-2, halaman 52–57.</ref>