Jakarta: Béda antarrépisi

'''Daerah Khusus Ibukota''' (DKI) '''Jakarta''' nyaéta salasahiji [[propinsi Indonésia|propinsi]] sakaligus [[ibu kota]] [[Indonésia]]. Ku sababLantaran Jakarta mangrupaminangka hiji kotadayeuh nu kacidadijadikeun gedénapuseur tur jadi ibu kotadayeuh Indonesia, mangkaku kotakituna ieuJakarta mibandaboga status nu sarua jeung hiji propinsi. Jakarta aya di beulah kulon kidul [[Pulo Jawa]]. <!--Kordinatna nyaéta {{coor dm id|6|11|S|106|50|E||LS|BT}}.--> Dina taun [[2004]], legana kurang leuwih 650 km&sup2; sarta pangeusina aya 8.792.000 jiwa.

Jakarta munggaran dipikawanoh minangka [[palabuan]] di muaramuhara [[Walungan Ciliwung]]. Asal-usulna bisa dijujut ti jaman [[Hindu]] dina [[abad ke-5|abad ka-5]]. Urang [[Éropah]] nu munggaran datang ka Jakarta nyaéta urang [[Portugal|Portugis]]. Dina [[abad ka-16]], parapangéréh pendatangti Portugis dibéré idin ngadegkeun [[bénténg]] di [[Sunda Kalapa]].

Asal-usul poé jadimilangkala Jakarta tanggalkaping [[22 Juni]] nyaéta ditalukeunnana Sunda Kalapa ku [[Fatahillah]] taun [[1527]], sarta kuogé alatanlantaran étakitu ngaran kotanadayeuhna diganti jadi '''Jayakarta''' nu hartina "kameunangan".

Urang [[Walanda]] datang ka Jayakarta sakitar ahir abad ka-16 jeungdina dinataun [[1619]], [[VOC]] dipingpin ku [[Jan Pieterszoon Coen]] nalukkeun Jayakarta sarta satuluynasaterusna ngarobah ngarannangaran dayeuhna jadi '''[[Batavia]]'''. Dina jaman Walanda, Batavia tumuwuh jadi kota gedé tur penting. ''Tempo [[Batavia]]''.

PenjajahanÉréhan ku [[Jepang]] dimimitian taun [[1942]] sarta ngaganti ngaran Batavia jadi '''Jakarta''' keur narik hate pangeusina dina mangsa [[Perang Dunya II]]. Kota ieu oge mangrupaminangka tempat [[Proklamasi Kamerdékaan Républik Indonésia]] tanggal [[17 Agustus]] [[1945]] tur ditempatan ku Walanda nepi ka diakuna kadaulatan taun [[1949]].

Dina [[Méi]] [[1998]], kajadian [[Karusuhan Méi 1998|karusuhan]] di Jakarta nu sasarannana kalolobaananalolobana urang [[Tionghoa]]. [[Gedong MPR/DPR]] diicingandicicingan ku para mahasiswa nu mikahayangkahayang [[réformasi]]. BuntutAhir tina karusuhan ieu nyaetanyaéta turunna [[Présiden Indonésia|Présidén]] [[Soeharto]] tina korsi kapresidenankaprésidenan.

Karajaan [[Tarumanagara]], anu puseurna di SundapuraSundapur, kungsi diserang sarta ditalukkeun ku karajaan [[Sriwijaya]] ti [[Sumatera]]. Ku lantaran kitu, henteu heran lamun etnisétnis Sunda di [[palabuan]] [[Sunda Kalapa]], laér saméméh [[Sumpah Pemuda]],. Masarakatna geus ngagunakeun [[basa Malayu]], anu umum dipaké di Sumatera, anu saterusna dijadikeun sabageminangka basa nasional. Alatan béda basa anu dipaké kasebut mangka, dina awal [[abad ka-20]], [[Walanda]] nganggap jelema anu bubuara di sabudeureun [[Batavia]] sabageminangka etnisétnis anu béda jeung etnis Sunda sarta disebut etnis [[Betawi|Batawi]] (kecap turunan tina Batavia). CacakSanajan kitu, réaloba kénéh ngaran wewengkon sarta ngaran [[walungan]] anu masih tetep dipertahankeunndipertahankeun dinamaké basa Sunda saperti ngaran-ngaran Ancol, Pancoran, Cilandak, Ciliwung, Cideng (anu asalna tina Cihideung sarta saterusna robah jadi Cideung sarta ahirna jadi Cideng), sarta ngaran-ngaran séjénna anu masih luyu jeung ngaran-ngaran tempat anu digambarkan dina naskah buhun [[Bujangga Manik]] anu ayeuna ditunda di [[perpustakaan]] Bodleian, Oxford, [[Inggris]].

Basa daerah ogé dipaké ku anu asalna ti wewengkon séjén, kawassaperti [[basa Sunda]], [[basa Jawa]], [[basa Minang]], [[basa Batak]], [[basa Madura]], [[basa Bugis]], sarta ogé [[basa Tionghoa]]. Hal ieu lumangsung alatan Jakarta ngarupakeunminangka tempat sagala rupa-rupa sukuséké bangsasélér papanggihpanggih. Pikeun komunikasi di antara rupa-rupa sukuséké bangsasélér, dipaké Basa Indonésia.

SajabaIwal ti éta, mecenghulmucunghul ogé basa gaul anu tumuwuh di golongan nonoman kalawan kecap-kecap anu sakapeung dicampur jeung basa deungeun. Sababaraha conto pamakéan basa ieu téh Please dong ah!, Cape deh!, sarta So what gitu loh!.

[[Basa Inggris]] mangrupa basa deungeun anu pangréanapanglobana dipaké, utamana pikeun kapentingan [[diplomatik]], [[atikan]], sarta [[bisnis]].

Minangka puseur dayeuh [[Indonésia]], Jakarta metotngirut pendatang ti sakumna Indonésia, sumawona alatan kurang ratana pertumbuhankamekaran di puseur sarta wewengkon ngabalukarkeun arus [[urbanisasi]] anu gedegedé. Urbanisasi ieu pisan anu mawa sagala rupa [[budaya]] asup ka Jakarta. Suku-suku anu nyicingan Jakarta diantarana [[Urang Batawi]], [[Urang Jawa|Jawa]], [[Urang Sunda|Sunda]], [[Urang Minang|Minang]], [[Urang Batak|Batak]], jeung [[Tionghoa]].

Budaya Batawi minangka padumuk asli rada kasilih ku budaya séjén boh ti Indonésia boh budaya Kulondeungeun. Pikeun ngalastarikanngamumulé budaya Batawi, diadegkeun [[cagar budaya]] di [[Dinya Babakan]].

Musik tradisional atawa modernmodérn di Jakarta ngagambarkeun ngahijina antarbudaya sarta etnisétnis. Pangaruh ti luar Indonésia asalna ti [[Walanda]], [[Republik Rahayat Tiongkok|Tiongkok]], [[Portugal|Portugis]], [[Bangsa Arab|Arab]] sarta [[India]]. Komo nepi ka ayeuna, Jakarta masih dianggap ''kiblat'' pikeun perkembangankamekaran musik di Indonésia.

Pikeun musik tradisional di Jakarta, kawas [[tanjidor]] sarta [[gambang kromong]], aya pangaruh alus etnis ti luar Jakarta [[Sunda]] kawas pamakéan [[rebab]] sarta [[tarompet tradisional]]. Saterusna pangaruh deungeun kawas halna [[Trombone]] sarta [[Gitar]] ti [[Éropa]] sarta sawatara wirahma musik tradisional [[Tionghoa]].

Seni tariibing di Jakarta mangrupa perpaduanngahijina antaraantar unsur-unsur budaya balaréa anu aya di jerona. Dina mimitina,Mimitina seni tari di Jakarta ngabogaan pangaruh ti Sunda sarta Tionghoa kawas tariananaibing anu ngabogaan corak tari Jaipong kalawan kostum penari has pamaén [[Opera Beijing]]. Tapi Jakarta bisa dingaranan wewengkon anu pangdinamisna. Sajaba ti seni tari heubeul ogé mecenghul seni tari jeung gaya sarta koreografi anu dinamis.

Carita rahayat anu mekar di Jakarta, sajaba ti carita rahayat anu geus dipikawanoh kawas [[Si Pitung]], ogé dipikawanoh carita rahayat séjén kawas serial [[Jagoan Tulen]] anu ngalalakonkeun jawara-jawara Batawi boh dina perjuanganpajoangan boh kahirupananakahirupana anu katelah "kerasheuras". Sajaba ti ngadongengkeunngadongéngkeun jawara atawa jawara dunya persilatanpasilatan, ogé dipikawanoh carita [[Nyai Dasima]] anu ngagambarkeun kahirupan jaman kolonial.

Jumlah pangeusi di Jakarta kira-kira 7.512.323 ([[2006]]) tapi lamun beurang, angka ieu nambah marengan datangna para pagawé ti [[kota satelit]] saperti [[Bekasi]] jeung [[Dépok]]. Kota/kabupatén nu pangpadetna nyaéta [[Jakarta Timur]] kalayan jumlahpangeusijumlah pangeusi 2.131.341 jiwa, sedengkeun [[Kapuloan Seribu]] mangrupa kabupatén nu pangeusina pangsaeutikna, nyaéta 19.545 jiwa.

Basa nu digunakeun di Jakarta nyaéta [[basa Indonésia]]. [[Basa daérah]] ogé digunakeun ku para pangeusi nu sasukusasélér, tur kusabab di Jakarta loba pisan sukuséké bangsanasélérna, ahirna mah basa Indonésia wéh nu sering dipaké téh. LianIwal ti éta, mucunghul ogé [[basa gaul]] nu tuwuh jeung mekar di kalangan barudak ngora, tur kecap-kecapna kadang-kadangsakapeung dicokot tina basa deungeun.

Ageman nu dianut ku masarakat DKI Jakarta kacida rupa-rupana kaasup diantarana kalima ageman nu diaku ku [[pamaréntah Indonésia]] ([[Islam]], [[Kristen]], [[Katolik]], [[Hindu]], jeung [[BudaBudha]]) [[Tempat ibadah]] ageman-ageman éta ogé aya di Jakarta contona:

Posisi DKI Jakarta minangka puseur paekonomian geus ngadorongngarojong pendatangpandatang ti luar Jakarta jeung luar Jawa daratang pikeun neangan rejeki di Jakarta. Loba diantara nu daratang ka Jakarta teu dibekelan ku kaahlian jeung katerampilan husus, sahingganepi ka dampak sosial nu seringsok mucunghul nyaetanyaéta masalah [[pangangguran]] nu patali jeung masalah [[kamiskinan]] sarta [[kriminalitas]].

Polusi udara jeung pangelolaan runtah mangrupa masalah nu disanghareupan di Jakarta. LianIwal ti eta, lamun seug usum hujan, Jakarta biasana keunajadi kulangganan [[banjir]] alatannalika usum hujan sabab mangpetna [[saluran cai]] jeung beuki kurangna [[leuweung]] di daerah [[Bogor]] jeung [[Kota Dépok|Dépok]].