Mimi Rasinah: Béda antarrépisi

 

Anjeuna lain ngan saukur nari ku topéng anu sok gunta-ganti dina rarayna, namung anjeuna ogé nyebarkeun inspirasi ka batur pikeun mitresna tur ngamumulé Tari Topeng Indramayu.

 

Rasinah lahir di Désa Pekandangan, Indramayu, Jawa Barat dina tanggal 3 Pebruari 1930. Kadua kolotna ogé seniman. Alatan éta, getih seni ogé ngucur di jero ragana. Ti keur leutik anjeuna geus diajar nari pepek kalawan aturan-aturan “mistis”na. Komo, anjeuna ogé geus diaménkeun di panggung-panggung hajatan (bebarang), pikeun negeskeun guratan hirupna salaku seniman.

 

Mangsa budak sarta rumaja Rasinah nu aya dina haténa saukur tarian. Sapopoéna hirup Rasinah ngora saukur panggung-panggung hajatan, pepek kalawan sora tatabeuhanana. Ku kituna, di luar Tari Topeng Indramayu, éstuning anjeuna lain nanaon. Ngan saukur tukang ngawih Gambang Kromong klasik. Anjeuna ogé eunteungan “anak wayang” anu sapanjang hirupna dibikeun pikeun panggung sarta panongton. Anjeuna henteu mikawanoh hal séjén di luar dunya éta. Sakola atawa ngarasakeun kagumbiraan kawas kaum rumaja sapantaranana.

 

Sapupus bapana, rombongan tari topeng Rasinah dipingpin salakina, Mama Amat, saurang dalang wayang. Nepi ka kajadian G-30-S, anjeuna dicaram pikeun manggung, alatan tarianana anu ngaronjatkeun syahwat sarta abangan. Teu cukup badéy Gestapu, dina taun 1970-an jumplukan tari topeng Rasinah beuki sepi waleran, pentas tarling, dangdut,jeung sandiwara anu ngagantikeunana. Salaki Rasinah pamustunganana ngajual sakumna topeng sarta aksesoris tari minangka modal ngadegkeun grup sandiwara. Rasinah ngandeg henteu nari topeng salila 20 taun leuwih, ngan nabeuh gamelan waé pikeun sandiwara.

 

Dibarengan sumanget pikeun panceg jeung babagi, sarta kapasrahan pikeun mikeun sagala-galana ka Dzat Anu Maha Sampurna, pamustunganana manggih kabagjaan. Katabahan sarta soson-soson pikeun terus micinta seni sacara raharja ngabuahkeun perhatian pihak séjén. Anjeuna yakin yén jalma anu ujug-ujug miduli dirina sarta Tari Topeng Indramayunya nyaéta siloka tina leungeun-leungeun Pangéran. Enya, harti sipat Welas sarta Asih-Na..

 

Minat golongan pamerhati kasenian kasebut anu boga tékad merevitalisasi kasenian Tari Topeng Indramayu nyambuangkeun amisna ogé pikeun Rasinah. Anjeuna ogé dipénta pikeun nari di sagala rupa tempat. Lain saukur panggung-panggung hajatan di kampung-kampung. Tapi, kaasup ogé péntas-péntas di gedong-gedong kasenian di dayeuh, di jero sarta luar nagari. Kacida Rongkah.

 

Kaseriusan Mimi Rasinah dina neuleman kasenian ieu dibuktikeun kalawan ngabéla talari/tardisi tari ieu, ku kituna loba anu nyebutkeun anjeuna klasik. Mimi Rasinah ogé aktip ngajarkeun tari topeng ka sakola-sakola anu aya di Indramayu.

 

 

Di mangsa sepuhna, Rasinah ampir teu bisa deui ngusikkeun leungeun, nénjragkeun suku, sarta nerapkeun topeng di rarayna. Komo, serangan stroke maksa najeuna pikeun bolak-balik ka rumah sakit. Tragisna, alatan taya waragad, kulawargana nepi ka boga paniatan ngajual topeng-topengna. Hiji-hijina kaperkasaan anu masih dilakonan saurang Rasinah, di tengah teu daya upaya anjeuna, nyaéta kapaheutan haténa maksakeun diri pikeun ngawas murid-muridna saban latihan nari. Subhanallah.

Anu pasti, Rasinah geus némbongkeun conto anu hadé, pikeun milih pilihan anu séjén. Hiji udagan, anu bisa ngajadi, henteu sawajarna sarta henteu pati dipikawanoh. Tapi, lamun hal éta bisa ningtrimkeun batin, sakaligus bisa ngaronjatkeun sumanget, kasungguhan, katekunan, sarta kagigihan, pikeun meunangkeun hirup éta sorangan, sarta ngarasakeun kani’matan kalawan pinuh kabagjaan.

 

Di satukangeun peunteun budayana anu luhur, tari topeng sarat ku ritual mistis. Sacara gurat badag, ritual saméméh paméntasan tari topeng dibédakeun dua macem, pikeun hajatan anu boga sipat kapercayaan sarta pesta biasa.

 

Cai pikeun nyucikeun ogé lain cai sagawayah. Aerli ngaku kudu nyokot cai ti sawatara asal sumur anu aya di Indonésia.

 

 

“Puasa pati geni. Lamun pati geni henteu kaci ngomong sapoé jeput. Henteu kaci saré. Kudu di kamar waé. Éta anu tacan kuring kuat ngalakonanana. Alatan pan sapoé sapeuting teu kaci saré, ngomong, kudu di kamar. Otomatis kudu kuat awakna,” tuluy Aerli ngécéskeun jenis puasa anu tacan bisa manéhna pigawé.