|
[[Gambar:Jaipongan Langit Biru 02.jpg|thumb|360px|Jaipongan]]
'''Jaipongan''' nya étanyaéta hiji wanda seni tari nu lahir tina kréativitas ''seniman'' asal [[Bandung]], [[Gugum Gumbira]]. Perhatiannana kana kasenian rahayat nu salasahijinasalah nyasahijina étanyaéta [[ketuk tilu]] nyababkeun anjeunna wanoh bener-bener kana ''perbendaharan'' pola-pola gerak tari tradisi nu aya dina [[kiliningan]]/[[bajidoran]] atawa ketuk tilu. Gerak-gerak ''bukaan'', ''pencugan'', ''nibakeun'' jeung sababaraha ragem gerak ''mincid'' tina sababaraha kasenian di luhur cukup miboga ''inspirasi'' keur ngamekarkeun tari atawa kasenian nu kiwari dipikawanoh minangka '''jaipongan'''. Kiwari jaipongan sering dipaké keur hiburan dina acara kawinan jeung sunatan, utamana di daérah [[Subang]] jeung [[Karawang]].
==Sajarah==
Saméméh wangun seni ''pertunjukan'' ieu mucunghul, aya sababaraha pangaruh nu ngasangtukangan wangun tari ''pergaulan'' ieu. Di [[Jawa Barat]] umpamana, tari ''pergaulan'' mangrupakeunmangrupa pangaruh tina ''Ball Room'', nu biasana dina pintonan tari-tari ''pergaulan'' teu leupas tina ayana [[ronggéng]] jeung pamogoran. Ronggéng dina tari pergaulan henteu ukur ''fungsi'' keur kagiatan upacara, tapi keur hiburan atawa cara ''gaul''. Ayana ronggéng dina seni pintonan mibanad daya tarik nu ngondang simpati kaum pamogoran. Misalna dina tari Ketuk Tilu nu kacida dipikawanohna ku masarakat [[urang Sunda|Sunda]], kawasna kasenian ieu kasohor dina taun [[1916]]. Minangka seni pintonan rahayat, kasenian iéu ukur dirojong ku ''unsur''-''unsur'' basajan, saperti [[waditra]] nu ngawengku [[rebab]], [[kendang]], dua siki [[kulanter]], tilu siki [[ketuk]], jeung [[goong]]. Pon nya kitu deui gerak-gerak tarina nu henteu mibanda pola gerak nu baku, kostum penari nu basajan minangka lambang karahayatan.
Marengan mudarna jenis kasenian di luhur, urut pamogoran (panongton nu aktif aktif dina seni pintonan Ketuk Tilu/[[Dogér]]/[[Tayub]]) pindah perhatiannana kana seni pintonan Kiliningan, nu aya di daerah basisir kaler Jawa Barat ([[Karawang]], [[Bekasi]], [[Purwakarta]], [[Indramayu]], jeung [[Subang]]) katelah Kiliningan Bajidoran nu pola tarina jeung pintonannana mibanda sasaruaan jeung kasenian samemehna (Ketuk Tilu/Dogér/Tayub). Ayana tarian dina [[Topeng Banjet]] cukup dipikaresep, hususna di Karawang, nu sababaraha pola gerak bajidoran dicokot tina tarian dina Topeng Banjet ieu. Sacara koreografiskoréografis tarian ieu masih mintonkeun pola-pola tradisi (Ketuk Tilu) nu ngandung unsur gerak-gerak bukaan, pencugan, nibakeun jeung sababaraha ragem gerak mincid nu jadi dasar ciptana tari Jaipongan. Sababaraha gerak-gerak dasar tari Jaipongan lian ti Ketuk Tilu, Ibing Bajidor sarta Topeng Banjet nyaetanyaéta Tayuban jeung [[Pencak Silat]].
Mucunghulna tarian karya Gugum Gumbira awalna disebut Ketuk Tilu kamekaran, nu memang sabab dasar tarian éta mangrupakeunmangrupa kamekaran tina Ketuk Tilu. Karya munggaran Gugum Gumbira kacida kentelna kénééh ku kelir ibing Ketuk Tilu, boh tina lebah ''koreografi'' atawa pamirigna, nu satuluyna tarian ieu jadi kamashur ku sebutan Jaipongan.
==Kamekaran==
[[Gambar:Jaipongan Bunga Tanjung 03.jpg|thumb|300px|Jaipongan Mojang Priangan]]
Karya jaipongan munggaran nu dipikawanoh ku masarakat tayalian tari "Daun Pulus Késér Bojong" jeung "Réndéng Bojong" nu duanana mangrupakeunmangrupa jenis tari awéwé jeung tari papasangan (lalaki jeung awéwé). Tina tarian ieu mucunghul sababaraha ngaran penari jaipongan nu parigel saperti [[Tati Saleh]], [[Yeti Mamat]], [[Eli Somali]], jeung [[Pepen Dedi Kurniadi]]. Awal mucunghulna ibing ieu kungsi jadi wangkongan, nu isu sentralna nyaetanyaéta gerakan nu [[erotisme|erotis]] tur vulgar. Tapi ku ayana ''ekspos'' sababaraha media citak, ngaran Gugum Gumbira mimiti dipikawanoh ku masarakat, komo deui sanggeus tari Jaipongan dina taun [[1980]] dipintonkeun dina [[TVRI]] stasion puseur [[Jakarta]]. Balukar tina kasohoran ieu nyaéta beuki ngaronjat, boh di média [[televisi]], [[hajatan]] atawa [[kariaan]] nu diayakeun ku [[swasta]] jeung [[pamaréntah]].
Ayana Jaipongan iéu geus ngarojong kana ''kontribusi'' anu cukup badag ka para seniman tari pikeun leuwih ''aktip'' deui ngadongkar ''jenis'' tarian rahayat anu saméméhna kurang perhatian. Tari Jaipongan dimangpaatkeun ku para seniman tari pikeun ngayakeun kursus-kursus tari Jaipongan, dimangpaatkeun ogé ku pangusaha pub-pub peuting pikeun metot sémah, di mana perkembangan kasempetan usaha sarupa kieu dijieun ku para seniman tari minangka usaha pemberdayaan ékonomi ngaliwatan ngaran Sanggar Tari atawa grup-grup di sawatara wewengkon di Jawa Kulon, contona di Subang jeung Jaipongan gaya "kaléran" (kalér).
* {{id}}[http://www2.kompas.com/kompas-cetak/0611/18/Jabar/7730.htm Jaipongan sebagai Pembangkit Energi Kolektif], Kompas 18 November 2006
* {{en}}[http://www.harsanari.com/jaipongan.htm Jaipongan] Deskripsi sarta sajarah, ti loka ramat [http://www.harsanari.com Harsanari Indonesian Dance Company].
* [http://www.iias.nl/oideion/journal/issue01/zanten/5-film3.html Tarian Jaipongan diciptakeun ku Gugum Gumbira di Jawa Kulon] Vidéo MOV singget ti filem JeanJéan Hellwig ngeunaan tarian populér di Jawa Kulon (1989)
[[Kategori:seniSeni Sunda]]
[[Kategori:Ibing]]
| 