Jawa Kulon: Béda antarrépisi

'''Jawa Kulon''' ({{lang-id | Jawa Barat}}, disingget jadi "Jabar") nyaéta salah sahiji [[propinsi]] di [[Indonésia]]. Ayana di beulah kulon pulo [[Jawa]] jeung ibukota sarta puseur urban panggedena nyaetanyaéta [[Bandung]], nya kitu sanajan loba padumuk dinu juru kaler propinsi matuh di wewengkon suburban komo nepi ka wewengkon urban anu aya di [[Jakarta]], sanajan kota etaéta perenahna di luar propinsi administratip. Populasi propinsi ieu aya 46,3 juta (dina 2014) jeung ieu téh propinsi panggegekna di Indonésia.

Wewengkon puseur [[Bogor]], hiji kota di Propinsi Jawa Kulon, ngabogaan salah sahiji kapadetan populasi anu pangluhurna di sakuliah dunya, mungguh Bekasi jeung [[Kota Dépok|Depok]] pada-pada suburban paling populated katujuh jeung kasapuluh di dunya ([[Tangerang]] di Propinsi [[Banten]] meungkeut kasalapan); dina 2014 Bekasi ngabogaan 2.510.951 jeung Depok 1.869.681 jiwa. Sakabéh kota ieu tehtéh suburban nu Jakarta.

Laratan arkéologis manusa nu pangkolotna aya di wewengkon nu digali di [[Anyer]] (basisir kulon Jawa) jeung bukti budaya metalurgi perunggu jeung beusi anu wayahna tehtéh milénium kahiji masehi. Buktina [[Kabudayaan Buni|Kabudayaan prasajarah Buni]] (lebah [[Bekasi]] ayeuna) mangrupa karajinan taneuh anu saterusna dikembangkeun deui ku bukti anu kapanggih ti Anyer nepi ka [[Cirebon]]. Artefacts (tanggal ti 400 SM - Maséhi 100)., Saperti peti kadaharan jeung inuman, nu kapanggih lolobana salaku hadiah astana. Aya ogé bukti arkéologis di [[Lokasi Arkeologi Batujaya]] ari tanggalna ti abad kadua masehi [rujukan?] Tuluy, nurutkeun Dr Tono Djuwantono, lulugu Badan ArkeologiArkéologi Bandung, Candi Jiwa di Batujaya, [[Karawang]], Jawa Kulon ogé diwangun kira-kira waktu ieu. [rujukan?]

Salah sahiji bukti pangheubeulna anu dipikanyaho [klarifikasi diperlukeun] nu kacatet sajarah di Indonésia nyaetanyaéta tatapakan [[karajaan Tarumanagara]], di mana tujuh batu abad kaopat nu ditulis makemaké [[aksara Wengi]] (dipaké dina jaman [[Pallawa India]]) dina [[basa Sanskerta]] ngajéntrékeun raraja ti karajaan Tarumanagara. Catetan administrasi Tarumanegara lumangsung nepi ka abad genep, sajaman jeung serangan [[Sriwijaya]], nu dinyatakeun di [[prasasti Kota Kapur]] (686 Masehi).

Hiji Ulama, [[Sunan Gunung Jati]], ngancik di Cirebon, seja nyebarkeun dunya Islam di kota pagan. Mungguh, [[Kasultanan Demak]] di Jawa tengah tumuwuh jadi ancaman saharita pikeun karajaan Sunda. Pikeun ngalawan ancaman eta, Prabu Surawisesa Jayaperkosa nandatanganan hiji jangji (katelahna [[Pajangjian Luso Sunda]]) jeung [[Portugis]] dina 1512. Bayaranna, Portugis dibéré hiji gentos jang ngawangun bénténg jeung bangsal di tatar ieu, sami ogeogé bentuk pasatujuan dagang jeung karajaan. pajangjian internasional kahiji antara Sunda jeung Éropa ieu dipieling ku ngarenah tugu batu Padrao di gigireun [[Walungan Ciliwung]] dina 1522.

Sanajan pasini jeung Portugis geus dipiadeg, etaéta teu bisa dilakukeun. Palabuhan [[Sunda Kalapa]] ragrag ka satru Kasultanan Demak jeung Kasultanan Cirebon (urut [[nagara vassal]] Karajaan Sunda) dina 1524, sanggeus pasukan maranéhanana nu dipingpin Palatehan alias Fadillah Khan ngawasa kota. Dina 1524/1525, pasukan maranéhanana dipingpin Sunan Gunung Jati ogé nyita palabuhan Banten terus ngadegkeun Kasultanan Banten nu sasarengan jeung Kasultanan Demak. Perang antara karajaan Sunda kalawan kasultanan Demak jeung Cirebon hantem keur lima taun nepi ka pajangjian damai anu dirempugan dina 1531 antara Raja Surawisesa jeung Sunan Gunung Jati. Ti 1567 nepi ka 1579, diereh raja pamungkasna Raja Mulya, alias Prabu Surya Kencana, karajaan Sunda nyorang kamunduran, dasarna tina tekenan [[Kasultanan Banten]]. Sanggeus 1576, karajaan teu bisa ngajaga puseur dayeuhna di [[Pakuan Pajajaran]] ([[Bogor]] ayeuna) terus saeutik demi saeutik Kasultanan Banten ngarebut wewengkon urut Karajaan Sunda. [[Kasultanan Mataram]] ti Jawa tengah ogé nyita wewengkon [[Parahyangan]], wareh tenggara karajaan.

! Nami !! Puseur Dayeuh !! AreaAréa <br> in Square km !! Population <br> 2005 estimate !! Population <br> 2010 Census !! Population <br> 2014 estimate<ref>Estimasi Penduduk Menurut Umur Tunggal Dan Jenis Kelamin Menurut Kabupaten/Kota Tahun 2014.</ref>!!

Jawa Kulon wawatesan jeung Jakarta sarta Propinsi Banten di kulon, jeung [[Jawa Tengah]] di wétan. Ka kalér nyaéta [[Laut Jawa]]. Ka kidul nyaetanyaéta [[Sagara Hindia]]. Beda jeung propinsi lianna di Indonesia nu puseur dayeuh maranéhanana aya di wewengkon basisir, ibukota propinsi, Bandung, aya di wewengkon pagunungan di puseur propinsi. Propinsi Banten ieu baheulana bageanbagéan Propinsi Jawa Kulon tapi dijadikeun propinsi kapisah dina 2000. Jawa Kulon, di beulah kulon tehtéh pangpadetna katilu di Pulo Jawa, mangrupakeunmangrupa imah nu ampir 1 tina 5 urang Indonésia.

Propinsi Jawa Kulon jeung Banten, salaku bagian ti [[Ali Seuneu Pasipik]], boga leuwih loba gunung boh seuneuan boh henteu, tibatan propinsi lianna di Indonesia. Wewengkon pagunungan vulkanik nu lega di tatar Jawa Kulon ieu tradisionalna katelah Parahyangan (ogé katelah Priangan) nu hartina "Pangancikan [[rahyang]] (dewa)". Hal ieu dianggap salaku tatar jantung urang Sunda. Titik pangluhurna di Jawa Kulon nyaéta Gunung Ciremai (3,078 méter) nu ngawatesan kabupatén Kuningan jeung Majalengka. Jawa Kulon ngabogaan lemah vulkanik anu subur. Tatanén, utamana budidaya sangu tuhur tradisional (katelah Huma), geus jadi jalan hirup masarakat Sunda tradisional.

Saprak jaman kolonial VOC jeung [[Hindia-Walanda|Hindia Walanda]], Propinsi Jawa Kulon geus dipikawanoh minangka wewengkon pakebonan produktip keur kopi, teh, kina, sarta loba pepelakan dagang séjén. Wewengkon pagunungan Jawa Kulon ogé mangrupa produsen utama angeun jeung tutuwuhan kembangan hias. Situs tropis andika, udara tiis, jeung tetempoan éndah rearéa ampir sakuliah Jawa Kulon jeung Banten iwal dinu beulah kalér (basisir laut Jawa). Landscape propinsi ieu mangrupa gunung vulkanik, rupa bumi lungkawing, leuweung, gunung, walungan, lahan tatanén subur, sarta palabuhan laut alam. [11]

Ngocor ngaliwatan lelebak Bandung ka kalér nyaetanyaéta [[Walungan Citarum]], anu pangpanjangna jeung pangpentingna di propinsi ieu. walungan sapanjang 300 &nbsp;km ieu mangrupakeunmangrupa tempat 3 bendungan, nyaéta [[Cirata Dam]], [[Saguling Dam]], jeung [[Jatiluhur Dam]]. walungan ieu ema parna ku kokotor industri jeung rumah tangga nepi ka titik nu geus bisa dibilang 'walungan pangkotorna di dunya' ku batur.

Jawa Kulon diwatesan ku [[Jakarta]] jeung propinsi [[Banten]] di beulah kulon, ku [[Jawa Tengah]] di beulah wétan. Di beulah kalér [[Laut Jawa]]. Di beulah kidul [[Samudra Hindia]]. Teu saperti umumna propinsi di Indonesia nu ibukotana di daérah basisir, ibukota [[Jawa Kulon]] [[Bandung]] ayana di daérah pagunungan sarta daérahna dilingkung ku gunung.

Basa resmi anu digunakeun nya étanyaéta [[Basa Indonesia]], basa séjénna anu loba dipaké nya étanyaéta [[basa Sunda]]. Di sawatara wewengkon pakidulan anu deukeut ka wates Jawa Tengah, migunakeun [[basa Jawa]]. Di wewengkon [[Cirebon]] jeung sabudeureunana ([[Majalengka]], [[Indramayu]], [[Sumber, Cirebon|Sumber]]), dipaké dua rupa basa nu nyoko ka basa Sunda jeung basa Jawa.

Munggaran, ékonomi balareabalaréa Sunda di Jawa Kulon ngandelkeun pisan kana budidaya béas. karajaan kuna nu ngadeg di Jawa Kulon saperti Karajaan Tarumanagara jeung Sunda dipikawanoh ngandelkeun pajeg sangu jeung pangasilan tatanén. Daur hirup urang Sunda buhun tehtéh muterna tara jauh tina daur pamotongan béas. festival panén béas tradisional saperti Seren Taun téh mangrupakeunmangrupa hal penting. Dewi béas kuna, Nyi Pohaci Sanghyang Asri, aya dina budaya Sunda. Sacara tradisional, masarakat Sunda osok maké budidaya pare tuhur (huma). Sanggeus wewengkon Mataram mekar nepi ka tatar Parahiangan mimiti abad ka-17 ngiringan kampanye Sultan Agung narajang Batavia Walanda (ayeuna Jakarta), sawah (budidaya pare baseuh) mimiti diadopsi di lelebak kalér Jawa Kulon. Kabupatén saperti Indramayu, Cirebon, Subang, Karawang jeung Bekasi ayeuna ogé katelah wewengkon konci panghasil sangu. Wewengkon pagunungan Jawa Barat nyadiakeun angeun, kembang jeung loba ngahasilkeun horticultural pikeun Jakarta jeung Bandung. Pangingonan di Jawa Kulon ngahasilkeun produk cisusu jeung daging.

Salila Pausahaan Hindia Wetan (VOC) Walanda jeung jaman Hindia Walanda, Propinsi Jawa Barat labuh dina administrasi Walanda nu puseurna di Batavia. Pamaréntah kolonial Walanda ngawanohkeun pepelakan dagang saperti teh, kopi, jeung kina. Saprak abad ka-18, Jawa Kulon (katelah "De Preanger") dipikawanoh minangka wewengkon pakebonan produktip, sarta jadi pagalo jeung padagangan jeung ekonomi dunya. Palayanan saperti transportasi jeung perbankan disadiakeun pikeun nu boga pakebonan Walanda nu jegud teatéa. Jawa Kulon dipikawanoh minangka salah sahiji wewengkon anu maju pangheubeulna di Nusantara Indonésia. Dinu mimiti abad 20, pamaréntah kolonial Walanda ngembangkeun infrastructures pikeun tujuan ekonomi, utamana pikeun ngarojong pakebonan Walanda di wewengkon ieu. Jalan jeung rel karéta diwangun pikeun nyambungkeun wewengkon perkebunan leuweung jeung puseur urban saperti Bandung sarta palabuhan Batavia.

Rahayu ku kaendahan alami jeung budaya anu beunghar, pariwisata ogé mangrupa industri penting di Jawa Kulon. Wewengkon Puncak jeung Bandung geus lila dipikawanoh salaku tujuan tungtung minggu populér pikeun urang Jakarta. Ayeuna Bandung ge geus dikembangkeun jadi tujuan balanja anu srimanganti jeung narecis, popular teu saukur antara urang Indonésia utamana Jakarta, tapi ogé tujuan balanja populér pikeun wargi Malaysia jeung Singapur. Kota basisir kuno Cirebon ogé populér salaku tujuan pariwisata budaya saprak kota etaéta ngabogaan sababaraha keraton sarta loba lokasi sajarah saperti Guha Sunyaragi. Tujuan pariwisata populér séjén diantaranadi antarana Kebon Raya Bogor, Taman Safari Indonesia, Tangkuban Parahu crater, Cai panas Ciater, Kawah Bodas crater kiduleun Bandung, Basisir Pangandaran, sarta sagala rupa resorts gunung di Cianjur, Garut, Tasikmalaya, jeung Kuningan.

Jawa Kulon mangrupakeunmangrupa lemah cai tulen urang Sunda anu ngabentuk grup étnis panglobana di Jawa Kulon, dituturkeun ku urang Jawa anu pindah ka propinsi ieu sababaraha abad ka tukang. Saprak Jakarta jeung wewengkon sakurilingna, kaasup ogeogé Jawa Kulon, ngajadi puseur bisnis jeung puseur pulitik Indonesia, propinsi ieu mincut rupa-rupa jalma ti sakuliah Indonesia. Matakna pribumi Indonesia nu séjén saperti étnis Minangkabau, Batak, Malayu, Madura, Bali, Ambon jeung loba urang Indonésia séjén anu pindah kadieu jeung matuh di kota Jawa Kulon ogé bisa gampang kapanggih. wewengkon urban Jawa Kulon ogé boga populasi signifikan urang Cina Indonésia.

Iwal basa Indonesia, basa nasional resmi nagara, basa lian nu loba dipaké di propinsi ieu nyaetanyaéta Basa Sunda. Dina sawatara wewengkon lebah wates kidul jeung Propinsi Jawa Tengah, basa Jawa ogé diucapkeun. Basa utama nu dipaké di Cirebon sarta wewengkon di deukeutna (Majalengka, Indramayu, Sumber) nyaéta basa Cirebon, dialek basa Jawa jeung pangaruh Sunda. [14] Basa Indonesia loba diucapkeun salaku basa kadua.

Urang Sunda babagi Pulo Jawa jeung urang Jawa, sarta utamana ngancik di Jawa Kulon. Sanajan urang Sunda hirup sapulo jeung urang Jawa, budaya maranéhanana téh béda, tuluy maranehna ogé nganggap maranehna aya di wewengkon budaya kapisah nu disebut Pasundan atawa Tatar Sunda. Lamun aya nu pindah ti Propinsi Jawa Kulon ka Propinsi Jawa Tengah atawa Wetan hartina bisa disebut pindah ti Sunda ka dunya Jawa. Bandung, ibu kota Jawa Kulon, dianggap salaku puseur budaya urang Sunda. Loba Kasenian pribumi Sunda anu dikembangkeun di kota ieu. Propinsi deukeutna Banten, nu ieu baheulana bageanbagéan Jawa Kulon saméméh jadi propinsi sorangan, sami ogé dianggap bageanbagéan ti Pasundan.

Kasenian musik Sunda, mangrupakeunmangrupa ekspresi tina émosi budaya Sunda, express lemesna jeung lungguh Sunda. orchestra Degung diwangun ku gamelan Sunda.

Iwal bentuk Sunda tina gamelan di Parahyangan, wewengkon Cirebon ngukut tradisi musik anu béda. Di antara sababaraha gamelan ensembles Cirebon dua nu pangmindengna kadéngé nyaetanyaéta gamelan pelog (a non-equidistant sistim tuning heptatonic) sarta gamelan Prawa (a semi-equidistant pentatonik sistim tuning). Gamelan pelog tradisionalna ditangtayungan pikeun Tayuban, Wayang Cepak, jeung ngadengekeun jeung musik ibing Keraton di Cirebon. Mungguhing gamelan Prawa ieu tradisional ditangtayungan pikeun Wayang Purwa.

Tembang Sunda mangrupa genre musik vokal Sunda dipirig ku ensemble pati dua kacapi (zither) jeung suling. Tembang hartina lagu atawa sajak jeung Sunda mangrupa susunan geografisgéografis, sajarah, budaya nu nyirian bumi nu masarakat Sunda Indonésia. Musik jeung puisi tembang Sunda pakait raket jeung Parahyangan (hartina nu pangancikan rahyang), dataran luhur nu ngabagi bagian tengah jeung kidul Sunda. Kaendahan alam Parahiangan, hiji wewengkon tatanén subur dikurilingan ku gunung, lemesna jeung lungguh Sunda téh ngeunteung dina loba tembang Sunda. [15]

Kacapi suling tehtéh tembang Sunda tanpa vokal.

Tarawangsa nyaetanyaéta seni populér pituin anu dilakonan dina ensemble nu diwangun ku tarawangsa (a biola kalawan pin ahir) jeung jentreng (sajenis zither tujuh senar). Etaéta dipirig ku ibing rusiah nu disebut Jentreng. Ibing mangrupa bagian tina ritual ngagungkeun Dewi Pare Sri. upacara ieu pakait jeung ritual sukur patali jeung panén béas. Tarawangsa ogé bisa dianggap pikeun ngajadikeun cageur atawa komo keur hiburan tulen.

Tilu tipe utama ensembles awi Sunda nyaetanyaéta angklung, calung, sarta arumba. Ciri pasti unggal ensemble mangrupa-rupa nurutkeun kana konteks, instrumén nu patali, jeung popularitas relatifna.

Angklung téh istilah generik pikeun sét katala, rattles awi shaken. Angklung diwangun ku pigura kana nu ngagantung sababaraha tebih beda awi kerung. Angklung nu diputer kawas handbells, jeung unggal alat diputer ka catetan beda. rattles Angklung nu dimaénkeun di pola interlocking, biasana jeung ngan hiji atawa dua instrumén dimaénkeun per jalma. ensemble Nu dipaké dina processions Sunda, sakapeung jeung trance atawa kaulinan akrobat. Dijalankeun dina ritual kahirupan-siklus I jeung feastsféasts (hajat), angklung dipercaya pikeun ngajaga kasaimbangan jeung harmoni di kampung. Dina nitis anak paling modern, angklung anu dipigawé di sakola salaku bantuan ka diajar ngeunaan musik.

Kawas maranéhanana di angklung, instrumén nu ensemble calung anu tina awi, tapi unggal diwangun ku sababaraha tabung béda katala tetep onto sapotong awi; pamuter nu nahan alat dina leungeun kénca sarta panarajangan éta jeung beaterbéater diayakeun di katuhu-Na. calung pangluhurna-pitched ngabogaan jumlah greatestgréatest tina tabung jeung aktivitas musik densest; ka sahandapeun-pitched, jeung dua tabung, boga saeutikna. Calung ieu ampir sok patali jeung humor earthyéarthy, sarta dicoo ku lalaki.

Wayang golek mangrupakeunmangrupa bentuk tradisional padalangan ti Sunda. Jiga wayang kulit kalangkang nu leuwih dipikawanoh (wayang kulit) nu kapanggih di sesa Jawa jeung Bali, wayang golék dijieun tina kai sarta tilu dimensi, lain dua dimensi. Maranehna makemaké tangkal cau nu dimanadi mana dalangna nangtung, tukangeun hiji dalang dibarengan ku orchestra gamelanna nepi ka 20 musisi. gamelan ngagunakeun skala lima not sabalikna skala tujuh not dunya kulon. Musisina dipandu ku drummer, anu dina gilirannana ieu dipandu ku sinyal ti dalang béré pikeun ngarobah wanda atawa Pace nu diperlukeun. Wayang golék dipaké ku urang Sunda pikeun nyaritakeun sandiwara epik "mahabarata" sarta rupa-rupa tipe sandiwara moral séjén.

<blockquote>''Artikel utami: Ibing Sunda''</blockquote>Ibing Sunda nembongkeun pangaruh rupa-rupa golongan nu geus badagang sarta matuh di wewengkon ieu mangabad-abad, tapi angger uniquely has, jeung variasina ti anggun ka pola dinamis syncopated drumming, gancang flicks pigeulang, gerakan hip sensual, sarta taktak gancang sareng watak teu jeung anggahotana isolations. Meureun Jaipongan tehtéh ibing tradisional nu pang populerna diantaradi antara urang Sunda. Hal ieu bisa dipigawé sorangan, dina grup, atawa duaan. Ibing Merak nyaetanyaéta ibing awewe diideuan ku oyagna merak sarta buluna dicampurkeun jeung gerakan klasik ibing Sunda. Ibing Merak ngalambangkeun kaéndahan alam.

Aya carita jeung folktales ditulis ti carita Pantun Sunda[16] Diantaradi antara folktale jeung carita dipikawanoh nyaetanyaéta:

* Sangkuriang, nu ngabejaan carita creationcréation Gunung Tangkuban Parahu jeung dano kuna Bandung. [18]

Pustaka Sunda kuna, diantaranadi antarana nyaéta:

Lambang nu kiwari dipaké propinsi Jawa Kulon bisa dibagi ku tilu bagéan nya étanyaéta:

Motto juang atawa jargon di lambang propinsi Jawa Kulon kasusun ku opat kecap nyaéta '''Gemah Ripah Répéh Rapih'''. Gemah Ripah Répéh Rapih sorangan nya étanyaéta piwuruk Sunda baheula nu ngébréhkeun yén Jawa Barat nu beunghar sarta dicicingan ku masarakat nu rukun kalawan damai.

Program wajib diajar genep taun jeung salapan taun, Gerakan Nasional Orang Tua Asuh (GNOTA) sarta sababaraha program pangrojong séjénna nya étanyaéta bagéan ti usaha pamaréntah Jawa Kulon pikeun sagancangna ngaronjatkeun kualitas sumber daya manusa (SDM), nu dina ahirna bisa nyiptakeun SDM nu boga panceg sarta bisa nuturkeun jaman nu beuki modérn. Ayana SDM nu boga kualitas nyanyaéta étasalah salasahijisahiji faktor utama suksésna pangwangunan hiji wewengkon.

Sahenteuna aya 18 paguron luhur negeri nu perenahna di Jawa Kulon nya étanyaéta:

Dina taun akademik 2013/2014 jumlah mahasiswa di ITB nya étanyaéta 14.506 jeung di UPI 17.967 urang. jumlah PTS di wewengkon kopertis wilayah IV Jawa Kulon numutkeun wangun universitas aya 43, institut 6, sakola luhur 191, akademi 109 jeung politéknik 27.

Dumasar kana data ti Girang Serat Nagara Indonesia, wewengkon total sawah di Propinsi Jawa Kulon taun 2006 ieu 9.488.623 &nbsp;km nu ngahasilkeun 9.418.882 ton pare taun 2006, nu diwangun ku 9.103.800 ton huma pare jeung 315.082 ton sawah keur pertanian pare. Panghasilan palawija (kadaharan salian béas), nepi 2.044.674 ton jeung produktivitasna 179,28 kuintal per ha. Tapi, lebar tutuwuhan widest nu pikeun komoditi jagong ngahontal 148.505 ha, Propinsi Jawa Kulon ogé ngahasilkeun hortikultura anu diwangun ku 2.938.624 ton angeun, 3.193.744 ton bungbuahan, jeung 159.871 ton tutuwuhan ubar/ bio Farmakologi.

Leuwung di Jawa Kulon ngeusi 764,387.59 ha atawa 20,62% tina ukuran total propinsi. Ieu kawengku leuweung produktif 362,980.40 ha (9.79%), leuweung nu ditangtayungan 228,727.11 ha (6.17%), sarta leuweung konservasi 172.680 ha (4.63%). leuweung bakau ngahontal 40,129.89 ha, sarta sumebar di 10 kabupatén dimanadi mana aya basisir. Sagedengeun ti eta, aya ogeogé leuweung sejen ditangtayungan kira-kira 32,313.59 ha diatur ku Perum Perhutani Unit III Jawa Kulon jeung Banten.

* Cipanas ConggeangConggéang, kabupatén Sumedang