Cendrawasih: Béda antarrépisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Addbot (obrolan | kontribusi)
m Bot: Migrating 43 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q179333 (translate me)
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
m Ngarapihkeun éjahan, replaced: nya éta → nyaéta (6), diantara → di antara (2), ea → éa (8), eo → éo, ambéh → sangkan, salasahiji → salah sahiji (2)
Baris ka-11:
}}
{{Commonscat|Paradisaeidae}}
 
 
'''Manuk Cenderawasih''' atawa anu disebut ku jalma deungeun mah kalayan ngaran ''Bird of Paradise'', mangrupa manuk has [[Papua]]. Buluna éndah, utamana aya dina cendrawasih jalu. Umumna bulu pohara cerah kalayan kombinasi [[hideung]], [[coklat]] kabeureum-beureuman, [[orange]], [[konéng]], [[bodas]], [[biru]], [[héjo]], sarta [[wungu]].<ref name="internet1">{{id}}[http://www.kumpulberita.com/2011/04/cendrawasih-si-burung-surga.html](Diakses tanggal 5 november 2011)</ref>
Ukuran manuk Cenderawasih rupa-rupa. Aya anu ukuranana 15 &nbsp;cm kalayan beurat 50 gram kawas dina jenis [[Cendrawasih Raja]] ''(Cicinnurus regius)'', nepi ka anu ukuranana sagedé 110 &nbsp;cm Cendrawasih Pamatuk Sabit Hideung ''(Epimachus albertisi)'' atawa anu abotna ngahontal 430 gram kawas dina [[Cendrawasih Manukod]] ''Jambul-bergulung'' ''(Manucodia comrii)''.<ref name="internet1"/>
Ku masarakat [[Papua]], manuk cendrawasih dipercaya minangka titisan [[bidadari]] ti surga. [[Bulu]] cendrawasih ieu dipaké ku masarakat di Papua dina pakéan sarta adat maranéhanana, sarta sawatara abad anu tuluy bulu éta penting pikeun dijieun [[topi]] wanoja di [[Éropa]].<ref name="internet1"/>
 
Baris 22 ⟶ 21:
Baheulana manuk ieu dianggap minangka manuk geulis tapi henteu miboga [[suku]]. Maranéhanana henteu turun ka handap tapi ngan aya di luhur waé lantaran bulu-buluna anu éndah. Alatan éta saterusna manuk Cenderawasih kaceluk minangka ''Bird of Paradise'' atawa Manuk Surga (Kayangan).<ref name="internet1"/>
Spésiés cendrawasih anu kaceluk antara nya étanyaéta ''Paradisaea apoda'', ''Paradisaea minor'', ''Cicinnurus regius'', ''sarta Seleucidis melanoleuca''. Manuk cendrawasih anu pangkacelukna nya étanyaéta anggota ''genus Paradisaea'', kaasup spésiés tipena, cendrawasih konéng badag, ''Paradisaea apoda''.<ref name="internet1"/>
Manuk-manuk cendrawasih mangrupa anggota famili Paradisaeidae ti ''ordo Passeriformes''. Maranéhanana kapanggih di Indonésia wétan, pulo-pulo [[gupitan Torres]], [[Papua Nugini]], sarta [[Australia]] wétan.<ref name="internet1"/>
Ti 43 spésiés manuk geulis ieu, 35 di antarana bisa kapanggih di [[Papua]]. Sésana, geus hésé kapanggih. Wewengkon sebaran cendrawasih aya di leuweung-leuweung [[pagunungan]] [[Papua Nugini]] bagian wétan sarta tenggara, luhurna 1.400 méter nepi ka 1.800 méter di luhur permukaan laut.<ref name="internet1"/>
Baris 29 ⟶ 28:
== Déskripsi sarta Ciri Cendrawasih ==
 
Manuk-manuk Cendrawasih miboga ciri has buluna anu éndah anu dipiboga ku manuk jalu. Umumna buluna boga warna cerah kalayan kombinasi sawatara kelir kawas [[hideung]], [[coklat]], [[beureum]], [[oranyeu]], [[konéng]], [[bodas]], [[biru]], [[héjo]] sarta [[wungu]].<ref name="internet2">{{id}}[http://ksupointer.com/cenderawasih](Diakses tanggal 5 november 2011)</ref>
 
Ukuran manuk Cenderawasih rupa-rupa. Mimitian ti anu ukuranana 15 &nbsp;cm kalayan beurat 50 gram kawas dina jenis Cendrawasih Raja ''(Cicinnurus regius)'', nepi ka anu ukuranana sagedé 110 &nbsp;cm Cendrawasih Pamatuk Sabit Hideung ''(Epimachus albertisi)'' atawa anu abotna ngahontal 430 gram kawas dina [[Cendrawasih Manukod]] Jambul-bergulung ''(Manucodia comrii)''.<ref name="internet2"/>
 
Kaéndahan [[bulu]] Cendrawasih jalu dipaké pikeun metot perhatian lawan jenis. Pikeun ‘ngarayu’ cendrawasih bikang ambéhsangkan daék diajak kawin, manuk jalu baris mamérkeun buluna kalayan ngalakonan tarian-tarian éndah. Bari ngahaleuang di luhur [[dahan]], pejantan nari kalayan sagala rupa gerakan ka sagala rupa arah. Komo sakapeung nepi ka ngagantung tibalik dina [[dahan]]. Tapi, unggal spésiés Cendrawasih tinangtu boga tipe tarian pangsoranganna.<ref name="internet2"/>
Ukuran manuk Cenderawasih rupa-rupa. Mimitian ti anu ukuranana 15 cm kalayan beurat 50 gram kawas dina jenis Cendrawasih Raja ''(Cicinnurus regius)'', nepi ka anu ukuranana sagedé 110 cm Cendrawasih Pamatuk Sabit Hideung ''(Epimachus albertisi)'' atawa anu abotna ngahontal 430 gram kawas dina [[Cendrawasih Manukod]] Jambul-bergulung ''(Manucodia comrii)''.<ref name="internet2"/>
 
Kaéndahan [[bulu]] Cendrawasih jalu dipaké pikeun metot perhatian lawan jenis. Pikeun ‘ngarayu’ cendrawasih bikang ambéh daék diajak kawin, manuk jalu baris mamérkeun buluna kalayan ngalakonan tarian-tarian éndah. Bari ngahaleuang di luhur [[dahan]], pejantan nari kalayan sagala rupa gerakan ka sagala rupa arah. Komo sakapeung nepi ka ngagantung tibalik dina [[dahan]]. Tapi, unggal spésiés Cendrawasih tinangtu boga tipe tarian pangsoranganna.<ref name="internet2"/>
 
 
Manuk Cendrawasih miboga habitat leuweung leubeut anu umumna di wewengkon dataran pendék. Manuk ti surga ieu bisa ditepungan di sawatara pulo di [[Indonésia]] bagian wétan kawas [[Maluku]] sarta [[Papua]]. Sajaba ti éta ogé bisa kapanggih di [[Papua Nugini]] sarta [[Australian Wétan]].<ref name="internet2"/>
Baris 41 ⟶ 38:
== Jenis-jenis Manuk Cendrawasih ==
 
Cendrawasih diwangun luhur 13 genus anu miboga kira-kira 43 spésiés (jenis). Indonésia mangrupa nagara kalayan jumlah spésiés Cendrawasih panglobana. Kira-kira 30-an jenis Cendrawasih bisa kapanggih di Indonésia. Sarta 28 jenis diantaranadi antarana cicing di pulo [[Papua]].<ref name="internet2"/>
 
Sawatara jenis Cendrawasih anu aya di Indonésia diantarana nya éta:
 
Sawatara jenis Cendrawasih anu aya di Indonésia diantaranadi nyaantarana étanyaéta:
 
*[[Cendrawasih Gagak]] ''(Lycocorax pyrrhopterus)''; éndemik [[Maluku]].
Baris 51 ⟶ 47:
*[[Cendrawasih Paruh-sabit Kurikuri]] ''(Epimachus fastuosus)''; [[Papua]].
*[[Cendrawasih Botak]] (Cicinnurus respublica); éndemik [[pulo Waigeo]], [[Raja Ampat]].
*[[Cendrawasih Raja]] (Cicinnurus regius); [[Papua]] sarta [[pulo]].
*[[Cendrawasih Belah Hoé]] (Cicinnurus magnificus); Papua ([[Indonésia]] sarta [[Papua Nugini]]).
*[[Bidadari Halmahera]] (Semioptera wallacii); éndemik [[Maluku]].
*[[Cendrawasih Mati Kawat]] (Seleucidis melanoleuca); Papua.
*[[Cendrawasih Konéng Leutik]] (ParadisaeaParadisaéa minor); Papua (Indonésia sarta Papua Nugini).
*[[Cendrawasih Konéng Badag]] (ParadisaeaParadisaéa apoda); Papua (Indonésia sarta Papua Nugini).
*[[Cendrawasih Raggiana]] (ParadisaeaParadisaéa raggiana); Papua (Indonésia sarta Papua Nugini).
*[[Cendrawasih Beureum]] (ParadisaeaParadisaéa rubra); éndemik pulo WaigeoWaigéo, Indonésia.
*[[Toowa Cemerlang]] (Ptiloris magnificus); Indonésia, Papua Nugini, sarta [[Australia]].
*[[Manukodia Mengkilap]] (Manucodia ater); Indonésia sarta Papua Nugini.
Baris 65 ⟶ 61:
*[[Parotia Arfak]] (Parotia sefilata); endemik Papua, Indonésia.
*[[Pale-billed Sicklebill]] (Drepanornis bruijnii); Indonésia sarta Papua Nugini.
 
 
==10 Manuk Cendrawasih Pangéndahna di Dunya==
 
*Lesser bird of paradise (ParadisaeaParadisaéa minor)
Manuk ieu ukuranana sedeng anu miboga panjang kira-kira 32 &nbsp;cm, boga warna [[beureum]]-[[coklat]] jeung makuta konéng sarta tonggong luhurna konéng kacoklatan. Manuk jalu ngabogaan genggerong anu warnana zamrud-héjo kolot, sapasang buntut panjang sarta dipapaésan kalayan bulu hiasan jangjang anu boga warna [[konéng]] di daérah pangkal sarta warna [[bodas]] di daérah luarna.
Manuk bikang ukuranana leuwih leutik ti manuk jalu, ngabogaan sirah anu warnana coklat kolot, harigu boga warna bodas sarta henteu dipapaésan bulu-bulu hiasan. Wewengkon panyabarana ngawengku sakumna leuweung bagian kalér [[Papua Nugini]], sarta pulo-pulo di deukeut [[Misool]] sarta [[Yapen]].
<ref name="internet3">{{id}}[http://kabarunik.net/2011/10-burung-cendrawasih-terindah-di-dunia.html](Diakses tanggal 11 november 2011)</ref>
 
 
 
*Raggiana bird of paradise (ParadisaeaParadisaéa Raggiana)
The Raggiana bird of paradise dipikawanoh ogé kalayan ngaran ''Count Raggi’s bird of paradise''. Manuk ieu ogé anu pang dipikawanoh minangka [[manuk Cendrawasih]]. Habitat manuk ieu ngadistribusi sacara lega di Pulo [[Irian kidul]] sarta laut wétan .
Ngabogaan panjang 34 &nbsp;cm panjang, boga warna beureum-coklat kaabu-abuan, iris panon warnana [[konéng]] sarta suku boga warna [[coklat kaabu-abuan]]. Manuk jalu ngabogaan makuta [[konéng]], [[genggerong]] zamrud-hijau kolot sarta kerah konéng di antara genggerong.
Kelir bulu jangjang variatif ti beureum ka oranyeu gumantung subspésiés. Manuk bikang ukuranana leuwih leutik ti manuk jalu, jeung beungeutna boga warna coklat sarta henteu boga bulu-bulu hiasan.<ref name="internet3"/>
 
*Astrapia Ribbon-tailed (Astrapia mayeri)
Ieu téh salasahijisalah sahiji manuk cendrawasih anu pang spéktakuler. Ngaranna [[Astrapia Ribbon-tailed]] sarta ngabogaan bulu buntut terpanjang dina pakait jeung ukuran awak, panjangna ngahontal leuwih ti tilu kali panjang awakna.
Panjang manuk dewasa ngahontal 32 &nbsp;cm jeung buntut manuk jalu anu bisa saméter. Manuk jalu ngabogaan kelir hideung sarta héjo [[zaitun]] sedengkeun manuk bikang miboga wana coklat. Manuk jalu miboga buntut panjang ngawangun pita anu warnana bodas. Wewengkon sumebarnana aya di bagian tengah [[Pulo Irian]].<ref name="internet3"/>
 
*Blue bird of paradise (ParadisaeaParadisaéa rudolphi)
Ngaranna ngingetkeun ngaran salasahijisalah sahiji angkutan [[Taksi]] di [[Indonésia]]. Manuk ieu ukuranana kira-kira 30 &nbsp;cm, boga warna hideung, iris kelir coklat gelap, suku dawuk. Manuk jalu dipapaésan kalayan bulu jangjang anu dominasi kelir wungu biru. Ku kituna disebut ogé [[Cendrawasih Biru]].<ref name="internet2"/>
[[Blue Bird of Paradise]] nya étanyaéta manuk éndemik [[Papua Nugini]]. Wewengkon sumebarnana ngawengku pagunungan tenggara Papua Nugini.<ref <ref name="internet3"/>
*Riflebird Paradise (Ptiloris paradiseus)
Lamun anjeun kungsi nempo film [[Planét Earth]], mangka anjeun baris nempo manuk ieu. Manuk ieu ngabogaan panjang kira-kira 30 &nbsp;cm sarta manuk jalu boga warna hideung kalayan warna-warni makuta biru kahéjo-héjoan, [[suku]] nu hideung, iris panon warnana coklat gelap sarta sungut konéng. Manuk bikang jenis ieu boga warna coklat zaitun.<ref name="internet3"/>
Mangrupa éndemik ti [[Australia wétan]], [[Riflebird]] ogé sumebar di leuweung hujan di ''New South Wales'' sarta puseur ''Queensland''. Manuk jalu bisa ngamekarkeun jangjangna sarta mamérkeunana saraya usik ka katuhu sarta ka kénca di hareupeun manuk bikang pikeun mikat maranéhanana.<ref name="internet3"/>
*Red bird of paradise (ParadisaeaParadisaéa rubra)
di béeé ngaran Cendrawasih Beureum, panjang kira-kira 33cm33&nbsp;cm boga warna [[konéng]] sarta [[coklat]], sarta berparuh konéng. Manuk jalu dewasa bisa ngahontal 72cm72&nbsp;cm kaasup bulu-bulu hiasanna anu miboga warna beureum getih jeung tungtung boga warna bodas dina bagian sisi beuteungna.
[[Bulu]] beungeut boga warna [[héjo]] zamrud gelap sarta buntutna aya dua buah tali anu panjang ngawangun pilin dobel boga warna hideung. Manuk bikang ukuranana leuwih leutik ti manuk jalu, jeung beungeut boga warna coklat kolot sarta henteu boga bulu-bulu hiasan.
Mangrupa éndemik ti [[Indonésia]], [[Cendrawasih Beureum]] ngan kapanggih di leuweung dataran pendék dina [[pulo Waigeo]] sarta [[Batanta]] di kabupatén [[Raja Ampat]], propinsi Irian Jaya Kulon.<ref name="internet3"/>
*Lawes’s Parotia (Parotia Lawesii)
Parotia lawesii ukuranana keur nepi ka kalayan 27 &nbsp;cm). Daérah sumebarnana ngawengku leuweung [[pagunungan]] di tenggara sarta Papua Nugini wétan.<ref name="internet3"/>
Manuk jalu ngabogaan kelir hideung jeung [[tarang]] [[bodas]], warna-warni tengkuk biru wungu sarta [[emas]] bulu harigu héjo. Dipapaésan jeung tilu [[kawat]] hias [[sirah]] ti tukang saban [[panon]] sarta manjang mengapit bulu anu boga warna hideung. Manuk bikang boga warna [[coklat]] jeung sirahna nu poék, iris konéng sarta gelap.<ref name="internet3"/>
 
*King of Saxony bird of paradise (Pteridophora alberti)
King of Saxonyi nya étanyaéta sajenis manuk pengicau ukuranana leutik, miboga panjang kira-kira 22cm22&nbsp;cm. Manuk jalu dewasa miboga bulu sarta warna [[hideung]] jeung konéng kolot, disirahna aya dua helai bulu kawat nu sisikan [[biru]]-[[langit]] mengilap kawas panji anu panjangna ngahontal 40cm40&nbsp;cm sarta bisa ditegakkeun dina wayah mikat bikangna. Ku lantaran éta manuk ieu didahar [[Cendrawasih Panji]].
Bulu mantel sarta tonggong tumuwuh manjang ngawangun tudung boga warna hideung. Iris panon boga warna coklat kolot, [[suku ]] boga warna dawuk kecoklatan sarta pamatuk boga warna hideung jeung bagian dina sungut boga warna héjo sagara.
Manuk bikang boga warna dawuk kacoklatan kalayan gurat-gurat sarta bintik gelap. Bikang ukuranana leuwih leutik ti manuk jalu sarta henteu dipapaésan mantel atawa bulu kawat hiasan. Daérah sumebarnana aya di leuweung. <ref name="internet3"/>
 
*Wilson’s Bird of Paradise (Cicinnurus respublica)
Wilson’s Bird of Paradise ukuranana lumayan leutik nepi ka 21 &nbsp;cm. cendrawasih jalu nya étanyaéta boga warna beureum sarta hideung kalayan jubah konéng di beuheung, sungut héjo ngora, suku biru sarta dua bulu buntutna miboga warna wungu anu bingkeng. Semetara éta bikangna miboga warna kacoklatan jeung makuta biru.
Mangrupa éndemik [[Indonésia]], jeung daérah sumebarna di pasir sarta leuweung hujan dataran pendék [[Kapuloan Waigeo]] sarta [[Batanta]] ti [[Papua Kulon]].<ref name="internet3"/>
 
*Princess Stephanie’s Astrapia (Astrapia stephaniae)
[[Stephanie Astrapia]] ukuranana kira-kira 37 &nbsp;cm, manuk ieu boga warna hideung kalayan warna-warni sirah biru-hijau sarta wungu, digigireun / sabeulah éta ngabogaan bulu buntut panjang hideung kaungunan.<ref name="internet3"/>
Manuk bikangna miboga warna coklat poék jeung sirah hideung kabiruan. Habitat aslina aya di pagunungan di puseur sarta wétan [[Papua Nugini]].
<ref name="internet3"/>
Baris 123 ⟶ 116:
Gambar:Paradisaea rudolphi by Bowdler Sharpe.jpg|Cendrawasih Biru
</gallery>
 
 
 
 
 
 
 
 
== Rujukan ==