Wikipédia

Wangun pamaréntahan: Béda antarrépisi

Jelajahi riwayat secara interaktif
← Éditan saméméhnaÉditan salajengna →
Konten dihapus Konten ditambahkan
Visual (béta)Téks wiki
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
Bot
20.027 suntingan
m →‎top: Ngarapihkeun éjahan, replaced: presiden → présidén (3)
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
Bot
20.027 suntingan
m →‎top: Ngarapihkeun éjahan, replaced: pamarentah → pamaréntah (19)
Baris ka-1:
[[Gambar:Form of government.svg|thumb|300px|Peta babagian wangun pamarentahan di dunya]]
'''Wangun pamaréntahan''' nyaéta hiji istilah nu nujul kana rangkéyan [[institusi]] [[pulitik]] nu dipaké keur ngorganisasikeun hiji [[nagara]] pikeun nanjeurkeun kakawasaannana ka hiji [[komunitas]] pulitik <ref>[http://assets.cambridge.org/052184/3162/excerpt/0521843162_excerpt.pdf Kopstein and Lichbach, 2005]</ref>. Definisi ieu tetep kapake sanajan keur pamarentahanpamaréntahan teu sah atawa teu hasil nanjeurkeun kakawasaannana. Henteu gumantung kana kualitasna, pamarentahanpamaréntahan nu gagal ogé tetep mangrupa hiji wangun pamarentahanpamaréntahan.
 
Sababaraha wangun pamarentahanpamaréntahan nu kungsi aya di antarana::
 
# [[Aristokrasi]], asalna tina [[Basa Yunani]] kuno ''aristo'' nu hartina "panghadena", sarta ''kratia'' nu hrtina "keur mingpin". Ku kituna, aristokrasi bisa dialihbasakeun jadi sistim pamarentahanpamaréntahan nu dipingpin ku jalma nu panghadena.
# [[Démokrasi]], nyaéta wngun sistim pemerintahan hiji nagara minangka usaha keur nanjeurkeun kadaulatan rahayat (kekawasaan warga nagara) ka nagarana pikeun dijalankeun ku pamrentah nagara.
# [[Demokrasi totalitér]], istilah nu diwanohkeun ku sajarahwan [[Israel]], [[J.L. Talmon]] keur ngarujuk kana sistim pamarentahanpamaréntahan nu mana wakil rahayatna nu dipilih ku rahayat henteu loba, atawa henteu sama sakali bisa ilubiung dina nangtukeun kaputusan pamarentahpamaréntah. Istilah ieu kungsi dipaké ku [[Bertrand de Jouvenel]] jeung [[E.H. Carr]].
# [[Diktator]], nyaéta wangun pamarentahanpamaréntahan otokratis nu dipingpin ku saurang diktator.
# [[Émirat]] ([[basa Arab]]: imarah, jamakna imarat) nyaéta wangun pamarentahanpamaréntahan di mana hiji wewengkon dipingpin ku saurang [[émir]].
# [[Féderal]], hiji wangun pamarentahanpamaréntahan di mana sababaraha [[nagara bagian]] sabilulungan sarta ngawangun hiji nagara kesatuan. Unggal nagara bagian boga hak otonomi husus, pamarentahpamaréntah pusat ukur ngatur uruan nu dianggep uruan nasional atawa hubungan luar nagri. Conto federasi di antarana [[Australia]], [[Brasil]], [[Kanada]], [[India]], [[Rusia]] jeung [[Amerika Serikat]].
# [[Méritokrasi]], wangun pamarentahanpamaréntahan nu dipingpin ku jalma nu boga prestsi atawa mibana kamampuan.
# [[Monarkisme]], mangrupa rojongan kana ngadegna, dipiarana, atawa dibalikkeunnanan sistim [[karajaan]] minangka wangun pamarentahanpamaréntahan.
# [[Nagara kota]], nyaéta wangun [[kota]] nu mibanda wewengkon, rahayat jeung pmarentahan nu berdauat ssagemblengna. Nagara kota biasana wewengkonna leutik kawas kota nu ilahar. Contona [[Singapura]], [[Monako]] jeung [[Vatikan]].
# [[Oligarki]] (Basa Yunani: Ὀλιγαρχία, Oligarkhía, tina "saeutik" (ὀλίγον óligon) jeung "marentah" (ἄρχω arkho)) nyaéta wanngun pamarentahanpamaréntahan nu kakawasaannana dicekel ku kelompok elit leutik di [[masarakat]], nu dibedakeun dumasar kabeungharan, [[kulawarga]] atawa [[militér]]na. Kata ini berasal dari kata bahasa Yunani untuk .
# [[Otokrasi]], (Basa Yunani ''autokratôr'' (ngawasa sorangan atawa pangawasa tunggal) dikawasa ku saurang pangawasa tunggal.
# [[Plutokrasi]], (Basa Yunani ''Ploutos'' nu hartina "kabeungharan" sarta ''Kratos'' nu hartina "kakawasaan"), dikasawa ku nu jaregud.
# [[Républik]] ([[Basa Latin]] ''res publica'' hartina "urusan awam"), nagara dikawasa, dipimilik tur diaping ku rahayat.
# Sistim [[parleméntér]], sistim pamarentahanpamaréntahan di mana [[parlemén]] boga pokal penting dina pamrentahan, ngangkat [[perdana mentri]] sarta nurunkeun pamarentahanpamaréntahan, ku jalan ngaluarkeun mosi teu percaya.
# Sistim [[présidénsiil]] (présidénsial), atawa disebut ogé sistim kongrésional, mangrupa sistim pamarentahanpamaréntahan nagara republik di mana kakawasaan eksekutif dipilih ngaliwatan pamilu sarta pisah tina kakawasaan legislatif.
# [[Sémiprésidénsiil]] nyaéta gabungan sistim pamarentahanpamaréntahan présidénsiil jeung parlementer. Kadang-kadang sistim ieu disebut ogé Dualisme Éksekutif. présidén dipilih ku rahayat sahingga miboga kawasa nu kuat. présidén ngalaksanakeun kakawasaan babarengan jeung perdana mentri. Sistm ieu dipaké ku Républik Kalima Perancis.
# [[Totalitarian]], lawanna sistim demokrasi, nagara ngawasa sagala aspek , ekonomi jeung pulitik masarakat, sarta nangtukeun ajen hade jeung goreng dina paripolah, kapercayaan jeung paham di masarakat. Euweuh pangbeda antara hak jeung kawajiban nagara jeung masarakat. Contona urut pamarentahpamaréntah [[Uni Soviét]] dina mangsa [[Stalin]], [[Jérman]] dina mangsa [[Nazi]] sarta [[Républik Rahayat Tiongkok]] nalika mangsa [[Mao]].
# [[Khalifah]] ([[Basa Arab]] خليفة Khalīfah), gentosna [[Nabi]] [[Muhammad SAW]] sanggeus anjeunna pupus. Khalifah dialihbasakeun"gaganti" atawa "wawakil".
Khalifah sering disebut ogé Amīr al-Mu’minīn (أمير المؤمنين) atawa "pamingpin jalma nu [[iman|ariman]], atawa "panmingpin umat Islam" kadang disingkat "emir" atawa "amir". Sanggeus [[Khulafaur Rasyidin]] ([[Abu Bakar]], [[Umar bin Khattab]], [[Utsman bin Affan]], jeung [[Ali bin Abi Thalib]]), kakhalifahan dicekel ku [[Bani Umayyah]], [[Bani Abbasiyah]], jeung [[Bani Usmaniyah]], sarta sababaraha khalifah leutik. Jabatan jeung pamareintahan Khalifah runtag jeung dibubarkeun ku diadegkeunnana [[Républik Turki]] tanggal [[3 Maret]] [[1924]].
Dicomot ti "https://su.wikipedia.org/wiki/Wangun_pamaréntahan"