Keris: Béda antarrépisi

'''Keris''' nya étanyaéta ngaran pakarang kabangsaan, paranti nubles, sok dialus-alus dijieun perhiasan.<ref name="buku2"> Taufik Hidayat, Rachmat Spk.2007.''Peperenian Urang Sunda''.Bandung:Kiblat. Halaman 42</ref> Pakarang anu seukeut anu dijieun tina [[pamor]] atawa [[logam]]. <ref name="buku1"> Rosidi,Ajip Spk. 2000.Ensiklopedi Sunda, Alam, Manusa, dan Budaya termasuk Budaya Cirebon dan Betawi. Jakarta:Pustaka Jaya. Halaman 345</ref> Baheula mah keris jadi pakarang keur perang atawa gelut ngalawan musuh, tapi ayeuna keris leuwih difungsikeun jadi benda pusaka anu dikoléksi lantaran hobi atawa dianggap [[jimat]] sabab dipercaya salaku benda karamat anu miboga kakuatan gaib.<ref name="buku1"/> Keris ogé mangrupa salah sahiji panglengkep busana pangantén lalaki jeung penari.<ref name="buku1"/>

Bahan pikeun nyieun keris asalna tina ''pamor'' (benda padat anu asalna ti luar angkasa), aya tilu macem pamor di antarana; '''pamor météorit''' (anu ngandung [[beusi]] jeung [[nikel]]), '''siderit''' (ngandung [[besi]]), jeung '''aérolit''' (sarupa batu, disebut ''batu pamor'').<ref name="buku1"/> Tilu macem pamor éta bisa dibédakeun sanggeus jadi keris.<ref name="buku1"/> Pamor météorit katempo tina kerisna anu warnana bodas atawa bodas kulawu; pamor sederit warnana kerisna hideung (pamor ireng), jeung pamor aérolit warna kerisna konéng kulawu.<ref name="buku1"/> Pamor anu warnana bodas bersih siga [[perak]] disebut ''pamor titipan'', miboga kualitas anu pangalusna, pamor ieu henteu bisa dijieun ku [[empu]] tapi magrupa keris alamiah. <ref name="buku1"/> Ieu keris bakal ngajadikeun nu bogana jadi miboga wiwaha.<ref name="buku1"/> Pamor anu warnana bodas totol-totol (siga éwateun) dingaranan ''pamor katuncar''.<ref name="buku1"/> Keris alamiah loba ditéangan ku jalma sabab leuwih ampuh jeung nambahan wiwaha.<ref name="buku1"/>

Pamor emas (warna konéng) loba ngandung nikel, totol-totol konéng dina ujung keris.<ref name="buku1"/> Pamor-pamor anu warnana bodas, kulawu, jeung konéng téh keris anu dianggap pangalusna sabab dipercaya yén nu makéna bisa salamet tina sagala pakarang anu seukeut atawa [[senjata api]].<ref name="buku1"/> Keris anu pamorna hideung dianggap goréng lantaran nu makéna sok hayang baé maéhan jelema. <ref name="buku1"/> Pamor-pamor saparti di luhur hésé pisan meunangkeunana.<ref name="buku1"/> Ayeuna mah bahan keris ngan tina [[beusi]] dicampur jeung logam. Éta nu ngalantarankeun keris-keris jieunan ayeuna ngan dijadikeun hiasan.<ref name="buku1"/>

Keris mangrupa salasahijisalah sahiji warisan [[budaya]] karuhun bangsa [[Indonesia]]. <ref name="internet4"> [http://www.thekeris.com/glossary/istilahid.html Jenis Keris] diakses tanggal 21 Oktober 2011</ref> Keris dijadikeun pakarang khas diunggal daérah di Indonésia. <ref name="internet4"/> Aya sababaraha keris anu aya di Indonésia.<ref name="internet4"/>'''Jenis Semenanjung''' atawa disebut ogé ''jenis kalér''.<ref name="internet4"/> Jenis ieu mangrupa jenis keris anu kapanggih di tanah [[Malayu]], minangka paninggalan ti karajaan-karajaan di tanah Malayu.<ref name="internet4"/> Bentuk keris ieu dingaranan keris [[Ulu Demam]], ditempo tina bentukna anu siga jalma keur tatangkeupan lantaran ''demam''.<ref name="internet4"/> Ukira keris ieu didominasi ukiran bentuk [[segi opat]], khas ukuran jenis keris semenanjung.<ref name="internet4"/>'''Jenis Pekakak'''. <ref name="internet4"/> Ieu keris dingaranan pekakak lantaran uluna dijieun tina sirung atawa kai anu dibentuk siga manuk pekakak.<ref name="internet4"/> Salasahijisalah sahiji ciri khas tina jenis ieu nya étanyaéta mata keris anu leuwih panjang tibatan mata keris dina umumna. Keris pekaka bisa miboga 31 luk dina mata kerisna.<ref name="internet4"/>'''Keris Sumatra'''<ref name="internet4"/> Keris jenis ieu miboga bentuk khas dina mata, ulu, jeung warngkana.<ref name="internet4"/> Keris model ieu miboga mata bentuk ''tirus'' jeung manjang anu disebut ''keris panjang''.<ref name="internet4"/> Aya ogé sabagian keris di [[Sumatra]] anu matana pondok anu disebut keris Pendek atawa Pandak.<ref name="internet4"/> Ulu keris ieu bentukna béngkok aya ornamnén kembang-kembang keur hiasan.<ref name="internet4"/>'''Keris Jawa'''. <ref name="internet4"/> Jenis ieu katempo tina cirri khas dina uluna anu bentukna melengkung siga péstol. <ref name="internet4"/> Biasana, keris model ieu digunakeun keur keris pusaka di jaman karajaan-karajaan di Jawa baheula.<ref name="internet4"/> Kris-keris pusaka Jawa anu kasohor nya étanyaéta keris di jaman karajaan [[Singasari]] jieunan [[Empu Gandrinng]].<ref name="internet4"/> Dina keris Jawa, utamana keris pusaka dipasang cingcin dina bagian uluna anu disebut ''pendongkok''.<ref name="internet4"/>'''Keris [[Madura]] jeung [[Bali]]''' babari dikenal tina bentuk ulu anu dijieun tina gading.<ref name="internet4"/>

Keris miboga bagian-bagian anu ngawengku;'''''landéan''''', '''''duhung''''', '''''warangka'''''.<ref name="buku1"/> Landéan nya étanyaéta hulu keris anu dijieun tina kai (aya anu maké [[emas]] atawa dihias ku batu-batuan), bisa diukir gumantung kahayang misalna diukir ngabentuk hulu [[naga]], hulu [[oray]], atawa hulu [[maung]].<ref name="buku1"/> Duhung (awakna) berbentuk gépéng, dua sisina seukeut jeung tungtungna léncop keur nubles, dibagian dua ujungna aya béngkokan anu disebut ''eluk''. <ref name="buku1"/> Carita [[Pajajaran]] miboga keris '''''eluk sanga likur''''' jeung mangrupa keris pusaka Pajajaran.<ref name="buku1"/> Di [[Ciamis]] aya keris pamor anu teu sarua jeung nu lian, tapi sakabéhna perlu ditalungtik kabenerana.<ref name="buku1"/> Warangka nya étanyaéta sarung duhung anu dijieun tina dua lambar kai anu bagian luarna dilapisan bahan tina kuningan atawa diukir.<ref name="buku1"/> Di sababaraha tempat masih aya jelema anu ngagunakeun keris minangka wakil pangantén lalaki lamun teu bisa hadir, éta kawinan téh disebut [[kawin keris]]].<ref name="buku1"/>

Dina kamekaranana keris ngalaman parobahan fungsi dina kontéks sistem budaya anyar masarakat.<ref name="internet1"> [http://kerisologi.multiply.com/journal/item/4?&show_interstitial=1&u=%2Fjournal%2Fitem Fungsi dan Peran Keris] diakses tanggal 21 Oktober 2011 </ref> Peran sosial dina kontéks sistem budaya ahirna mah leuwih dominan dibandingkeun jeung fungsi téhnisna minangka pakarang keur nubles.<ref name="internet1"/>

Kamekaran fungsi keris diantaranadi antarana ngawengku;

(1)'''Spiritual-Religius''', keris asalna mah mangrupa hiji sarana [[sasajén]].<ref name="internet1"/> Keris mangrupa lambang jeung miboga muatan-muatan [[religius]] anu bisa ditempo tina wangun ''dapur'' jeung [[pamor]]na.<ref name="internet1"/>

(4)'''Status Sosial''', keris jadi wakil kalungguhan jeung status hiji jalma dimasarakat. <ref name="internet1"/> Keris magrupa salasahijisalah sahiji sarana dina nangtukeun strata sosial masarakat, ieu hal bisa katempo tina pamakéan atawa anu boga keris nu tangtu misalna ''dapur kebo lajer'' keur patani, ''dapur pasopati'' keur prajurit.<ref name="internet1"/>

Dina budaya perkerisan aya sajumlah istilah anu kadéngéna ahéng keur jalma umum.<ref name="internet2"> [http://www.thekeris.com/glossary/istilahid.html Istilah Keris] diakses tanggal 21 Oktober 2011 </ref> Pamahaman kana istilah-istilah ieu aya mangpaatna dina prosés neuleuman pangaweruh ngeunaan keris. <ref name="internet2"/> Istilah-istilah dina dunya keris hususna di Pulo Jawa, diantaranadi antarana;''Angsar'' nya étanyaéta kasaktén anu aya dina keris. <ref name="internet2"/> Kasaktén éta teu katempo tapi bisa dirasakeun ku jalma anu percaya. <ref name="internet2"/> Angsar bisa mangrupa pangaruh positif atawa sabalikna. <ref name="internet2"/> Dasarna mah, sakabéh keris miboga angsar hadé. <ref name="internet2"/> Tapi remenna angsar anu hadé can tangtu cocok keur nu bogana. <ref name="internet2"/>''Dapur'', nya étanyaéta istilah anu digunakaeun keur nyebutkeun ngaran bentuk atawa tipe bilah keris. <ref name="internet2"/>''Luk'', nya étanyaéta istilah keur bilah keris anu teu lempeng. <ref name="internet2"/>''Mas Kawin''. <ref name="internet2"/>''Mendak'', nya étanyaéta sebutan keur cingcin keris. <ref name="internet2"/>''Pamor'', nya étanyaéta bahan keur nyieun keris. <ref name="internet2"/>''Pendok'', fungsina keur pelindung atawa pelapis gandar, nya étanyaéta bagian warangka keris anu dijieun tina kai. <ref name="internet2"/>''Rincikan'', nya étanyaéta bagian-bagian atawa komponen bilah keris atawa [[tumbak]]. <ref name="internet2"/>''Tangguh'', nya étanyaéta taksiran jaman dijieunna keris, tempat jeung gaya nyieunna. <ref name="internet2"/>''Tanjeg'', nya étanyaéta taksiran mangpaat atawa tuah keris. <ref name="internet2"/>''Tayuh'', nya étanyaéta taksiran ngeunaan cocok atawa henteuna angsar keris jeung (calon) nu rék miboga éta keris. <ref name="internet2"/>''Ukiran/Hulu''. <ref name="internet2"/>

Tangkis, Pangawak waja, Andha agung, Kul buntet, Dan riris, Reged banyu, Rojo suleman, Batu lapak, Sirat, Tunggul wulung, Lintang kemukus, Pancuran mas, Sada saler, Wengkon, Kudhung, Satriya pinayungan, Badaela, Sagara wedhi, Untu walang, Tundung, Endas baya, Dhadhung muntir, Rahtama, Pusar bumi, Lintas mas, Sodo saler, Nur, Sekar susun.<ref name="internet3"> [http://apolo7-net.blogspot.com/2010/11/pamor-keris-macam-macam-pamor-dan_11.html Pamor dan Namanya] diakses tanggal 21 Oktober 2011</ref>

Cara mikeun keris, anu mikeunna nyekel tungtungna, jeung anu narima kudu narima landéanna, lamun tibalik anu mikeun dianggap ngarempak. <ref name="buku1"/> Pangantén lalaki saméméh [[munjungan]] (sungkem) kudu neundeun heula kerisna.<ref name="buku1"/>