Wikipédia

Folklor: Béda antarrépisi

Jelajahi riwayat secara interaktif
← Éditan saméméhnaÉditan salajengna →
Konten dihapus Konten ditambahkan
Visual (béta)Téks wiki
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
Bot
20.027 suntingan
m →‎Basa rayat (''folkspeech''): Ngarapihkeun éjahan, replaced: Indonesia → Indonésia
m ngarapihkeun ejahan, replaced: dauna → daunna, indonesia → Indonésia (11) using AWB
Baris ka-1:
[[Gambar:Sangkuriang1-300x197.jpg|thumb|240px|right|Ilustrasi legenda Sangkuriang nu kaasup kana foklor lisan]]
'''Folklor''' nyaéta adat istiadat tradisional jeung carita ra’yat nu diwariskeun sacara turun-tumurun tapi heunteu dibukukeun; élmu adat istiadat tradisional jeung carita rahayat anu henteu dibukukeun.<ref name="web1">[http://kamusbahasaindonesiakamusbahasaIndonésia.org/folklor#ixzz1bgx2nPRj Arti Folklor] (Diakses tanggal 24 Oktober 2011) {{id}}</ref> Sacara étimologi folklor asalna tina kecap ''folk'' jeung ''lore''.<ref name="buku1"/> ''Folk'' hartina kolétif atawa ciri-ciri fisik jeung kabudayaan nu sarua dina masarakat, sedengkeun nu dimaksud ''lore'' nyaéta tradisi tina folk.<ref name="buku1">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 1 {{id}}</ref> <br/>
Numutkeun [[Danandjaja]] foklor nyaéta sakelompok jalma nu miboga ciri-ciri fisik, sosial, jeung kabudayaan nepi ka bisa dibédakeun ti kelompok-kelompok lianna.<ref name="buku1"/>
Harti folklor sacara umumna nyaéta sabagéan kabudayaan hiji koléktif nu sumebar tur diwariskeun sacara turun-tumurun di antara koléktif naon waé, sacara tradisonal dina vérsi nu béda boh dina wangun lisan boh dina wangun conto nu dibarengan ku isarat atawa hal naon waé sangkan teu gancang poho (''mnemonic device'').<ref name="buku2">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 2 {{id}}</ref> <br/>
Numutkeun [[Soeryawan]], folklor nyaéta wangun kasenian nu lahir ti masarakat tur sumebar di masarakat.<ref name="web2">[http://www.adicita.com/artikel/detail/id/348/Folklor Folklor] (Diakses tanggal 24 Oktober 2011) {{id}}</ref> Ciri tina ieu seni budaya mangrupa ébréhan pangalaman manusa nu has dina wangunna éstétis-atistis.<ref name="web2"/> <br/>
Numutkeun Rusyana foklor téh mangrupa bagéan tina carita nu geus lila hirup dina tradisi hiji masarakat.<ref name="web2"/>
Baris ka-9:
==Sajarah kamekaran folklor==
[[Gambar:William thoms.jpg|thumb|230px|left|William John Thoms]]
Folklor mangrupa salah sahiji kabeungharan sastra heubeul.<ref name="web2"/> Ieu sastra folklor mekar sanggeus [[William John Thoms]], salah saurang ahli kabudayaan ti [[Inggris]] ngabéwarakeun artikelna dina majalah Athenaeum No. 982 tanggal [[22 Agustus]] [[1846]] kalawan sandi asma [[Ambrose Merton]].<ref name="buku3">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 6 {{id}}</ref> <br/>
Dina éta majalah Thoms nyieun istilah folklor pikeun kasopanan [[Inggris]], tahayul, balada, jeung ngeunaan hal-hal dina mangsa katukang nu saméméhna disebut ''antiquities'', ''popular antiquities'', atawa ''popular literature''.<ref name="buku3"/>
ti saprak harita, folklor jadi istilah anyar dina kabudayaan.<ref name="buku3"/> Tapi dina taun [[1865]] [[E.B. Taylor]] ngawanohkeun istilah ''culture'' kana basa Inggris.<ref name="buku3"/> Éta istilah mimiti diwanohkeun dina karanganana kalawan judul ''Researches into the Early History of Mankind and the Development of Civilization''.<ref name="buku3"/> <br/>
Baris ka-16:
 
==Ciri-ciri Folklor==
Foklor tangtuna waé béda jeung kabudayaan lianna, ku lantaran miboga karakteristik atawa cicirén nu tangtu.<ref name="buku4">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 3 {{id}}</ref> <br/> Numutkeun [[Danandjaja]] [[1997]], ciri-ciri utama folklor nyaéta:
# Sumebarna ngaliwatan lisan.<ref name="buku4"/>
# Sipatna tradisional nu sumebar dina wangun nu relatif sarua.<ref name="buku4"/>
# Miboga varian-varian nu béda. Hal ieu balukar tina cara sumebarna nu ngaliwatan lisan nepi ka aya prosés ''interpolasi''.<ref name="buku5">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 4 {{id}}</ref>
# Sipatna anonim nyaéta ngaran nu nyiptakeunana teu dipikanyaho ku masarakatna.<ref name="buku5"/>
# Miboga rumus atawa pola nu tangtu tur ngagunakeun kekecapan nu nyamuni ma’nana (implisit).<ref name="buku5"/>
Baris ka-34:
* Mite
 
Mite nyaéta carita nu miboga kasang tukang sajarah, dipercaya ku masarakat minangka carita nu bener-bener kajadian sarta dianggap suci jeung di jerona loba hal-hal goib.<ref name="buku6">Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.1995.''Kamus Besar Bahasa IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Balai Pustaka {{id}}</ref> Biasana tokoh dina ieu carita nyaéta déwa-déwi.<ref name="buku6"/>
 
* Legénda
Baris ka-50:
 
====Puisi rayat====
[[Sajak]] atawa puisi rayat nyaéta kasusastraan rayat nu geus tangtu wangunna, biasana diwangun ku sababaraha kalimah, aya nu dumasar kana [[mantra]], panjang pondokna hiji kecap, alon henteuna tekenan sora, atawa ngan dumasar kana iramana wungkul.<ref name="buku">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 46 {{id}}</ref> <br/>
Dina foklor Sunda aya dua wangun puisi Sunda nu bisa disebut arkais nyaéta [[ajimantra]] jeung [[carita pantun]].<ref name="web2"/> Istilah ajimantra dicutat tina naskah kuno [[Sanghyang Siksa Kandang Karesian]] nu ditulis taun [[1518]], nu hartina sarua jeung mantra kiwari.<ref name="web2"/> Sedengkeun puisi dina carita pantun aya dua nyaéta [[rajah]] jeung nataan.<ref name="web2"/> Rajah nyaéta doa salamet ti juru pantun saméméh jeung sanggeus bagéan carita pantun nu disebut nataan.<ref name="web2"/> Conto tina puisi rayat nyaéta [[pantun]], [[wawacan]], jeung [[jampé]].<ref name="web2"/>
 
====Basa rayat (''folkspeech'')====
Wangun foklor Indonésia nu kaasup kana kelompok basa rayat nyaéta logat (dialék) basa Nusantara, misalna logat basa [[Jawa]] ti [[Indramayu]] nu kapangruhan ku basa [[Sunda]], logat basa Sunda ti [[Banten]], logat basa Jawa [[Cirebon]], jeung logat basa Cirebon Sunda.<ref name="book">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 22-23 {{id}}</ref> <br/>
Salian ti éta basa rayat di tatar Sunda ogé disebut basa wewengkon, misalna waé basa wewengkon [[Bogor]] (topo, sodét, pelanding, jeung sajabana), basa wewengkon [[Kuningan]] (ula, téoh, menit, agéh, jeung sajaban), basa wewengkon Banten (cawéné, kotok, dia, jeung sajabana) sarta basa-basa wewengkon lianna.<ref name="web2"/>
 
Baris ka-61:
 
====Pertanyaan tradisional====
Pernyataan tradisional di [[IndonesiaIndonésia]] leuwih kasohor ku sebutan ''teka-teki'', contona nyaéta [[tatarucingan]] jeung [[sisindiran]].<ref name="web2"/>
 
====Nyanyian rayat====
Nyayian rayat nyaéta salah sahiji ''genre'' atawa wangun foklor nu ngawengku kekecapan jeung laguna, sumebar sacara lisan di antara anggota koléktif nu tangtu, wangunna tradisional sarta loba varianna.<ref name="bk">Danandjaja, James.2007.''Folklor IndonesiaIndonésia''.Jakarta:Grafiti kaca 141 {{id}}</ref> <br/> Contona nyaéta kakawihan urang lembur ([[tokécang]], [[eundeuk-eundeukan]], [[ayang-ayagung]], [[prang-pring]], [[bulantok]], [[cing cangkeling]], jeung sajabana), kawih [[gondang]], kawih [[calung]], lagu-lagu [[celempungan]], lagu panyawer, lagu pangjampé, jeung sajabana.<ref name="web2"/>
 
===Folklor satengah lisan (partly verbal folklore)===
Baris ka-82:
* Seni kerajinan tangan saperti: seni [[batik]], [[anyaman]], [[patung]], [[ukiran]], jeung sajabana.<ref name="web2"/>
* Pakéan jeung perhiasan saperti: [[kabaya]], [[baju kamprét]], [[totopong]], [[bendo]], [[pendok]], [[giwang]], [[panitih]], [[kongkorong]], [[génggé]], [[siger]], [[mahkuta]], [[kelom geulis]], [[payung]], jeung sajabana.<ref name="web2"/>
* Rupa-rupa ubar saperti [[jajamu]], dangdaunandangdaunnan, bungbuahan, geutah, jampé jeung sajabana.<ref name="web2"/>
* Kadaharan jeung inum-inuman saperti: [[awug]], [[tumpeng]], [[puncakmanik]], [[dupi]], [[lontong]], [[kupat]], [[angléng]], [[wajit]], [[dodol]], [[kolontong]], [[opak]], [[ranginang]], [[ulén]], [[liwet]], [[kuéh cuhcur]], [[surabi]], [[bakakak]], [[dadar gulung]], [[aliagrem]], [[lahang]], [[wedang]], [[bajigur]], [[bandrék]], jeung sajabana.<ref name="web2"/>
* Waditra saperti: [[kacapi]], [[suling]], [[angklung]], [[calung]], [[dogdog]], [[kendang]], [[gambang]], [[rebab]], [[celempung]], [[terebang]], [[tarompet]], jeung sajabana.<ref name="web2"/>
Dicomot ti "https://su.wikipedia.org/wiki/Folklor"