Konten dihapus Konten ditambahkan
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
m →‎top: Ngarapihkeun éjahan, replaced: sahingga → antukna (3)
Ilhambot (obrolan | kontribusi)
m Ngarapihkeun éjahan, replaced: genetik → génétik (4)
Baris ka-15:
'''Kangker''' téh hiji [[kasakit]] mangrupa populasi [[sél]] nu tumuwuh sarta [[pameulahan sél|baranahan]] tanpa nuturkeun watesan normal, ngaranjah sarta ngancurkeun jaringan nu aya di sabudeureunana, sarta bisa nyebar ka loka [[anatomi]] anu jauh dina prosés anu katelah ''[[métastasis]]''. Pasipatan kangker anu [[gangas]] (''malignant'') béda ti [[tumor jinak]] anu tumuwuhna kawates sarta teu ngaranjah atawa métastasis (najan aya sababaraha tipeu tumor anu bisa jadi gangas). Kangker bisa narajang ka sakabéh umur, tapi ilaharna mah résiko katarajang téh beuki gedé luyu jeung nambahna umur.<ref name="Cancer Research UK">{{cite web | last =Cancer Research UK | first = | authorlink = | coauthors = | title =UK cancer incidence statistics by age | work = | publisher = | date =Jan 2007 | url =http://info.cancerresearchuk.org/cancerstats/incidence/age/ | format = | doi = | accessdate =2007-06-25 }}</ref> Kiwari, 13% nu maot téh alatan kangker.<ref name="WHO">{{cite web | last =WHO | first = | authorlink =World Health Organization | coauthors = | title =Cancer | work = | publisher =World Health Organization | date =Péb 2006 | url =http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/ | format = | doi = | accessdate =2007-06-25 }}</ref>
 
Ampir sakabéh kangker téh alatan abnormalitas [[génom|bahan genetik]] sél anu ngalaman [[transformasi gangas|transformasi]]. Abnormalitas ieu bisa jadi balukar ayana [[karsinogén]], kayaning [[haseup bako]], [[radiasi éléktromagnétik|radiasi]], [[bahan kimia]], atawa [[kuman]]. Abnormalitas genetikgénétik lianna anu bisa ngabalukarkeun kangker bisa ogé alatan kasalahan nalika [[réplikasi DNA]] atawa [[cacad genetik|turunan]], antukna aya di sakabéh sél ti barang bray ka alam dunya.
 
Interaksi anu pajeulit antara karsinogén jeung [[génom]] inang bisa mangaruhan tumuwuh/henteuna kangker. Jihat séjén anu ayeuna keur haneut-haneutna ditalungtik nyaéta ngeunaan genetikagénétika patogenesis kangker, hususna [[métilasi DNA]] jeung [[mikroRNA]].
 
Abnormalitas genetikgénétik nu aya dina kangker sacara husus mangaruhan dua kelas gén. ''[[Onkogén]]'' anu ngarojong-kangker mideng jadi aktif dina sél-sél kangker, antukna ieu sél mibanda pasipatan anyar, kayaning tumuwuh & baranahanana hiperaktif, ngalawan [[apoptosis|program paéh sél]], ngaleungitkeun wates jaringan, sarta bisa hirup dina rupa-rupa kaayaan/lingkungan jaringan. Dina sél kangker, ''[[gén suprésor tumor]]'' mindeng jadi teu aktif, ngabalukarkeun leungitna fungsi sél anu normal, misalna baé réplikasi DNA jadi teu ciples (teu akurat), [[daur sél]] jadi teu kakontrol, oriéntasi & adhési dina jaringan jadi robah, sarta pegatna interaksi jeung sél-sél dina [[sistem imun]].
 
Kangker biasana digolongkeung dumasar asal sél kangkerna sarta tipeu sél normalna (perenah jeung [[histologi]]na). Ieu kasakit didiagnosis dumasar hasil uji histologis spésimén [[biopsi]] jaringan ku [[patologi anatomi|ahli patologi]], sanajan totondén awal kagangasanana bisa ogé kapanggih dumasar gambar radiografi. Ieu kasakit lolobana bisa diubaran, gumantung kana tipeu, perenah, jeung [[hambalan kangker|hambalanana]]. Mun geus kapanggih, kangker biasana ditatambaan ku cara di[[bedah]], [[kémoterapi]], jeung [[terapi radiasi|radioterapi]]. Luyu jeung kamekaran panalungtikan, natambaan kangker téh beuki spésifik pikeun rupa-rupa kangker, antukna bisa ngurangan karuksakan sél-sél anu normalna.
Baris ka-26:
=== Ngaran ===
Di handap ieu istilah-istilah anu dalit jeung kamekaran anu teu normal:
* '''[[Néoplasia|Néoplasm]]''': istilah ilmiah anu nujul ka pameulahan/proliferasi abnormal sél anu robah genetiknagénétikna.
* '''Néoplasm gangas''' (''malignant neoplasm''):''' sarua jeung kangker.
* '''[[Tumor]]:''' hartina lega, bisa bareuh naon waé. Tapi, sacara husus tumor biasana nujul ka '''néoplasm solid'''; sababaraha néoplasm, misalan waé kangker getih, henteu solid (padet, kaku).