Huma: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Tidak ada ringkasan suntingan |
|||
Baris ka-1:
{{rapihkeun}}
'''Huma''' nyaéta tempat melak pare di pasir, lain di sawah. Pare anu dipelakna husus keur dipelak di darat. Taneuh huma dina masarakat tradisional [[Sunda]] biasana dikokolakeun salila hiji nepi ka tilu warsih.<ref name="sumber3" />
Sanggeus éta ladang diingkeun jadi leuweung deui.<ref name="sumber3" /> ▼
Dina prosés ieu, aya sawatara istilah, nyaéta reuma jeung leuweung.<ref name="sumber3" />▼
'''Reuma''' nyaéta taneuh huma anu diingkeun sawatara lila sarta geus diwuwuhan jiga leuweung, sedengkeun huma anu geus jadi deui leuweung anu pinuh kalayan prosés melak tatangkalan disebut '''leuweung'''.<ref name="sumber3" /> ▼
[[File:Leuit_080814_2162_srna.JPG|thumb|leuit pikeun neundeun pare huma]]▼
'''Ngahuma''' (tatanén) nyaéta hiji sistem/pola tatanén anu ngarobah leuweung jadi leuweung garapan, pikeun tujuan ngahasilkeun pangan anu utamana [[paré]].<ref name="sumber1">{{id}}[http://www.wacananusantara.org/3/211/ngahuma:-pertanian-tradisional-jawa-barat=id Ngahuma di Jawa Barat] (diaksés tanggal 20 Oktober 2011)</ref>▼
== Masalah Ngahuma ==▼
Lamun jumlah masarakatna saeutik, loba lahan nu can dimangpaatkeun,jadi tradisi ngahuma salaku [[pakasaban]] [[urang Sunda]] nu loba dilakonan.<ref name="sumber3">{{id}}[http://www.anneahira.com/mata-pencaharian-suku-sunda.htm=id mata pencaharian suku sunda] (diaksés tanggal 20 Oktober 2011)</ref>▼
Unggal geus panén di huma patani nyieun lahan anyar atawa ngagarap taneuh huma nu séjén nu geus balik deui ka asal, tapi kaayaan geus robah.<ref name="sumber3"/>▼
Jumlah masarakat beuki loba, pamukiman beuki parinuh loba lahan anu dibuka pikeun nyumponan kabutuhan piimaheun.<ref name="sumber3"/>▼
Ieu nu jadi masalah pikeun patani huma, ku sabab lahana nu beuki saeutik.<ref name="sumber3"/>▼
Sajaba ti éta kaayaan ayeuna mah loba karuksakan leuweung nu diakibatkeun tina lahan nu anyar.<ref name="sumber3"/> ▼
Ngabukbak leuweung, muka taneuh garapan nu jadi ancaman lingkungan, sabab haseup nu ngebul jadi polusi pikeun masarakat nepi ka nagara tatangga.<ref name="sumber3"/>▼
▲'''Ngahuma''' (tatanén) nyaéta hiji sistem/pola tatanén anu ngarobah leuweung jadi leuweung garapan, pikeun tujuan ngahasilkeun pangan anu utamana [[paré]].<ref name="sumber1">{{id}}[http://www.wacananusantara.org/3/211/ngahuma:-pertanian-tradisional-jawa-barat=id Ngahuma di Jawa Barat] (diaksés tanggal 20 Oktober 2011)</ref> Prosés éta lumangsung sacara tuluy-tinuluy.<ref name="sumber1" />
Dina sajarahna sistem/pola tatanén, ngahuma mangrupa hiji tahapan dina ''evolusi'' budaya manusa ti budaya moro sato ka budaya tatanén.<ref name="sumber1" />
Ngahuma dipikawanoh saprak manusa nyurtian prosés alamiah tumuwuhna pepelakan.<ref name="sumber1" />
Masarakat [[Jawa Barat]], hususna masarakat [[Sunda]] minangka masarakat pedalaman, geus mikawanoh sistem ngahuma saprak sawatara abad ka tukang, sahenteuna saprak jaman [[Neolitikum]].<ref name="sumber1" />
Ku alatan éta, masarakat [[Sunda]] di [[Jawa Barat]] mimitina nyaéta masarakat tatanén.<ref name="sumber1" />
Saluyu jeung kamajuan jaman, dina hiji sisi pangaweruh manusa ngeunaan tatanén di wewengkon [[Jawa Barat]], kajaba di [[Baduy]], sistem ngahuma lila kalilaan leungit.<ref name="sumber1" />
Sistem ngahuma robah jadi sistem tatanén sérang sarta/atau tumpang sari.<ref name="sumber1" />
Bukti anu nunjukkeun yén masarakat [[Sunda]] geus mikawanoh sistem ngahuma nyaéta dina [[naskah sunda]] anu nyaritakeun [[pakasaban]] sarta istilah anu dipaké dina [[tatanén]], contona dina naskah [[Carita Parahyangan]] jeung [[wawacan Sulanjana]].<ref name="sumber2">{{id}}[http://www.scribd.com/doc/39753617/25209018-Sofia-Chaeriyah-Ngahuma-Bercocok-Tanam-Dalam-Kearifan-Lokal-Masyarakat-Sunda=Ngahuma masarakat sunda] (diaksés tanggal 20 Oktober 2011)</ref>
Baris 15 ⟶ 28:
''“... Sang Mangukuhan njieun maneh panghuma, Sang Karungkalah njieun maneh panggerek, Sangkatungmaralah njieun maneh panjadap, Sang Sandanggreba njieun maneh padagang”''.<ref name="sumber2" />
Hartina:“... Sang Mangukuhan jadi tukang ngahuma , Sang Karungkalah jadi tukang moro , Sang Katungmaralah jadi tukang sadap (nu nyieun gula beureum ti nira enau), Sang Sandanggreba jadi tukang dagang”.<ref name="sumber2" />
Ieu némbongkeun yén ngahuma, moro, jeung nyadap nyaéta jenis-jenis [[pakasaban]] sarta jadi kabiasaan masarakat [[Sunda]] dina jaman baheula<ref name="sumber2" />
▲[[File:Leuit_080814_2162_srna.JPG|thumb|leuit pikeun neundeun pare huma]]
▲== Masalah Ngahuma ==
▲Lamun jumlah masarakatna saeutik, loba lahan nu can dimangpaatkeun,jadi tradisi ngahuma salaku [[pakasaban]] [[urang Sunda]] nu loba dilakonan.<ref name="sumber3">{{id}}[http://www.anneahira.com/mata-pencaharian-suku-sunda.htm=id mata pencaharian suku sunda] (diaksés tanggal 20 Oktober 2011)</ref>
▲Unggal geus panén di huma patani nyieun lahan anyar atawa ngagarap taneuh huma nu séjén nu geus balik deui ka asal, tapi kaayaan geus robah.<ref name="sumber3"/>
▲Jumlah masarakat beuki loba, pamukiman beuki parinuh loba lahan anu dibuka pikeun nyumponan kabutuhan piimaheun.<ref name="sumber3"/>
▲Ieu nu jadi masalah pikeun patani huma, ku sabab lahana nu beuki saeutik.<ref name="sumber3"/>
▲Sajaba ti éta kaayaan ayeuna mah loba karuksakan leuweung nu diakibatkeun tina lahan nu anyar.<ref name="sumber3"/>
▲Ngabukbak leuweung, muka taneuh garapan nu jadi ancaman lingkungan, sabab haseup nu ngebul jadi polusi pikeun masarakat nepi ka nagara tatangga.<ref name="sumber3"/>
== Prak-prakan Ngahuma ==
[[File:Leuit_os_080815-2283_srna.jpg|thumb|pare huma dicokot saperluna]]
Sacara umum, kagiatan ngahuma bisa dikelompokeun jadi 5 tahap, anu dina saban tahapannya sok dibiruyungan jeung upacara selamatan sangkan usaha [[tatanén]] teu nyanghareupan bangbalu atawa keuna ku hama.<ref name="sumber3"/>
# Ngabuka leuweung anu baris dipaké minangka ladang ku cara ngabersihkeun jukut atawa tatangkalan nu aya. Dina masarakat Sunda pakasaban ieu disebut kalayan istilah '''nyacar'''.<ref name="sumber3"/> Pakasaban ieu biasana dipigawé ku lalaki kalayan ngagunakeun pakakas antara séjén [[bedog]] sarta [[parang]].<ref name="sumber3" />
# Motongan tangkal badag kalayan ngagunakeun [[kapak]], [[patik]], atau [[baliung]] (sajénis [[kapak]] badag).<ref name="sumber3" /> Saterusna, dipigawé pembakaran sésa régang kai sarta taneuh leuweung anu geus dituar pikeun ngagancangan prosés burukna sakaligus ngarahkeun zat nutrisi taneuh (mangrupa lebu leuweung anu geus dibeuleum) dina pepelakan nu ngahasilkeun pangan anu geus dipilih, ku kituna sampurnana prosés ngabakar jadi penting pikeun nangtukeun hasil panén.<ref name="sumber3" /> Sanggeus dibeuleum, biasana taneuh henteu langsung disambut, tapi diingkeun sababaraha jam nepi ka taneuh jadi tiis.<ref name="sumber3" /> ▼
# Melak binih mangrupa pepelakan biji-bijian sarta padi-padian.<ref name="sumber3" /> Di tatar [[Sunda]], [[pakasaban]] ieu dipikawanoh kalayan istilah '''ngaseuk''', ku cara ngabolongan taneuh pikeun melak binih ku aseuk (pakakas mangrupa iteuk kai kalayan panjang kira-kira 1.5méter sarta tungtung anu dijieun rada runcing).<ref name="sumber3" /> Kagiatan ieu dipigawé ku lalaki sarta wanoja, pepelakan anu dipelak sajaba jenis biji-bijian sarta padi-padian, dipelak ogé kacang-kacangan sarta [[jagong]].<ref name="sumber3" /> ▼
# '''Ngoyos''' atawa lahan tina jukut-jukut anu tumuwuh di kira-kira pepelakan sabot nungguan mangsa panén salila 3-4 bulan saterusna.<ref name="sumber3" /> Dina awalna, pahuma ngan ngagunakeun leungeun waé sabot menyiangi jukut, tapi sanggeus aya perkembangan pakakas mangrupa [[pacul]] sarta [[kored]] (pacul leutik), mangka pahuma ngagunakeun pakakas dina ngaseuk sarta ngoyos.<ref name="sumber3" /> ▼
# mangsa panén.<ref name="sumber3" /> [[Pakasaban]] panén biasana dipigawé ku para wanoja sacara gotong royong, sedengkeun lalaki mibanda tugas ngunjalan hasil panén ka imah séwang-séwangan.<ref name="sumber3" /> ▼
▲Saterusna, dipigawé pembakaran sésa régang kai sarta taneuh leuweung anu geus dituar pikeun ngagancangan prosés burukna sakaligus ngarahkeun zat nutrisi taneuh (mangrupa lebu leuweung anu geus dibeuleum) dina pepelakan nu ngahasilkeun pangan anu geus dipilih, ku kituna sampurnana prosés ngabakar jadi penting pikeun nangtukeun hasil panén.<ref name="sumber3"/>
▲Di tatar [[Sunda]], [[pakasaban]] ieu dipikawanoh kalayan istilah '''ngaseuk''', ku cara ngabolongan taneuh pikeun melak binih ku aseuk (pakakas mangrupa iteuk kai kalayan panjang kira-kira 1.5méter sarta tungtung anu dijieun rada runcing).<ref name="sumber3"/>
▲Dina awalna, pahuma ngan ngagunakeun leungeun waé sabot menyiangi jukut, tapi sanggeus aya perkembangan pakakas mangrupa [[pacul]] sarta [[kored]] (pacul leutik), mangka pahuma ngagunakeun pakakas dina ngaseuk sarta ngoyos.<ref name="sumber3"/>
▲[[Pakasaban]] panén biasana dipigawé ku para wanoja sacara gotong royong, sedengkeun lalaki mibanda tugas ngunjalan hasil panén ka imah séwang-séwangan.<ref name="sumber3"/>
▲Sanggeus éta ladang diingkeun jadi leuweung deui.<ref name="sumber3"/>
▲Dina prosés ieu, aya sawatara istilah, nyaéta reuma jeung leuweung.<ref name="sumber3"/>
▲'''Reuma''' nyaéta taneuh huma anu diingkeun sawatara lila sarta geus diwuwuhan jiga leuweung, sedengkeun huma anu geus jadi deui leuweung anu pinuh kalayan prosés melak tatangkalan disebut '''leuweung'''.<ref name="sumber3"/>
== Rujukan ==
{{reflist}}
| |||