Déménsia: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
Baris ka-1:
'''Déménsia''' ({{lang-en|dementia, senility}}) nyaéta istilah anu digunakeun keur ngajelaskeun turunna fungsional [[uteuk]] anu disababkeun ku kelainan nu aya dina uteuk.<ref>{{en}} {{cite web
| url = http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/dementia.html| title = Dementia| accessdate = 2010-06-05| work = MedlinePlus}}</ref> Ieu sindrom patali jeung turunna kamampuan fungsi uteuk saperti kurangna daya inget, turunna kamampuh mikir, kamapuh paham kana hiji hal, ngalakukeun pertimbangan, jeung paham kana basa sarta turunna kacerdasan méntal.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.alodokter.com/demensia|title=Demensia|last=|first=|website=Alo Dokter|publisher=|accessdate=19 Desember 2017}}</ref> Ieu sindrom umumna dialaman ku [[Manusa|jalma]]-jalma lansia anu umurna luhureun 65 taun. <ref name=":0" />
Déménsia ditandaan ku kagangguna méntal hiji jalma anu nyababkeun gangguan mikir jeung leungitna ingetan.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.docdoc.com/id/info/condition/demensia|title=Apa itu Demensia: Gejala, Penyebab, Diagnosis, dan Cara Mengobati|last=|first=|website=Docdoc|publisher=|accessdate=19 Desember 2017}}</ref> Déménsia ogé bisa nyababkeun parobahan sipat jeung laku lampah hiji jalma.<ref name=":1" />
Penderita déménsia umumna bakal ngalaman [[déprési]], parobahan suasana [[haté]] jeung kalakuan, hésé sosialisasi, jeung halusinasi.<ref name=":0" /> Penderita henteu mampu hirup sorangan jeung ngabutuhkeun dukungan jalma lain. <ref name=":0" /> Déménsia sok sering disalahartikeun minangka pikun atawa leungit ingetan padahal henteu bener yén turunna méntal anu serius mangrupa bagéan normal tina penuaan.<ref name=":2">{{Cite web|url=http://doktersehat.com/demensia/|title=Demensia Penyebab Gejala dan Pengobatan|last=|first=|website=Dokter sehat|publisher=|accessdate=20 Desember 2017}}</ref> Loba déménsia anu progrésif, anu hartina gejala mimiti kaciri lalaunana tuluy sacara bertahap jadi makin parah. <ref name=":2" /> Henteu sakabéh jalma anu ngalaman turunna daya inget atawa turunna kamampuh fungsi uteuk bisa diasosiasikeun jeung déménsia.<ref name=":0" /> Riksakeun ka [[dokter]] keur mikanyaho kondisi anu dialami sacara tepat. <ref name=":0" />
== Panyabab ==
Déménsia disababkeun ku ruksakna [[Sél (biologi)|sél]]-sél uteuk. Ieu karusakan ngaganggu kamampuah sél-sél uteuk keur komunikasi antara hiji jeung nu lainna. <ref name=":2" />Waktu sél-sél uteuk henteu bisa komunikasi sacara normal, mangka fungsi uteuk saperti kamampuan mikir, laku lampah, jeung ngatur émosi bisa kapangaruhan. <ref name=":2" />
Uteuk miboga daérah anu béda-béda, masing-masing boga tanggung jawab anu béda (misalna mémori, pertimbangan, jeung gerakan).<ref name=":2" /> Waktu sél-sél di hiji titik ruksak, éta daérah henteu bisa ngalaksanakeun fungsina sacara normal.<ref name=":2" /> Contona, dina panyakit [[Alzheimer]], tingkat salah sahiji protéin nu luhur di jeor jeung di sél-sél uteuk luar nyababkeun sél-sél uteuk hésé keur hirup séhat jeung komunikasi jeung nu lianna.<ref name=":2" /> Wilayah uteuk anu disebut hippocampus mangrupa puseur pembelajaran jeung mémori di uteuk, jeung sél-sél uteuk di ieu daérah anu mindeng ruksak.<ref name=":2" /> Ku lantaran éta, leungitna ingetan sering jadi salah sahiji gejala awal alzheimer.<ref name=":2" />
== Gejala-gejala ==
Penderita déménsia umumna ngalaman gejala saluyu jeung panyababna kalawan parobahan kognitif jeung psikologis minangka gejala utama.<ref name=":0" /> Gejala anu umumna dirasakeun tina segi kognitif nyaéta:
* Leungitna ingetan.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Gejala anu paling umum tina déménsia nyaéta leungitna ingetan, pikun, jeung penuaan.<ref name=":1" /> Gejala awal nu mindeng kapanggih nyaéta pohoan contona poho neundeun [[konci]] atawa [[dompét]].<ref name=":1" /> Gejala ieu bakal makin parah sairing jalanna waktu. <ref name=":1" />
* Hésé komunikasi jeung néangan kekecapan anu pas.<ref name=":0" /> <ref name=":1" />Penderita déménsia mindeng hésé néangan kekecapan anu pas keur nepikeun kahayangna. <ref name=":1" />Waktu hal ieu nambah parah, kadang-kadang pasién jadi
* Hésé dina nyieun rarancang jeung ngatur hiji hal.<ref name=":1" /> Penderita déménsia kadang hésé pisan migawé tugas-tugas anu hésé.<ref name=":1" /> Ieu hal bisa katingali tina hal-hal anu basajan saperti nyeuseuh baju atawa nyiapkeun kadaharan.<ref name=":1" />
* Disoriéntasi atawa bingung.<ref name=":1" /> Salian ti leungitna ingetan, penderita déménsia mindeng bingung.<ref name=":1" />
Baris ka-22:
Déménsia dibédakeun jadi dua kategori nyaéta déménsia anu bisa cageur jeung nu teu bisa cageur.<ref name=":1" /> Kategori nu kahiji nyaéta katégori anu bisa cageur ku cara diubaran kalawan hadé. Panyabab déménsia anu bisa dicageurkeun nyaéta: <ref name=":1" />
# panyalahgunaan konsumsi zat terlarang dina waktu anu panjang,
# [[tumor]] uteuk anu bisa diangkat,
# hématoma subdural (pendarahan dina sirah perenahna dina rongga subdural),
# gangguan [[Kelenjar Tiroid|kelenjar tiroid]],
# kurangna vitamin utamana
# [[hipoglikemia]] atawa kurang gula darah,
# [[hidroséfalus]] tekenan normal (ventrikel uteuk ngagedéan anu ngabalukarkeun leungitna ingetan). <ref name=":1" />
Panyabab déménsia anu teu bisa cageur nyaéta:
# Panyakit Alzheimer. Ieu panyakit mangrupa sabab déménsia anu paling umum.<ref name=":1" /> Sanajan biasana ieu panyakit dialaman ku nu umurna 65 taun ka luhur, tapi Alzheimer ogé bisa dialaman ku nu umurna sahandapeun éta.<ref name=":1" /> Panyabab Alzheimer masih can dipikanyaho sacara pasti, tapi hasil pencitraan uteuk ngagambarkeun yén ayana plak (timbunan [[protéin]] béta-amyloid) jeung masa jaringan protéin.<ref name=":1" />
# Déménsia vaskular.<ref name=":1" /><ref name="PM17222085">{{en}} {{cite web|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17222085|title=Recommendations for the diagnosis and management of Alzheimer's disease and other disorders associated with dementia: EFNS guideline|work=Memory Disorders Research Group, Department of Neurology, Rigshospitalet, Copenhagen University Hospital; Waldemar G, Dubois B, Emre M, Georges J, McKeith IG, Rossor M, Scheltens P, Tariska P, Winblad B; EFNS.|accessdate=2010-06-29}}</ref> <ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17573076|title=Cognitive
deficits in preclinical Alzheimer's disease and vascular dementia: patterns of findings from the Kungsholmen Project.|work=Karolinska Institutet, Aging Research Center; Bäckman L, Small BJ.|accessdate=2010-06-29}}</ref>Ieu kondisi disababkeun ku ayana karusakan uteuk akibat kurangna aliran [[getih]] kana uteuk anu nyababkeun paéhna sababaraha sél uteuk jeung stroke.<ref name=":1" /> Déménsia biasa dialaman ku penderita tekanan darah tinggi jeung pasién anu miboga riwayat stroke atawa serangan [[jantung]].<ref name=":1" /> Dina tahap ieu numutkeun skala MMSE ({{lang-en|Mini-Mental State Examination}}), penderita ngalaman gangguan minor dina oriéntasi tempat, waktu jeung ingetan dina 3 taun mimiti. <ref>{{en}}{{cite web|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15286452|title=A preclinical phase in vascular dementia: cognitive impairment
three years before diagnosis|work=Aging Research Center, Division of Geriatric
Epidemiology, Neurotec, Karolinska Institutet, and Stockholm Gerontology Research Center; Jones S, Laukka EJ, Small BJ,
Baris ka-37:
preclinical Alzheimer’s disease|work=Massachusetts General Hospital; Rebekah Moan|accessdate=2010-06-29}}
</ref>
# Déménsia Lewy Body. <ref name=":1" /><ref name="PM17222085" /> Gejala anu aya nyaéta halusinasi visual jeung gejala panyakit [[parkinson]] saperti [[leungeun]] ngadégdég ([[trémor]]) jeung [[otot]] kaku.<ref name=":1" /> Penderita Lewy Body bisa ngalaman gangguan [[saré]], kaasup ngalakukeun kagiaatan waktu manéhna [[ngimpi]].<ref name=":1" />
# Déménsia Frontotemporal (temporal bagian hareup).<ref name=":1" /> Ieu hal disababkeun ku sél-sél uteuk anu aya dina lobus temporal jeung frontal (daérah hareup) ngalaman panurunan fungsi anu ngabalukarkeun kelainan perilaku, [[basa]], jeung hésé mikir, hésé konséntrasi, jeung hésé usik.<ref name=":1" />
== Rujukan ==
| |||