|
'''Asam''' nyaéta [[molekul]] atawa [[ion]] nu bisa masihkeun [[proton]] (ion hidrogén H<sup>+</sup>), atawa, bisa ngawangun [[beungkeut kovalén]] liwat [[pasangan éléktron]] (mangrupa [[asam Lewis]]).<ref name="IUPAC_acid">{{Cite web |url=http://goldbook.iupac.org/A00071.html |title=IUPAC Gold Book - acid |publisher=[[IUPAC]] |accessdate=7 Juni 2019}}</ref>
Katégori asam nu kahiji nyaéta nu masihan proton atawa [[Téori asam-basa Brønsted–Lowry|asam Brønsted]]. Dina kaadaan husus di [[larutanleyuran ngandung cai]], pamasih proton ngawangun [[ion hidronium]] H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> nu katelahna [[Réaksi asam-basa#Téori Arrhenius|asam Arrhenius]]. [[Johannes Nicolaus Brønsted|Brønsted]] sarta [[Thomas Martin Lowry|Lowry]] nyieun wangun umum téori Arrhenius nu ngasupkeun palarutpangleyur nu sanés cai. Asam Brønsted atawa Arrhenius biasana ngandung atom hidrogén nu kabeungkeut jeung struktur kimia nu tetep aktip ngandung énérgi saatos ngalepaskeun H<sup>+</sup>.
Asam Arrhenius nudina dilarutkeun dinapangleyur cai miboga sipat nu nyadiakeun harti praktis ti asam.<ref>{{Cite book |last1=Petrucci |first1=R.H. |last2=Harwood |first2=R.S. |last3=Herring |first3=F.G. |title=General Chemistry |edition=8th |publisher=Prentice-Hall |year=2002 |pages=146 |isbn=0-13-014329-4}}</ref> LarutanAsam asamdina dinapangleyur cai miboga rasa nu haseum, bisa ngubah [[litmus]] biru janten merah, jeung ngahasilkeun réaksi sareng [[basa]] sarta macam-macam logam (sapertos [[kalsium]]) nu ngawangun [[Uyah (kimia)|uyah]]. Kecap ''asam'' asalna ti [[basa Latin]] ''acidus/acēre'' nu hartina ''haseum''.<ref>{{Cite web |url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/acid |publisher=Merriam-Webster's Online Dictionary |title=acid |accessdate=7 Juni 2019}}</ref> Larutan asamAsam dina pangleyur cai mibohamiboga [[pH]] kirang ti 7, larutanleyuran ieu disebut 'asam' ogè dina basa sapopoé (sapertos 'dilarutkeundileyurkeun dina asam'), tapi harti ketatna mah nu disebut asam téh nyaéta zat nu [[larutanleyuran|larutnaleyurna]].<ref name="IUPAC_acid"/> Nilai pH nu leuwih alit hartina miboga kaasaman nu leuwih ageng sarta konséntrasi [[Hidron (kimia)|ion positif hidrogén]] nu leuwih ageng dina [[larutanleyuran]].
LarutanLeyuran asam dina cai nu umum nyaéta [[asam klorida]] (larutan [[hidrogén klorida]] nu aya dina [[asam lambung]] sarta ngaaktipkeun [[énzim pencernaan]]), [[asam asétat]] (cuka nyaéta larutan dina cai nu éncér ti asam ieu), [[asam sulfat]] (digunakeun di [[baterai mobil]]), sarta [[asam sitrat]] (nu aya dina buah sitrus). Dumasar kana conto, asam (dina pandangan kahirupan sapopoé) wangunna bisa larutanleyuran atawa zat murni, sarta bisa diturunkeun ti asam lain (dina pandangan ketat<ref name="IUPAC_acid"/>) nu padet, cair, atawa gas. [[Kakuatan asam|Asam kuat]] sarta sababaraha asam lemah kakonséntrasi sipatna [[sanyawa korosif|korosif]], kecuali [[karborana]] sareng [[asam borat]].
Katégori asam nu kadua nyaéta [[Asam jeung basa Lewis|asam Lewis]], nu ngawangun beungkeut kovalén ngagunakeun pasangan éléktron. Contona [[boron trifluorida]] (BF<sub>3</sub>), atom boron miboga [[orbital atom|orbital]] kosong nu bisa ngawangun beungkeut kovalén ku cara ngabagikeun pasangan éléktron di atom nu basa, dina conto ieu nyaéta atom nitrogén di [[amonia]] (NH<sub>3</sub>). [[Gilbert N. Lewis|Lewis]] nimbangkeun ieu salaku wangun umum ti harti asam Brønsted, jadina asam dihartikeun spésiés kimia nu narima pasangan éléktron sacara langsung ''atawa'' ku cara ngalepaskeun proton (H<sup>+</sup>) ka larutanleyuran, nu salajengna narima pasangan éléktron. Namung, hidrogén klorida, asam asetat, sarta kaseueuran asam Brønsted-Lowry lainna teu bisa ngawangun beungkeut kovalén sareng pasangan éléktron, jadi teu kaasup kana asam Lewis.<ref name="Oxtoby8th">{{Cite book |last1=Oxtoby |first1=D. W |last2=Gillis |first2=H.P. |last3=Butler |first3=L. J. |year=2015 |title=Principles of Modern Chemistry |publisher=Brooks Cole |pages=617 |isbn=978-1305079113}}</ref> Sabalikna, seueur asam Lewis nu teu kaasup kana asam Arrhenius atawa Brønsted-Lowry. Dina términologi modérn, ''asam'' sacara implisit ngarujuk ka asam Brønsted, sanés asam Lewis, ku sabab ahli kimia hampir sok ngarujuk asam Lewis sacara éksplisit ku ''asam Lewis''.<ref name="Oxtoby8th" />
== Rujukan ==
|
