Sajarah: Béda antarrépisi

Harti sajarah téh aya dua rupa, nyaéta harti sacara [[tradisional]] jeung harti sacara [[modérn][. Harti Sajarah Sacara Tradisional]. Sacara tradisional sajarah téh dihartikeun bagian tina [[sastra]]. Ku kituna [[karya]] sastra dina wangun [[légenda]], mitologi[[mitos]], jeung séjénna kaasup sajarah. Contona Ilios jeung Odise di [[Eropa]], Carita [[Mahabarata]] jeung [[Ramayana]] di [[India]], [[Hikayat Hang Tuah]], [[Babad Balambangan]], jeung [[Carita Parahyangan]].

Sacara modérn, harti sajarah leupas tina widang sastra. Di dieu mah sajarah téh ngandung harti: ieu di handap.

Sajarah tradisional jeung sajarah modérn kaalaman ku sakumna manusa di dunya. Di Eropa, abad ka-18 dianggap masa peralihan tina sajarah tradisional kana sajarah modérn. Sedengkeun di [[Indonésia]] awal abad ka-2O nu dianggap masa peralihan téh. Aya anggapan yén sajarah modérn di Indonesia téh asalna ti kulon, hususna [[Walanda]]. Dina basa Walanda kecap sajarah téh nya éta ''geschiedenis'', nu asalna tina kecap ''gesclzieden'', geschiedde nu hartina teh kajadian, anu dipigawé. Ari dina basa IérmanJérman mah sejarah téh nyaéta ''geschiclzte'', nu asalna tina kecap ''geschehen'' nu hartina kajadian. Jadi ''geschichte'' hartina nu geus kungsi kajadian. Dina basa [[Inggris]] ayeaya istilah ''history'', nu asalna tina basa [[Yunani]], ''istoria'', nu hartina élmu atawa hiji pedaran sistematis ngeunaan gejala [[alam]]. Sanggeus muncul istilah Scientia pikeun pedaran nu non-kronologis, kecap ''istoria'' husus pikeun pedaran sistematis nu kronologi ngeunaan gejala-gejala nu patali jeung kahirupan manusa. Ku kituna muncul pamadegan kritis (modérn) dina karangan sajarah nu disusun ku [[Pangéran Wangsakerta]] dina akhir abad ka-17 Masehi.

* Praktis-pragmatis: ngandelan kareueus tur kacinta, bangsa katut lemah cai, ngalegaan ambahan/sawangan/wawasan dina nyanghareupan kiwari jeung jaga, miboga [[ajén]] pikeun cecekelan hirup dina jero pakumbuhan nepi ka bisa jauh tina balai, hirup-hurip/ salamet, jeung parek rejeki.

Salian ti éta, sajarah teh miboga tilu mangpaat séjén di antarana pikeun ngawétkeun idéntitas [[kelompok]] jeung mageuhan daya tahan kelompok sangkan hirup terus lumangsung, nyokot pelajaran jeung tuladan tina rupa-rupa kajadian dina mangsa nu geus kaliwat, jeung sarana pikeun mikawanoh ngeuna anngeunaan ma'na hirup jeung maot, atawa ngeunaan tempat manusa di dunya.

*nya sumber nya bukti, nyaéta [[prasasti]], [[naskah]] (upamana [[Sanghiyang Siksa Kandang Karesian]]), [[arsip]], [[duit]], jeung palaku sajarah;

*sumber lain bukti, contona naskah (karya Pangéran Wangsakerta, nu ditulis salila 21 taun, 1677-1698, sanajan tepi ka kiwari masih kénéh dipadungdungkeun, tokoh nu apal kana kajadian tapi teu ngalaman, karya, jeung [[dongéng]] (aya bagian anu bisa dipaké maluruh sajarah, misalna gambaran dina carita [[Sangkuariang]] téh kahiru pankahirupan dina jaman nu tangtu); .

*bukti minangka sumber, contona [[barang]], [[tokoh]], jeung naskah;.

*sumber asli jeung teu asli, contona prasasti, naskah, jeung arsip.

Data sajarah téh rupa-rupa, nyaéta [[paleolitik]], alat [[obsidian]] (batu kaca), situs [[néolitik]] perundagian, [[punden berundak]], taman purbakala/ prasasti, [[candi]], [[arca ganésa]], situs [[budaya]] Islam, perkampungankampung [[adat]], gedung bersejarah, situs perundagian, jeung [[cagar alam]]. Data sajarah téh lengkep upama aya sumberna jeung buktina. Tapi hal éta téh teu salawasna kacumponan. Dina kanyataanana, bisa jadi saperti ieu di handap.

*Sagala teu nyampak, teu nyampak di dieu maksudna can atawa teu kapanggih, teu nyésa, teu dijieun, teu kapuluk, teu katalingakeun, jeung teu kacatet; .

*Sagala teu rempeg , bisa jadi data sajarah téh aya tapi teu rempeg, ngan ukur sesemplékan, ancal-ancalan, atawa teu ngaleunjeur, nepi ka hésé disusunna;.