Révisi nurutkeun 29 Nopémber 2007 00.03 édit Kusyadi (obrolan \| kontribusi) 262 suntingan Nganggo [http://tarjamah.sabilulungan.org/teks.php Loka Tarjamah Otomatis] ← Éditan saméméhna		Révisi nurutkeun 29 Nopémber 2007 23.25 édit bolaykeun Kusyadi (obrolan \| kontribusi) 262 suntingan Tidak ada ringkasan suntingan Éditan salajengna →
Baris ka-23: </div> '''Paguyuban Pasundan''' (éjahan aslina '''Pagoejoeban Pasoendan''') mangrupakeun organisasi [[budaya]] [[Sunda]] nu mimiti nanjeur ti tanggal [[20 Juli]] [[1913]], ngajadikeun organisasi pangheubeulna nu aya kénéh nepi ka kiwari. Salila ngadegna, organisasi ieu geus usik dina widang atikan, sosial-budaya, pulitik, ékonomi, kapamudaan, sarta urusan kaistrian. Paguyuban ieu ngupayakeun lestarina budaya Sunda bari ngalibatkeun lain saukur urang Sunda wungkul tapi saréréa nu boga kameumeut kana budaya Sunda. == Kasang tukang == Baris ka-34: Dina tanggal [[22 Séptember]] [[1914]], pangurus paguyuban ménta idin ka pamaréntah pikeun bisa ngalakonan kagiatanana sacara sah. Dumasar surat kaputusan nomer 46 tanggal [[9 Désémber]] [[1914]], idin kasebut dibikeun. Saterusna, nepi ka warsih [[1918]], organisasi ieu leuwih minangka perkumpulan sosial-budaya. ==Kiprah ~~pulitik~~ mangsa pra kamerdikaan== ===Kiprah pulitik === Sairing jeung kahayang pikeun ngayakeun perbaikan dina widang sosial sarta ékonomi, Paguyuban Pasundan ngarasa perlu milu ancrub dina widang pulitik pikeun ngahontal tujuan-tujuanna. Ku kituna, saprak warsih [[1919]], sairing kalawan diwangunna [[Volksraad]], dipigawé usaha pikeun nempatkeun wawakilna di lembaga kasebut. Saterusna dumasar surat kaputusan nomer 72, tanggal [[13 Juni]] [[1919]], pamaréntah ogé ngesahkeun Paguyuban Pasundan minangka perkumpulan pulitik. Baris 41 ⟶ 42: Kagiatan dina widang pulitik beuki kuat waktu kapamingpinan [[Oto Iskandar di Nata]], anu katelahna "Si Jalak Harupat", saurang kalahiran [[Bojongsoang, Bandung]] tanggal [[31 Maret]] [[1897]]. Sajaba jadi pupuhu Pangurus Pusat Paguyuban Pasundan, manéhna ogé jadi wawakil organisasi ieu di Volksraad mimiti warsih [[1931]] nepi ka [[1942]]. ===Widang Atikan=== ==Paguyuban Pasundan ayeuna==▼ Luyu jeung anu aya dina anggaran dasarna, salah sahiji jalan anu ditempuh Paguyuban Pasundan dina ngahontal cita-citana nyaéta ngaliwatan jalur atikan sarta pangajaran. Usaha ngawangun sakola dimimitian kalawan ngadegkeun ''Hollandsch-Inlandsche School'' (HIS) Pasoendan di [[Tasikmalaya]] dina warsih [[1922]], dituturkeun pendirian ''Meer Uitgebreid Lager Onderwijs'' (MULO) Pasoendan, ogé di Tasikmalaya, anu meunang bantuan ti pamaréntah. Sakola-sakola séjén terus diadegkeun, nepi ka warsih [[1941]] geus aya 51 sakola kalawan 296 urang guru. Lolobana aya di Bandung sarta Tasikmalaya, nyaéta séwang-séwangna tujuh sakola. Sésana sumebar di 34 tempat séjénna di sakuliah Jawa Barat. Pikeun ngurus persekolahan kasebut, dina Kongrés Paguyuban Pasundan di Bogor warsih [[1931]], didirikan Bale Pamulangan Pasundan (BPP), jeung pamingpin kahijina nyaéta Ahmad Atmadja. Kalawan nanjeurna BPP, sakola-sakola Pasundan beuki marak. Kitu ogé guru sarta muridnya beuki réa. Atikan pikeun balaréa umum, diwujudkan kalawan dipedarna salapan média massa salila période [[1914]]-[[1942]]. Salah sahijina anu pangbadagna nyaéta suratkabar [[Sipatahoenan]] anu jadi corong Paguyuban Pasundan. Mimitina suratkabar ieu dipedar Paguyuban Pasundan di Tasikmalaya mimiti warsih 1923. Pupuhu rédaksi kahijina nyaéta Soetisna Sendjaya. Mimitina suratkabar ieu medal saminggu sakali. Tapi sanggeus kepengurusannya diganti ku Pangurus Pusat Paguyuban Pasundan warsih [[1931]], Sipatahoenan bisa medal poéan. Kantorna dipindahkan ka Bandung, nyaeta di Kaca-kaca Wetan, saméméh saterusna pindah ka Banceuy, sarta ahirna di Dalem Kaum. ===Widang Ékonomi=== Dina widang ékonomi, Paguyuban Pasundan dina kongrésna anu ka 19 di Tasikmalaya warsih [[1934]], ngadegkeun ''Centrale Bank Pasundan'', anu ngawangun N. V., jeung pupuhuna Iyos Wiriaatmadja. Puseurna aya di Jakarta, keur di wewengkon-wewengkon nanjeur cabang-cabangnya. Kahirupan perkoperasian di lingkungan Paguyuban Pasundan ogé cukup marak. Saban cabangna ngadegkeun koperasi anu lolobana disebut Koperasi Pasundan. Koperasi-koperasi kasebut usik dina widang kaduitan, perdagangan, aya ogé anu husus nyadiakeun parabotan pikeun para patani. Garapan widang ékonomi séjénna anu cukup nonjol nyaéta ngadegkeun Leuit Paré. Pangimeutanana dipigawé ku Puseur Lumbung Pasundan. Dina Kongrés Paguyuban Pasundan ka 23 di [[Sukabumi]], diadegkeun badan anu ngokolakeun masalah ékonomi anu disebut Bale Ékonomi Pasundan. Pamingpin bale kasebut nyaéta Raden Soedarna Soeradiredja, anu ogé ngarangkep minangka Wawakil Pupuhu P. B. Paguyuban Pasundan sarta Diréktur Centrale Bank Pasundan. ===Kapamudaan sarta Urusan kaistrian=== Pikeun ngurus masalah kaistrian, di Paguyuban Pasundan diadegkeun Pasundan Istri (PASI). Sedengkeun dina kapamudaan, dina sasih [[Désémber]] [[1934]] diadegkeun JOP (''Jeugd Organisatie'' Pasoendan) kalawan pupuhuna anu kahiji R. Adil Poeradiredja. Dina kongrésna anu kahiji warsih ''1935'' kepanjangan JOP digantian jadi “Jasana Obor Pasundan”. Basa suhu pulitik manasan nyanghareupan Perang Pasifik, diadegkeun “JOP Brigade” pikeun nangkal kajadian-kajadian anu henteu dipikahayang. Sawatara inohong, diantarana Jenderal A. H. Nasution milu ngadukung, kawas kalawan mantuan latihan babarisan pikeun JOP Brigade. ===Mangsa Pangjajahan Jepang=== Ti warsih [[1943]] nepi ka kalawan [[1945]], kagiatan pulitik sagala rupa perkumpulan di Indonésia, kaasup Paguyuban Pasundan dibekukeun ku pangjajah ti [[Jepang]]. Sipatahoenan ogé milu dibrédel sarta minangka gantina dipedar suratkabar Tjahaya anu dikadalikeun Jepang. Tapi kagiatan paguyuban dina widang séjénna kawas atikan, kasenian, sarta sosial masih diidinan sarta bisa terus jalan. ==Kiprah di Mangsa Kamerdikaan== ===Mangsa Revolusi Kamerdikaan=== Sanggeus pendudukan Jepang lekasan, Pamaréntah Republik Indonésia ngaluarkeun maklumat nomer X tanggal [[3 Nopémber]] [[1945]] ngeunaan "pembentukan partai-partai politik". Nanjeurna partéi-partéi pulitik ku Pamaréntah Republik Indonésia ditempo minangka partisipasi aktip ti kahirupan balaréa dina berbangsa sareng bernegara sarta bisa nguatkeun perjuangan bangsa ngabéla kamerdikaan. Kaluarna maklumat kasebut ngabalukarkeun partéi-partéi di Indonésia hirup deui kawas Partéi Nasional Indonésia (PNI), Partéi Islam Masyumi, Partéi Buruh Indonésia, Partéi Rakyat Sosialis, sarta sajabana. Paguyuban Pasundan waktu éta henteu langsung aktip deui. Ieu utamana disababkeun alatan R. Oto Iskandar di Nata, anu dianggap minangka figur anu bisa mingpin deui Paguyuban Pasundan, leungit sacara misterius babarengan sawatara inohong kamerdikaan séjénna. Tapi saterusna mecenghul hiji partéi anu cenah didalangan Walanda kalawan ngaranna Partéi Rakyat Pasundan (PRP) anu miboga visi anu henteu saluyu jeung Paguyuban Pasundan. Hal kasebut micu para anggota Paguyuban Pasundan pikeun ngahirupkeun balik organisasina. Mangka Paguyuban Pasundan nanjeur deui di Bandung, ''Yogyakarta'', sarta Jakarta dina waktu ampir babarengan. Saterusna Bandung ditetepkeun minangka puseur Pangurus Pusat Paguyuban Pasundan kalawan pupuhuna R. S. Suradiradja. Dina kongrés Paguyuban Pasundan tanggal [[29 Januari\|29]]-[[31 Januari]] [[1949]] di Bandung, diputuskeun pikeun ngarobah ngaran Paguyuban Pasundan jadi Partéi Kebangsaan Indonésia (PARKI) nu maksudna pikeun nambahan perjuangan di widang pulitik. Partéi kasebut saterusna milu pemilihan umum kahiji Republik Indonésia dina warsih [[1955]]. Tapi suara anu dipibanda dina pemilu kasebut pohara leutikna. Éléhna dina pemilu kasebut ngabalukarkeun perpecahan di PARKI. Ahirna ngaliwatan referendum dina kongrés PARKI tanggal [[29 Nopémber]] [[1959]], partéi kasebut mutuskeun pikeun ngarobah ngaranna jadi Paguyuban Pasundan. ▲===Paguyuban Pasundan ayeuna=== Kiwari Paguyuban Pasundan ngabogaan 32 kantor cabang kalawan 492 anak cabang. Saeutikna 12.300 jelema kalibet dina paguyuban ieu. Lestarina kabudayaan Sunda dina era globalisasi kiwari jadi prioritas utamana. Baris 52 ⟶ 83: Dina kapangurusan, Kongrés Paguyuban Pasundan tanggal [[19 Juli]] [[2005]] geus milih pangurus pikeun période 2005-2009, nyaéta: H. A. Syafe'i minangka Pupuhu (Pupuhu) Pangurus Pusat Paguyuban Pasundan sarta Prof. Dr. H. M. Didi Turmudzi minangka Sekretaris Jenderal. Sedengkeun Prof. Dr. Ir. Ginandjar Kartasasmita kapilih jadi Pupuhu Déwan Pangaping. Ayeuna urusan atikan di Paguyuban Pasundan diurus ku Yayasan Pendidikan Tinggi Pasundan sarta Yayasan Pendidikan Dasar dan Menengah Pasundan luyu kalawan jenjang atikanana. == Rujukan == * Ékajati, Édi S~~. Ékajati~~. 2003. Paguyuban Pasundan: A Sundanese Revival (1913–1918). ''Journal of Asian and African Studies'' 66: 21-51. * Ekajati, Edi S. 2004. ''Kebangkitan Kembali Orang Sunda: Kasus Paguyuban Pasundan, 1913-1918.'' Bandung: Pusat Studi Sunda bekerjasama dengan Kiblat. * Suharto. 2002. ''Pagoejoeban Pasoendan 1927-1942: Profil Pergerakan Etno-Nasionalis.'' Bandung: Satya Historika. * ''Peran Intelektual di Paguyuban Pasundan''. Harian Kompas Selasa, 13 Maret 2007. ==Tumbu Luar== * {{id}} [http://www.ypt-pasundan.org/ Situs Resmi Yayasan Pendidikan Tinggi Pasundan] * {{id}} [http://www.kompas.com/kompas-cetak/0703/13/Jabar/11136.htm Paguyuban Pasundan Bukan Etnik, Tetapi Kultural]. * {{id}} [http://www.kompas.com/kompas-cetak/0703/13/Jabar/11137.htm Ketokohan Daerah: "Lemah Dewasasana" Intelektual Sunda]. * {{id}} [http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/2006/062006/20/1101.htm Orang Sunda Mencari Jati Diri (Andreas Bintoro)] {{stub}}

Paguyuban Pasundan: Béda antarrépisi