Kiai Haji Ahmad Dahlan atawa Muhammad Darwis (gumelar di Yogyakarta, 1 Agustus 1868 – maot di Yogyakarta, 23 Pébruari 1923 dina umur 54 taun) mangrupa salah sawios Pahlawan Nasional Indonésia jeung perintis parobahan Islam di Indonésia sarta pangadeg Organisasi Muhammadiyah.[1]

Kyai Haji Ahmad Dahlan

Babar1 Agustus 1868
Yogyakarta
Pupus23 Februari 1923
Yogyakarta
Katelah kuPengadeg Muhammadiyah
jeung Pahlawan Nasional
SaméméhnaTeu aya, nu mimiti
SanggeusnaK.H. Ibrahim
AgemanIslam
PasanganHj. Siti Walidah
Nyai Abdullah
Nyai Rum
Nyai Aisyah
Nyai Yasin
AnakDjohanah
Siradj Dahlan
Siti Busyro
Irfan Dahlan
Siti Aisyah
Siti Zaharah
Dandanah

Biografi édit

Namina Muhammad Darwisy putra K.H. Abu Bakar (Imam Masjid Gedé Kasultanan Yogyakarta) jeung ambuna Nyai Abu Bakar (putri H. Ibrohim, Hoofd Panghulu Yogyakarta). Gumelar dina taun 1868 M, ngarupikeun katurunan kaduabelas ti Maulana Malik Ibrohim, salah sawios ti antara Wali Songo. Lengkep silsilahna: Muhammad Darwisy/ K.H. Ahmad Dahlan bin K.H. Abu Bakar bin K.H. Muhammad Sulaiman bin Kiyai Murtadla bin Kiyai Ilyas bin Demang Djurung Djuru Kapindo bin Demang Djurung Djuru Sapisan bin Maulana Sulaiman Ki Ageng Gribig (Jatinom) bin Maulana Muhammad Fadlullah (Prapen) bin Maulana ‘Ainul Yaqin bin Maulana Ishaq bin Maulana Malik Ibrahim[2]

Samulangna ti Mekkah nikah sareng Siti Walidah (putri Kyai Penghulu Haji Fadhil, anu kawentar Nyai Ahmad Dahlan, saurang Pahlawan Nasional jeung pengadeg Aisyiyah). Ti rarabi sareng Siti Walidah, K.H. Ahmad Dahlan gaduh 6 anak nyaéta Djohanah, Siradj Dahlan, Siti Busyro, Irfan Dahlan, Siti Aisyah, Siti Zaharah.[3] Istri K.H. Ahmad Dahlan nyaéta, Nyai Abdullah (rangda H. Abdullah), Nyai Rum (adina Kyai Munawwir Krapyak), Nyai Aisyah (adina Ajengan Penghulu Cianjur) gaduh anak Dandanah, Nyai Yasin ti Pakualaman Yogyakarta. SMK MUHAMMADIYAH 2 KUNINGAN

Atikan Sang Kiai édit

Anjeunna lahir di Yogyakarta kalayan ngaran leutik Muhammad Darwis.[1] Sanggeus ngabéréskeun atikan dasar madrasah, anjeunna indit ka Mekah pikeun diajar ageman sarta basa Arab.[1] Sanggeus diajar parobahan-parobahan anu lumangsung di Mesir, Arab, India, Ahmad Dahlan usaha ngayakeun parobahan di Indonésia.[4] Anjeunna ngawanohkeun cita-cita parobahanana.[1] Usahana ieu meunang loba tangtangan ti ajengan séjén.[4]

Tapi alatan pangrojong murid sarta babaturanna, dina tanggal 18 Nopémber 1912 manéhna junun ngadegkeun Muhammaditah minangka organisasi anu usik dina widang dakwah sarta atikan Islam modérn kahiji di Indonésia.[1] Kira-kira sabelas taun sanggeus Muhammadiyah ngadeg, K.H Ahmad Dahlan maot.[4]

Dina taun 1911, KH Ahmad Dahlan ngadegkeun sakola. Di sakolana ieu manéhna méré atikan umum, digigireun atawa sabeulah atikan ageman.[4] Anjeunna ogé ngahapuskeun jarak antara murid lalaki sarta awéwé.[1] Ahmad Dahlan dikenang lain ukur manéhna pangadeg Muhammadiyah, tapi minangka ajengan anu ngaluarkeun napas probahan dina Islam.[4] Anjeunna ngébréhkeun gagasan kasebut dina wangun organisasi anu teuneung sarta kabuka.[4]

Dina umur 15 taun, anjeunna miang haji jeung dumuk di Mekah salila lima taun. Pada périodeu ini, Muhammad Darwis mimiti papanggih jeung pamikiran-pamikiran pembaharu dina Islam, saperti Muhammad Abduh, Al-Afghani, Rasyid Ridho jeung Ibnu Taimiyah. Nalika mulang ka kampungna taun 1888, anjeunna ganti nami janten Ahmad Dahlan.

Taun 1903, balik deui ka Mekah tur tumetep salila dua taun. Dina mangsa ieu, anjeunna kungsi guguru ka Syéh Ahmad Khotib, ogé guru ti pangadeg NU, K.H. Hasyim Asyari.

Pembaharuan Islam édit

Ideu pembaharuan Islam ditampa Ahmad Dahlan waktu anjeunna diajar di Mekah.[1] Anjeunna nempo yén umat Islam di lingkunganana henteu nyekelan teguh dina Al-quuran sarta sunah Nabi, samentara lembaga atikan ogé tacan nyukupan.[1] Alatan éta narékahan ngajak umat Islam balik ka Al-quran sarta sunah Nabi guna ngadegkeun masarakat Islam anu sabenerna.[1] Sajaba masalah keimanan, pajoanganna ogé dipigawé dina widang sosial.[1] Ahmad Dahlan mindeng ngalakonan hal-hal anu nurutkeun ukuran ajengan dina mangsa éta henteu saluyu jeung ajaran Islam, ku kituna dituduh minangka kiai kafir alatan meniru cara-cara kulon.[1] Tapi anjeunna narima jeung haté lapang, sarta kayakinan yén anu dipigawé nyaéta bener.[4]

 
Gambar Masigit Ahmad Dahlan di Karimun Jawa

Khatib Amin édit

Ahmad Dahlan nyaéta putra KH Lebu Beuleum bin Kiai Sulaiman, saurang khatib tetep Masjid Agung Yogyakarta.[4] Kawas bapana, KH Ahamad Dahlan ogé jadi khatib di Masjid kasebut.[4] Minangka saurang khatib, KH Ahad Dahlan dkenal jujur, rancagé, sarta bener-bener dina digawé, ku kituna sultan Yogyakarta méréna gelar "Khatib Amin" (khatib anu dipercaya).[4]

Ngadegkeun Muhammadiyah édit

anjeunna ngagagas lahirna Persyarikatan Muhammadiyah dina tanggal 8 Dzulhijjah 1330 Hijriyah/ 18 November 1912 Masehi.

Mulang ka Rohmatulloh édit

K.H. Ahmad Dahlan ghofarahulloh wayarham pupus dina yuswa 54 taun kaping 23 Pébruari 1923 dikurebkeun di Yogyakarta.

Rujukan édit

  1. a b c d e f g h i j k Armando, Ade. dkk. 2001. Ensiklopedi Islam Untuk Pelajar. PT Ikhtiar Baru Van Hoeve. Kaca 27
  2. Yunus Salam, 1968, kaca 6.
  3. ^^^^^^ Kutojo dan Safwan, 1991
  4. a b c d e f g h i j (id) Napak Tilas Ahmad Dahlan (Dicutat tanggal 02 Oktober 2011)

Pustaka édit

Buku

  • Anshoriy, Muhammad Nasruddin (2010). Matahari Pembaruan: Rekam Jejak K.H. Ahmad Dahlan. Yogyakarta: Jogja Bangkit Publisher. 
  • Arifin, MT (1990). Muhammadiyah Potret yang Berubah. Yogyakarta: Suara Muhammadiyah. 
  • Baha'uddin, dkk (2010). Aisyiyah dan Sejarah Pergerakan Perempuan Indonesia: Sebuah Tinjauan Awal. Yogyakarta: Jurusan Sejarah Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gadjah Mada. 
  • Benda, Harry J. (1985). Bulan Sabit dan Matahari Terbit: Islam Indonésia Pada Masa Pendudukan Jepang. Jakarta: Pustaka Jaya. 
  • Butar-Butar, Arwin Juli Rakhmadi (2017). Mengenal Karya-Karya Ilmu Falak Nusantara: Transmisi, Anotasi, Biografi. Yogyakarta: LKIS. 
  • Darban, Ahmad Adaby (2000). Sejarah Kauman: Menguak Identitas Kampung Muhammadiyah. Yogyakarta: Tarawang. 
  • Dzuhayatin, Siti Ruhaini (2015). Rezim Gender Muhammadiyah: Kontestasi Gender, Identitas, dan Eksistensi. Yogyakarta: Suka Press UIN Sunan Kalijaga Yogyakarta. 
  • Hamzah, Slamet, dkk (2007). Masjid Bersejarah Daerah Istimewa Yogyakarta. Yogyakarta: Kantor Wilayah Departemen Agama Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta. 
  • Hidayat, Irin, dkk (2013). Belajar dari Abah: Mengenang Seorang Bapak, Guru, Dai, dan Sejarawan Muslim Ahmad Adaby Darban. Yogyakarta: Pro-U Media. 
  • Ismail, Ibnu Qoyim (1997). Kiai Penghulu Jawa; Peranannya di Masa Kolonial. Jakarta: Gema Insani Press. 
  • Lembaga Pustaka dan Informasi PP. Muhammadiyah (2010). 1 Abad Muhammadiyah: Gagasan Pembaruan Sosial-Keagamaan. Jakarta: Penerbit Kompas. 
  • Mulkhan, Abdul Munir (1990). Warisan Intelektual K.H. Ahmad Dahlan dan Amal Muhammadiyah. Yogyakarta: Percetakan Persatuan. 
  • Nakamura, Mitsuo (1983). Bulan Sabit Muncul dari Balik Pohon Beringin: Studi Tentang Pergerakan Muhammadiyah di Kotagedé Yogyakarta. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press. 
  • Noer, Deliar (1988). Gerakan Modern Islam di Indonésia 1900-1942. Jakarta: LP3ES. 
  • Pijper, Guillaume Frédéric (1984). Beberapa Studi Tentang Sejarah Islam di Indonésia 1900-1950. Jakarta: Universitas Indonésia Press. 
  • Ramdhon, Akhmad (2011). Pudarnya Kauman: Studi Perubahan Sosial Masyarakat Islam-Tradisional. Yogyakarta: Elmatera. 
  • Ricklefs, Merle Calvin (2006). Mystic Synthesis in Java: A History of Islamization from the Fourteenth to the Early Nineteenth Centuries (Signature Books Series). Cambridge: Norwalk East Bridge Books. 
  • Setyowati, Hajar Nur; Mu'arif (2014). Srikandi-Srikandi Aisyiyah. Yogyakarta: Suara Muhammadiyah. 
  • Soeratno, Siti Chamamah, dkk (2009). Muhammadiyah Sebagai Gerakan Seni dan Budaya: Suatu Warisan Intelektual yang Terlupakan. Yogyakarta: Pustaka Pelajar. 
  • Sudja (1989). Muhammadiyah dan Pendirinya. Yogyakarta: PP. Muhammadiyah Majelis Pustaka. 
  • Suratmin (1990). Nyai Ahmad Dahlan Pahlawan Nasional: Amal dan Perjuangannya. Yogyakarta: PP. Aisyiyah Seksi Khusus Penerbitan dan Publikasi. 
  • Widyastuti (2010). Sisi Lain Seorang Ahmad Dahlan. Yogyakarta: Yayasan K.H. Ahmad Dahlan. 

Jurnal

Lainnya

  • Basral, Akmal Nasery (2010). Sang Pencerah: Novelisasi Kehidupan K.H. Ahmad Dahlan dan Perjuangannya Mendirikan Muhammadiyah. Bandung: Mizan Pustaka. ISBN 978-797-4335-96-3. 

Pranala édit