Tumor
Tumor nyaéta jaringan sél liar nu mangrupa tonjolan atawa bareuh abnormal dina bagian awak.[rujukan?] Dina harti husus, tumor nyaéta benjolan anu disababkeun ku néoplasma.[1] Dina basa médis, tumor nyaéta kabentukna néoplasma nu disababkeun ku tumuwuhna atawa régénérasi sél awak anu teu wajar.[rujukan?] Ngan, harti tumor kawas kieu sok hésé kaharti ku masarakat umum.[2]
Rupa-Rupa Tumor édit
Tumor mangrupa kelompok sél abnormal anu ngawangun bénjolan atawa tumuwuh.[3] Sababaraha rupa tumor tumuwuh jeung boga kalakuan anu béda, gumantung kana ari éta téh non-kanker (lindeuk) atawa kanker (ganas).[3] Kaayaan prakanker boga poténsi pukeun tumuwuh jadi kanker.[3]
Tumor Jinak édit
Tumor jinak (non-kanker).[3] Tumor ieu tara nyababkeun masalah anu serius atawa ngancem kahirupan alatan lamun jadi dina organ vital atawa tumuwuh gedé pisan jeung neken kana jaringan sakuliahna.[3]
Tumor Jinak osok tumuwuh laun jeung netep dina hiji tempat, teu nyebar ka bagian lain dina awak.[3]
Sanggeus dileungitkeun ku operasi, tumor ieu biasana teu bijil deui (kambuh).[3] Tumor jinak biasana aya dina kaayaan non-kanker, alatan dina kasus anu jarang pisan.[3]
Prakanker édit
Prakanker (premalignant) mangrupa sél-sél abnormal anu bisa robah jadi kanker lamun teu buru-buru dileungitkeun.[3] Sababaraha sél ngembangkeun parobahan leutik anu bisa leungit najan teu diubaran.[rujukan?] Sél-sél nepi ka parobahan génétik jeung sél-sél anyar sacara bertahap jadi leuwih jeung leuwih normal nepi ka robah jadi kanker.[3] Ieu bisa lumangsung lila nepi ka jadi.[3]
Prakanker (premaligant) robahna bisa béda-béda kumaha kalainan.[3]
- Hiperplasia - panaékan sacara abnormal dina jumlah sél.[3] Sababaraha hiperplasia mangrupa prakanker, sabagian laina lain.[3]
- Atypia (atipikal) - sél katinggali teu normal saeutik dina mikroskop.[3] Kadang-kadang atypia ngarujuk kana kana parobahan nu disababkeun ku peradangan, lain mangrupa prakanker, jeung sél-sél normal deui sanggeus peradangan atawa panyageuran awak.[3]
- Metaplasia - Sél katinggali normal dina mikroskop, ngan lain tipe anu biasana kapanggih dina handap jaringan.[3] Metaplasia biasana lain prakanker.[3]
- Displasia - Sél abnormal anu mekar, boga rupa abnormal jeung teu kaorganisir kawas sél normal.[3] Displasia hampir osok ngarujuk kana kaayaan prakanker. [rujukan?]
Jalma dina kaayaan pra-kanker biasana dipariksa sacara kaatur, nepi ka maranéhna bisa gancang diubaran lamun parobahan sél jadi leuwih parah.[3]
Tumor Ganas édit
Tumor ganas mangrupa kanker.[3] Kanker bisa mimiti aya dina salah sahiji tina jutaan sél dina awak urang.[3] Sél-sél kanker ngabogaan bagian nucleus anu leuwih gedé ti batan sél anu nyekel kromosom, ngabogaan DNA (informasi génetik).[3] Anu katinggal béda tina sél normal.[3]
Tumor ganas boga rupa-rupa ukuran jeung wangun.[3] Tumor ieu tumuwuh ku cara anu abnormal teu kankontrol jeung bisa tumuwuh ngajadi (narajang) jaringan sakurilingna, pembuluh getih atawa pembuluh limfatik.[3] Tumor ieu bisa ngaganggu fungsi awak jeung bisa ngancem jiwa.[3]
Sél-sél kanker bisa bucat jeung nyebar ka lokasi anu jauh dina awak (metastatis).[3] Kanker anu sumebar ti likasi aslina (tumor primer) pikeun bagian anyar tina awak disebut kanker metastatis.[3] Tumor ganas bisa balik deui (kambuh) sanggeus dileungitkeun.[3]
Cara Méré Ngaran édit
Cara anu paling umum pikeun méré ngaran kana kanker nyaéta nurutkeun kana tempat jadina dina awak, saperti kanker payudara atawa kanker prostat.[3] Kanker darah disebut leukemia, sedengkeun kanker sél plasma disebut multiple myeloma jeung kanker limfatik disebut limfomia.[3] Sababaraha kanker geus dingaranan ku jalma anu mimiti ngagambarkeunana (misalna, limfomia hidgkin atawa Tumor Wilms).[3]
Cara lain pikeun ngeran sababaraha tumor jinak atawa ganas nyaéta sanggeus jenis sél atawa jaringan di mana kanker éta jadi (jaringan asal).[3] Lolobana tumor jinak jeung sababaraha tumor ganas ngabogaan ahiran "-oma" dina ahir ngarana.[3] Nalika tumor ganas ngabogaan ngaran anu sarua jeung tumor jinak, kecap "kanker" atawa "sarkoma" ditambahkeun kana ahirna pikeun ngaidentifikasi yén éta téh salaku kanker.[3] Misalna, Tumor Jinak jaringan lemak anu disebut lipoma, sedengkeun tumor ganas tina jaringan lemak disebut liposarcoma.[3]