Analisis varian
Dina statistik, analisa varian (ANOVA) nyaéta kumpulan model statistik sarta prosedur nu pakait nu ngabandingan méan ku nukerkeun sakabéh varian observasi kana sababaraha bagian. téhnik analisa varian mimiti diwanohkeun ku statistikawan jeung ahli genetik Ronald Fisher dina taun 1920-an sarta 1930-an. Aya tilu kelas konsép modél nyaéta:
- modél efek-fixed nu nganggap yén data asalna tina populasi normal nu mibanda nilai méan béda.
- modél efek-random nu nganggap yén data dijelaskeun sacara hirarki ku bédana populasi nu béda dina konstrain hirarki.
- modél campuran nu ngajelaskeun kaayan boh efek fixed atawa random aya.
téhnik dasarna nyaéta ngabagi total jumlah kuadrat kana sababaraha komopen pakait kana efek dina modél. Contona, rek nembongkeun ANOVA sederhana ku maké hiji perlakuan dina tingkat nu béda. (Lamun tingkat perlakuan bisa diitung sarta efekna linier, analisa régrési liniér bisa dipaké).
Jumlah tingkat kabébasan (disingkat df) bisa dibagi-bagi ku cara nu sarua sarta hususna dina sebaran chi-kuadrat nu ngajelaskeun hubungan jumlah kuadrat.
Model fixed-efek
éditmodél fixed-efek analisa varian dipaké keur kaayaan di mana nu ngagawekeun percobaan mibanda sababaraha perlakuan dina percobaanna, unggal percobaan ngan mangaruhan kana méan sebaran normal tina variabel nu mangaruhan tadi.
Model efek-random
éditmodél efek-random dipaké keur ngajelaskeun kaayaan béda nu teu bisa dibandingkeun dina percobaan. Conto sederhana nyaéta estimasi méan teu dipikanyaho nu mana individu kabéhanna béda. Dina kasus ieu, variasi antara individu ngabingungkeun kana alat observasi.
Tingkat kabebasan
éditTingkat kabébasan nunjukkeun wilangan observasi efektip nu méré pangaruh kana jumlah kuadrat dina ANOVA, jumlah total observasi dikurangan ku jumlah konstrain linier dina data.
Tes kapercayaan
éditAnalisa varian nuju kana tes kapercayaan statistik maké sebaran-F Fisher.