Konten dihapus Konten ditambahkan
Hadiyana (obrolan | kontribusi)
mTidak ada ringkasan suntingan
Hadiyana (obrolan | kontribusi)
mTidak ada ringkasan suntingan
Baris ka-1:
{{Kotakinfo wayang|
| Gambar = Bheeshma oath by RRV.jpg
| Katerangan = Bisma (katuhu) bersumpahsumpah moal nikahrék kawin saumur hirupna. Lukisan karya Raja Ravi Varma.
| Ngaran = Bisma
| DevanagariDewanagari = भीष्म; देवव्रत
| Ejaan_sansekertaEjahan_sansekerta = Bhīshma; Dévavrata
| Nama_lainNgaran_lain = Dewabrata
| Asal = [[HastinapuraAstinapura]], [[Karajaan Kuru]]
}}
'''Bisma''' ([[Basa Sanskerta|Sanskerta]]: भीष्म, ''Bhīshma'') lahir kalayan ngaran '''Dewabrata''' ([[Basa Sanskerta|Sanskerta]]: देवव्रत, ''Dévavrata''), nyaéta salah sahiji inohong utama dina [[wiracarita]] ''[[Mahabharata]]''. Manéhna téh putera ti pasangan Prabu [[Santanu]] jeung [[Dewi Gangga]]. Manéhna ogé mangrupa aki ti [[Pandawa]] jeung [[Kurawa]]. Sawaktu ngora manéhna ngaranna Dewabrata, tapi diganti jadi Bisma saprak manéhna sumpah moal kawin saumur hirup. Bisma ahli dina sagala wanda peperangan sarta pohara dipikaajrih ku [[Pandawa]] sarta [[Kurawa]]. Manéhna gugur dina hiji perang badag di [[KurukshetraKurusetra]] ku panah anu dilepaskan ku [[Srikandi]] kalayan bantuan [[Arjuna]]. tapi manéhna henteu pupus dina waktu éta ogé. Manéhna sempet hirup salila sawatara poé sarta nyaksian kaancuran para [[Kurawa]]. Manéhna ngaleupaskeun nafas panungtungan waktu panonpoé aya di kalér (''Uttarayana'').
 
== Harti ngaran ==
Baris ka-23:
Samentara tujuh lanceukna anu geus lahir maot alatan diteuleumkeun ka [[walungan Gangga]] ku indung maranéhanana sorangan, Bisma mah bisa salamet alatan polah indungna kaburu kanyahoan sarta dihalangan ku bapana. Satuluyna, Dewi Gangga naek ka surga mawa Bisma anu masih orok ninggalkeun Prabu [[Santanu]] sorangan. Sanggeus 36 taun ti harita, Sang Prabu manggihan puteranya sacara henteu ngahaja di hilir [[walungan Gangga]]. [[Dewi Gangga]] satuluyna mikeun éta budak ka Sang Prabu, sarta méré ngaran Déwabrata. Déwabrata satuluyna jadi pangéran anu calakan sarta gagah, ogé dicalonkan salaku pawaris karajaan. Tapi alatan jangjina ka Sang Dasapati, bapana [[Satyawati]] (indung téréna), manéhna réla pikeun henteu narima waris tahta sarta henteu kawin saumur hirup ambéh jaga turunanana henteu silih rebut tahta karajaan jeung turunan Satyawati. Alatan keihlasna kasebut, manéhna dibéré ngaran Bisma sarta disinugrahan layeut jeung Sang Déwa Waktu nu temahna manéhna bisa nangtukeun waktu maotna sorangan.
 
Bisma ngabogaan dua adi téré ti indung téréna anu ngaranna ([[Satyawati]].) Maranéhanana ngarannanyaéta [[Citrānggada]] jeung [[Wicitrawirya]]. Demi kabagjaan adikadi-adiknyaadina, manéhna indit ka [[Karajaan Kasi]] sarta memenagkanmeunangkeun sayembara kusahingga kituna jununhasil mawa balik tilu urang puteri nu masing-masing ngaranna [[Amba]], [[Ambika]], sartajeung [[Ambalika]], pikeun dinikahkandidahupkeun ka adikadi-adiknyaadina. Alatan [[Citrānggada]] wafatpupus, mangka Ambika sarta Ambalika nikahngadahup kalawanjeung [[Wicitrawirya]] sedengkeun Amba mitresna Bisma tapi Bisma nampik asihna Amba alatan terikatkatalian ku sumpah yén manéhna moalrék kawinlalagasan saumur hirup. Demi usaha pikeun menjauhkanngajauhkeun Amba ti dirina, tanpahenteu ngahajakahaja manéhna némbakkeunmentangkeun panah nembus harigu Amba. LuhurKu patimaotna éta putri, Bisma dibéré nyaho yén jaga Amba bebakal nitis [[reinkarnasiréeinkarnasi]] jadika saurang pangeranpangéeran anu ngabogaan sipat kewanitaankawanojaan, nyaéta putera Raja [[Drupada]] anu ngaranna [[Srikandi]]. Jaga maotna ogé aya di leungeun Srikandi anu mantuan [[Arjuna]] dina [[perang di Kurukshetra|perang akbargede di Kurukshetra]]Kurusetra.
{{stub}}
 
Bisma ngabogaan dua adi téré ti indung téréna anu ngaranna [[Satyawati]]. Maranéhanana ngaranna [[Citrānggada]] jeung [[Wicitrawirya]]. Demi kabagjaan adik-adiknya, manéhna indit ka [[Karajaan Kasi]] sarta memenagkan sayembara ku kituna junun mawa balik tilu urang puteri ngaranna [[Amba]], [[Ambika]], sarta [[Ambalika]], pikeun dinikahkan ka adik-adiknya. Alatan [[Citrānggada]] wafat, mangka Ambika sarta Ambalika nikah kalawan [[Wicitrawirya]] sedengkeun Amba mitresna Bisma tapi Bisma nampik asihna alatan terikat ku sumpah yén manéhna moal kawin saumur hirup. Demi usaha pikeun menjauhkan Amba ti dirina, tanpa ngahaja manéhna némbakkeun panah nembus harigu Amba. Luhur pati éta, Bisma dibéré nyaho yén jaga Amba be[[reinkarnasi]] jadi saurang pangeran anu ngabogaan sipat kewanitaan, nyaéta putera Raja [[Drupada]] anu ngaranna [[Srikandi]]. Jaga maotna ogé aya di leungeun Srikandi anu mantuan [[Arjuna]] dina [[perang di Kurukshetra|perang akbar di Kurukshetra]].
 
== Atikan ==
 
Bisma mempelajaridiajar élmu pulitik ti [[Brihaspati]] (guru para [[Déwa (Hindu)|Déwa]]), élmu [[Veda]] sarta [[Vedangga]] ti Resi [[WasisthaWasista]], sarta élmu perang ti [[Parasurama]] (Ramaparasu; Rama Bargawa), saurang ksatriasatria legendaris''legéndaris'' sakaligus salah sahiji [[Chiranjīwin]] anu hirup langgeng saprak jaman [[Treta Yuga]]. KalawanAlatan berguruguguru pikeunka manéhna, Bisma jadi mahér dina ngagunakeun sagala jenisrupa pakarang sarta alatanlantaran kepandaiannyakapinterna kasebut manéhna ditakutidipikasieun ku sagalasakabéh lawanana. Bisma ngandegeureun diajar ka Parasurama alatan perdebatanpaadurenyom maranéhanana di asrama ngeunaan masalah [[Amba]]. Dina waktu éta jeung ngahaja Bisma nyorong Parasurama nepi ka terjatuhlabuh, sartanya saprak étaharita Parasurama bersumpahsumpah pikeun henteu deui nampa murid ti kasta [[Kshatriyasatria]] alatan nyieunlantaran hésényusahkeun.'''The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa'''. Buku I: Adiparwa
 
== Peran dina Dinasti Kuru ==
 
Di lingkungan keratonkaraton [[HastinapuraAstinapura]], Bisma pohara dipihormat ku anak-cucunyaincuna. Henteu ngan alatan manéhna kolot, tapi ogé alatan kamahéranana dina widang militermilitér sarta peperangan. Dina sabanunggal perang, pastilahpasti manéhna sok meunang alatan geus pohara boga pangalaman. [[Yudistira]] ogé kungsi ngomong, yén euweuh anu sanggup menaklukkanngéléhkeun Bisma dina perang, komo lamun laskar Déwa sarta laskar [[Asura]] ngagabungkeun kakuatan sarta dipingpin ku [[Indra]], Sang Déwa Perang.'''The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa'''. Buku VI: Bismaparwa.
 
Bisma pohara dicintaidipikacinta ku [[Pandawa]] atawajeung [[KorawaKurawa]]. Maranéhanana ngahormatananangahormat Bisma minangka saurang aki sakaligus sirahkapala kulawarga anu wijaksana. Kadangkala Pandawa nganggap Bisma minangka ayahbapa maranéhanana ([[Pandu]]), anu sabenerna geus wafatpupus.
 
== Perang di KurukshetraKurusetra ==
[[Gambar:Mahabharata2.jpg|left|thumb|300px|Kesabaran [[Kresna]] béak kukasabaran kituna manéhnasahingga hayang maéhan Bisma jeungku leungeunnya sorangan, tapi dicegahdihalangan ku [[Arjuna]].]]
{{ulin|Bhismaparwa}}
 
Waktu perang antara [[Pandawa]] sartajeung [[KorawaKurawa]] bitu, Bisma aya di pihak KorawaKurawa. Sajongjonan saméméh perang, manéhna ngomong ka [[Yudistira]] yén dirina geus ''diperbudak'' ku kakayaan, sarta kalawanku kakayaananaéta kakayaan KorawaKurawa mengikatnalikung Bisma. Sanajan kitu, alatan Yudistira geus ngalakonan penghormatanhohormat saméméh perang, mangka Bisma merestuingestokeun Yudistira sarta berdongadu'aakeun ambéhsangkan kameunang aya di pihak Pandawa, sanajan Bisma pohara hésé pikeun ditalukkeun. Bisma ogé kungsi ngomong ka [[Duryodana]], yén cacak dirina (Bisma) ngabiluk KorawaKurawa, kameunang geus pasti aya di pihak Pandawa alatan [[Kresna]] aya di ditu, sarta dimanapundimana waé aya Kresna mangka di sanalahdinya aya kebenarankabenaran sarta keberuntungankeuntungan sarta dimanapundimana waé aya [[Arjuna]], di sanalahdinya aya kejayaan.'''The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa'''. Buku VI: Bismaparwa.
 
Dina perang akbargede di dataran keramatlapangan [[KurukshetraKurusetra]], Bisma bertarungtarung kalawan dahsyathébat. Soldadu sarta ksatriasatria anu ngalawanana pasti binasa atawa ngalaman tatu parna. Dina kitab [[Bismaparwa]] disebutkeun yén di dunya ieu para ksatriasatria hésé menandinginandingan kakuatanana sarta euweuh anu sanggup ngalawanana sajaba [[Arjuna]] – ksatriasatria berpanahtukang panah anu terkemukakakoncara – sarta [[Kresna]] – [[Awatara|penjelmaan]] [[Wisnu]]. Sanajan Arjuna meunangkeunngabeunangkeun kasempetan pikeun ngalawan Bisma, tapi manéhna mindeng bertarung jeungtarung satengah haté, ngingetlantara inget yén Bisma nyaéta akitéh kandungnyaakina sorangan. Hal anu sarua ogé dirasakan ku Bisma, anu masih nyaah jeungka Arjuna, incu anu pohara dicintainyadipikacintana.
 
[[Kresna]] anu jadi kusir karéta Arjuna dina peperangan, jadi ambek jeungalatan dangong Arjuna anu ajrih kénéh pikeun menghabisinelasan nyawapati Bisma, sarta manéhna nekatnekad pikeun menghabisirek nyawanelasan Bisma jeungku leungeunnyaleungeunna sorangan. JeungKalayan panon anu moncorong seukeut memancarkanmancarkeun kaambek, manéhna memutarmuter-mutarmuter [[Sudarshana Chakra|chakra]] di luhur leungeunnyaleungeunna sarta memusatkanmuseurkeun perhatian pikeun ngécéng beuheung Bisma. Bisma henteu menghindarnyingkah, tapi malahan bagja lamun bisa gugur di leungeun Madhawa (Kresna). Nempo hal éta, Arjuna nyusul Kresna sarta usaha metot suku Kresna pikeun ngeureunkeun léngkahna.
 
KalawanBari hanjelu sartajeung sora tersendatnu pegat-sendatpegat, [[Arjuna]] ngomong, "OOh Kesawa ([[Kresna]]), ulah padukagamparan memalsukanngaletak kecap-kecap anu geus padukaciduh ucapkan saméméhna! PadukaGamparan geus ngedalkeun jangji yén moal milu berperangperang. OOh MadhawaMadawa ([[Kresna]]), lamun paduka neruskeunnuluykeun niat padukagamparan, jalma-jalma baris ngomong yén padukagamparan tukang linyok pembohongbohong. Kabéh ''penderitaan'' alatan perang ieu, hambalahkeun waé kuring anu kudubakal nanggungnananggung! HambalahKuring anu baris maéhannelasan aki anu dipihormat éta!..."
 
Kresna henteu némbalan sanggeus ngadéngé kecap-kecap Arjuna, manéhna ngabolaykeun niatna sarta naék balik ka luhur karétana. Kadua pasukan kasebut neruskeun balik pertarungannya.
 
== Pati ==