Apartheid: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
mTidak ada ringkasan suntingan |
m Ngarapihkeun éjahan, replaced: nyaeta → nyaéta, rea → réa, Diantara → di antara (3), ea → éa (2) using AWB |
||
Baris ka-1:
[[Gambar:South Africa - Gauteng - Apartheid Museum.JPG|jmpl|Museum Apartheid di Afrika Kidul]]
'''Apartheid''' nyaéta kawijakan pulitik diskriminasi warna kulit anu lumaku di [[Afrika Kidul]] antara katurunan [[Eropa]] (kulit bodas) jeung masarakat kulit hideung.
Pulitik apartheid boga anggapan yén anu boga kulit hideung téh jalma hina anu kudu dijauhan jeung disingkirkeun, béda jeung kulit bodas anu kudu dipihormat jeung pantes jadi pamingpin.<ref name=":6" /> Dina pulitik apartheid kudu aya pamisahan dina widang atikan, pagawéan, padumukan, sarana umum, jeung sarana transportasi tepi ka basisir jeung tempat ulin ogé dipisahkeun.<ref name=":3" />
Ieu kawijakan dimimitian ku masarakat kulit bodas di Afrika Kidul dina awal abad ka-20.<ref name=":0" /> Afrika Kidul mangrupa bénténg imperialis pamungkas pamaréntahan minoritas kulit bodas di Afrika.<ref name=":0" /> Lumakuna pulitik apartheid di Afrika Kidul ngawatesanan ilubiungna masarakat kulit hideung dina pulitik éta nagara.<ref name=":0" /> Sanajan usaha oposisi terus dilakukeun, tapi pamaréntah ngarésponna ku cara ngawatesanan hak pulitik masarakat kulit hideung.<ref name=":0" /> Beuki ka dieu, ésénsi pulitik apartheid henteu relevan jeung kaayaan jaman anu makin maju.<ref name=":4">{{Cite web|url=https://indonesiana.tempo.co/read/95791/2016/10/24/abusolissa.89/menolak-politik-apartheid|title=Menolak Politi Apartheid|last=Solissa|first=Abu|website=Tempo.co|publisher=|accessdate=21 Januari 2018}}</ref> Ayana pulitik apartheid henteu méré kontribusi anu signifikan keur Afrika Kidul, malah sabalikna ngadon jadi beban sajarah.
Sistem apartheid loba dikecam ku masarakat Afrika Kidul jeung masarakat internasional.<ref name=":5" /> Afrika Kidul diusir ti persemakmuran (
== Kasang tukang ==
=== Istilah ===
Istilah apartheid mimiti digunakeun ku masarakat katurunan Belanda anu lahir di Afrika Kidul.<ref name=":3" /> Éta istilah miboga harti pamisahan.
Apartheid anu jadi pulitik resmi pamaréntah Afrika Kidul anu ngawengku program-program jeung aturan-aturan anu tujuanana ngajaga pamisahan ras.<ref name=":3" /> Sacara struktural, apartheid mangrupa kawijakan mertahankeun dominasi minoritas kulit bodas ka mayoritas lain kulit bodas ngaliwatan aturan masarakat dina widang sosial, ékonomi, pulitk, militer, jeung kabudayaan.<ref name=":3" /> Ieu kawijakan lumaku sacara resmi ti taun 1948.
Masarakat anu lain kulit bodas dihalangan ilubiung sacara aktif dina kahirupan pulitik.<ref name=":3" /> Maranéhna ogé diwatesanan keur miboga imah jeung henteu dibéré hak keur iinditan kalawan bébas.<ref name=":3" /> Sabalikna masarakat kulit bodas boga hak ngatur pamaréntahan kaasup dina urusan militér jeung pulisi.
=== Sajarah Pulitik ===
Baris ka-21:
==== Datangna Bangsa Boer ====
Bangsa Belanda tuluy dumuk di Afrika Kidul. Maranéhna mindeng disebut ku sebutan bangsa Boer.<ref name=":3" /> Kadatangan bangsa Belanda dituturkeun ku bangsa Inggris dina taun 1870, anu bisa naklukeun pangawasa ti tungtung Afrika Kalér (Mesir) tepi ka Afrika Kidul (Cape Town).
==== Kakawasaan Inggris jeung Masarakat Kulit Bodas di Afrika Kidul ====
Ti saprak Inggris ngawasa, di wiliayah Afrika Kidul geus diwangun sistem pamaréntahan anu aya di handepun pangawasan Inggris.<ref name=":3" /> Di éta wilayah, Inggris ogé ngajalankeun pulitik rasial (pamisahan dumasar ras).<ref name=":3" /> Di éta nagara, jalma kulit bodas anu mangrupa minoritas jadi pangawasa jalma kulit hideung anu mayoritas.<ref name=":3" /> Antara taun 1910-1948, masarakat kulit bodas di Afrika Kidul ngamimitian kawijakan pamisahan ras jeung warna kulit.
Aya dua partéy pulitik anu kungsi jadi pangawasa di ieu masa.<ref name=":0" /> Partéy kahiji nyaéta Partéy Nasional anu ngawasa ti taun 1924-1939, jeung 4 Méi 1948-9 Méi 1994.<ref name=":0" /> Partéy anu kadua nyaéta Partéy Kesatuan, ngawasa ti taun 1934 tepi ka 1948.<ref name=":0" /> Antara taun 1934-1939, kadua partéy ngawasa babarengan ngaliwatan sistem partéy gabungan.<ref name=":0" />
Masarakat kulit bodas anu gabung dina Partéy Nasional meunang dina pemilu taun 1948.
==== Lahirna Apartheid ====
[[Gambar:Apartheid.jpg|jmpl|Tanda di basisir [[:en:Muizenberg|Muizenberg]], [[:en:
Istilah apartheid mimiti digunakeun dina taun 1930-an tapi mimiti dipaké sacara resmi sarta dijieun undang-undangna ku pamaréntah Afrika Kidul dina taun 1948.
Undang-undang munggaran anu ngatur sistem apartheid nyaéta Group
Afrika Kidul tuluy dibagi jadi 80 persén wilayah éta nagara dikawasa ku masarakat kulit bodas anu cicing di pakotaan sedengkeun masarakat kulit hideung ditempatkeun di daérah anu pangsangsarana anu disebut ''homelands'' atawa lemah cai.<ref name=":2" /><ref name=":8" /> Maranéhna boga pamaréntahan administrasi mandiri.<ref name=":8" /> Sacara ékonomi maranéhna diasingkeun.<ref name=":8" /> Dina taun 1970 lumaku ''Undang-Undang Kewarganegaraan Tanah Air Bantu'' anu eusina sakabéh masarakat kulit hideung kudu cicing di homeland.<ref name=":8" /> Masarakat homeland kudu mawa paspor saupama hayang ninggalkeun wilayahna.Waktu masarakat kulit hideung dipaksa kaluar ti kota, daérah padumukanana disebut Bantustan atawa 'lemah cai Afrika'.<ref name=":2" /><ref name=":
Pamisahan masarakat kulit bodas jeung hideung ogé lumaku di fasilitas umum.<ref name=":8" /> Gedong-gedong umum, transportasi umum, taman-taman, réstoran, jeung tangtuna waé sakola-sakola, paguron luhur, rumah sakit, jeung gereja.<ref name=":8" /> Daérah-daérah padumukan di unggal kota jeung désa ogé dibagi dua.<ref name=":8" /> Sistem atikan di unggal sakola dipisahkeun kalawan kualitas guru anu béda, jeung ngan saukur masarakat kulit bodas anu boga hak pilih.<ref name=":8" /> Masarakat kulit bodas jeung non-kulit bodas miboga pagawéan anu béda, dumuk di daérah anu béda, sarta boga gaji, atikan, jeung aksés kaséhatan anu béda ogé.
Pamaréntah Afrika Kidul ogé netepkeun sajumlah hukum ketat keur neken kaum kulit hideung.<ref name=":0" /> Dina taun 1960, sakabéh partéy pulitik kaum kulit hideung dinyatakeun ilégal, sanggeus aya kerusuhan anti-apartheid di Sharpeville dina tanggal 21 Maret 1960.<ref name=":0" /> Henteu ngan éta wungkul, loba tokoh kulit hideung anu ditahan ku pamaréntah.
== Réaksi ku Ayana Pulitik Rasial ==
Baris ka-48:
Pamisahan selér nu dilakukeun di Afrika Kidul meunang tanggepan di dunya internasional, tepi ka Majelis Umum PBB ngutuk éta kawijakan. Makin loba jalma di Eropa anu ngaboikot barang-barang ti Afrika Kidul, jeung sistem apartheid jadi perhatian masarakat sipil internasional.<ref name=":8" /> Gereja, organisasi nu ngabéla HAM, jeung organisasi bantuan ngayakeun boikot anu disusul ku ayana konsér solidaritas jeung aksi ngumpulkeun massa.<ref name=":8" /> Nelson Mandela, pamingpin ANC anu dipenjara, jadi tokoh simbol gerakan anti apartheid.<ref name=":8" /> Dina taun 1988, 72 rébu jalma ngumpul di Stadion Wembley di London keur ngaluuhan konsér musik solidaritas bareng jeung milangkala Nelson Mandela anu ka-70.<ref name=":8" /> Salian ti éta, ampir samiliar jalma di 60 nagara ngiluan éta konsér ngaliwatan tipi.<ref name=":8" />
Masarakat internasional tuluy ngurangan dukungan pulitik ka rézim apartheid.<ref name=":8" /> Mangtaun-taun lilana Amérika Sarikat dina unggal résolusi di Déwan
=== Réaksi Intern (Masarakat Afrika Kidul) ===
Baris ka-54:
==== Kongrés Nasional Afrika ====
ANC diadegkeun dina tanggal 8 Januari 1912 ku John Langalibalele Dube.<ref name=":0" /> Ieu partéy miboga tujuan utama keur mupus apartheid jeung méré hak pilih ka masarakat kulit hideung jeung ras campuran Afrika.
Sababaraha pamingpin ogé leuwih condong ka arah komunisme di tengah-tengah pajuangan Afrika Kidul.<ref name=":1" />
Dina taun 1959 Kongrés PAN Afrika misahkeun diri ti ANC.<ref name=":8" /> Patukang tonggong jeung ANC, PAN nolak sakabéh wangun gawé bareng jeung kulit bodas.<ref name=":8" /> ANC jeung PAN sacara resmi mangrupa organisasi anu dilarang.<ref name=":8" /> Tapi dua organisasi éta tetep gerak di handapeun taneuh.<ref name=":8" /> Taun 1964 pimpinan oposisi siga Nelson Mandela jeung Walter Sisulu divonis hukuman penjara saumur hirup.<ref name=":5" />
Makin gedé diskriminasi nu aya di Afrika Kidul makin gedé ogé dorongan keur ngalawanna.<ref name=":8" /> Kongres Nasional Afrika (ANC) duna taunj 1962 nyieun pasukan senjata nyaéta Umkhonto we Sizwe (MK) anu hartina <nowiki>''</nowiki>Tombak Bangsa".<ref name=":2" /><ref name=":8" /> Dina waktu 1,5 taun, MK ngalakukeun 200 aksi sabotase.<ref name=":8" /> Nu ngadegkeunana nyaéta Nelson Mandela, anu harita geus bajuang keur sasaruaan ras.<ref name=":8" />
Taun 1970-an, pamaréntah mimiti ngalonggarkeun kontrol jeung ngizinan ngadegna sababaraha sarikat.<ref name=":0" /> Taun 1980-an pamaréntah ngijinan wawakil kaum kulit warnaan (campuran) ilubiung di parlemen.<ref name=":0" /> Sanajan kitu, ieu kawijakan henteu lumaku keur kaum kulit hideung.<ref name=":0" /> ANC jeung partéy pulitik kulit hideung lainna keukeuh hayang démokrasi anu saenyana di mana unggal jalma bisa milu milih tanpa ningali warna kulit jeung ras.
Dina taun 1976, aya kajadian huru-hara di Soweto.<ref name=":8" /> Mimitina mah tina aksi boikot sakola tuluy jadi silih paéhan.<ref name=":8" /> Kurang leuwih 500 tepi ka 1000 warga kulit hideung tilar dunya dina éta kajadian.<ref name=":8" /> Waktu aya kerusuhan jeung sababaraha taun sanggeusna, loba budak jeung rumaja anu ditangkep.<ref name=":8" /> Tapi gerakan perlawanan henteu eureun tepi ka dinya, anu nentang apartheid loba meunangkeun dukungan ti luar negeri.
Tekenan pulitis boh di Afrika Kidul boh di luar nagri makin gedé.<ref name=":8" /> Dina tanggal 2 Mei 1990, pamaréntah Afrika Kidul ngayakeun musawarah jeung ANC keur nyieun undang-undang nonrasial. Tanggal 7 Juni 1990, De Klerk mupus Undang-Undang Darurat Nagara anu lumaku ampir di unggal bagéan nagara Afrika Kidul.
==== Sharpeville Massacre ====
Dina taun 1956, leuwih ti 20.000 awéwé ti sakabéh ras milu démonstrasi.<ref name=":1" /> Hal ieu mangrupa protés pasif, tapi hal éta bakal téréh robah jadi unjuk rasa anu dimimitian di Sharpeville.<ref name=":1" /> Sharpeville massacre dimimitian ku unjuk rasa anti-apartheid kurang leuwih 5.000-7.000 urang kulit hideung.<ref name=":0" /> Tapi waktu ngadeukeutan kantor pulisi, pulisi Afrika Kidul ngaleupaskeun témbakan ka nu démo.<ref name=":0" /> Kacatet 69 urang tilar dunya jeung 180 urang jalma kulit hideung <nowiki>''terluka''</nowiki> akibat éta kajadian.<ref name=":0" />
==== Pajuangan Nelson Mandela ====
[[Gambar:Nelson Mandela-2008 cropped.jpg|jmpl|Nelson Mandela, tokoh pamingpin Anti Apartheid]]
Loba jalma anu bajuang keur ngalawan apartheid salila puluhan taun jeung ieu jaman ngahasilkeun sajumlah tokoh penting.<ref name=":1" />
Pajuangan-pajuangan nu dilakukeun ku Nelson Mandela dina negakkeun kakawasaan tanpa ayana rasialisme di Afrika Kidul jeung mupus kakawasaan Apartheid ngabutuhkeun waktu anu kawilang lila.<ref name=":3" /> Nelson Mandela tuluy bajoang keur ngahontal kabébasan nagarana boh pajuangan anu dilakukeun di nagarana sangkan meunang dukungan ti sakabéh masarakat, boh pajuangan anu dilakukeun di luar nagri sangkan pajuanganana dina mupus apartheid di Afrika Kidul diaku ku nagara-nagara lain.
Dina taun 1961, Mandela mingpin aksi masarakat Afrika Kidul keur cicing di jero imah.<ref name=":3" />
== Usaha-usaha Reformasi ==
Baris ka-84:
Dina taun 1989, Botha ngundurkeun diri lantaran alesan kaséhatanana nu goréng. F.W. de Klerk (1989-1994) jadi présidén pangganti Botha.<ref name=":0" /> Salila ngajabt, de Klerk loba ngaimpléméntasikeun usaha-usaha keur mungkas diskriminasi ka masarakat kulit hideung.<ref name=":0" /> Dina taun 1990, de Klerk mungkas pelarangan partéy pulitik kaum hideung kaasup ANC. ANC jeung PAN sah jadi organisasi pulitik.<ref name=":0" /><ref name=":8" />
Salian ti éta, de Klerk ogé ngaleupaskeun loba tahanan tokoh kulit hideung ti panjara.<ref name=":0" /> Salah sahiji tahanan anu dileupaskeun nyaéta Nelson Mandela anu dipenjara di taun 1964. De Klerk ogé aktif ngayakeun pertemuan jeung Mandela boh waktu di penjara atawa sanggeus dibébaskeun.
== Parobahan Kawijakan Apartheid ==
Dina tanggal 21 Pébruari 1991, di hareupeun sidang parlemén Afrika Kidul, Présidén F.W. De Klerk ngumumkeun dipupusna sakabéh katangtuan jeung éksisténsi sistem pulitik Apartheid.<ref name=":6" /><ref name=":3" />
* ''Land Act'', nyaéta undang-undang anu ngulah jalma kulit hideung miboga taneuh/lahan di luar wilayah tempat dumuk anu geus ditangtukeun.<ref name=":6" /><ref name=":3" />
* ''Group Areas Act'', nyaéta undang-undang anu ngatur pamisahan tempat dumuk masarakat kulit bodas jeung masarakat kulit hideung.<ref name=":6" /><ref name=":3" />
* ''Population Registration Act'', nyaéta undang-undang anu ngawajibkeun jalma kulit hideung ngadaptarkeun diri dumasar kelompol selér masing-masing.<ref name=":6" /><ref name=":3" />
Dipupusna éta undang-undang dituluykeun ku jangji pamaréntahan De Klerk keur ngayakeun pemilu tanpa watesan rasial (Pemilu Multirasial).<ref name=":3" /> Garis pulitik anu digunakeun ku De Klerk ngahudang sumanget pajuangan masarakat kulit hideung dina raraga majuangkeun Afrika Kidul tanpa ayana bébédaan rasialis.
== Akhir Pulitik Apartheid ==
Neson Rolihlahla Mandela (1918-2013) sanggeus bébas ti panjara tuluy aktif deui mingpin partéy ANC.<ref name=":0" /> Manéhna ngayakeun kampanyeu keur kamerdekaan hak-hak sipil masarakat kulit hideung.<ref name=":0" /> Usahana babarengan jeung de Klerk nyababkeun masarakat kulit hideung jeung bodas bisa ngusahakeun parobahan babarengan.
Dina taun 1992, de Klerk ngayakeun referendum anu dihususkeun keur masarakat kulit bodas.<ref name=":0" /> Dina éta referendum, manéhna nanyakeun naha masarakat hayang mertahankeun pulitik apartheid atawa mungkas pulitikna.<ref name=":0" /> Dua pertilu pamilih satuju keur mungkas éta sistem pulitik.<ref name=":0" /> Sanggeus éta négoisasi, dina taun 1994 diayakeun pamilihan umum bébas nu mimiti di mana masarakat hideung bisa ilubiung.
=== Pemilu Multirasial ===
Waktu diayakeun pemilu multirasial taun 1994, partéy anu dipingpin ku Nelson Mandela, ANC hasil jadi jawara dina tanggal 9 Méi 1994.<ref name=":3" /><ref name=":5" /><ref name=":8" /> Nelson Mandela dipilih ku Majelis Nasional (Parlemén Afrika Kidul) salaku Présidén Afrika Kidul.<ref name=":3" /><ref name=":5" />
Dina tanggal 10 Méi 1994 Nelson Mandela dilantik jadi présidén dina upacara di Union Building, Pretoria.
Meunangna ANC jeung kapilihna Nelson Mandela salaku présidén jadi ahir tina lalampahan pulitik apartheid di Afrika Kidul.<ref name=":0" /> Jaman ieu kasohor nu ngaran post-apartheid.
== Referensi ==
|