Kromosom X

Kromosom X nyaéta salah sahiji ti dua kromosom nu nangtukeun kelamin dina lolobana spésiés sato, kaasup manusa (nu hiji deui nyaéta kromosom Y). Ieu mangrupa bagian ti sistem panangtuan kelamin XY jeung sistem panangtuan kelamin X0. Ieu kromosom dingaranan kitu dumasar kana kaunikanana anu kapanggih ku para panalungtik baheula. Tina X, mangka kromosom anu hiji deui dingaranan Y nuturkeun urutan aksara Latén^[1].

Kromosom manusa

Fungsi

Inti sél cairan amniotik wanoja. Luhur: dua wilayah kromosom X kalacak ku FISH (hiji potongan optik nu dijieun maké mikroskop konfokal). Handap: inti nu sarua diwarnaan DAPI sarta dirékam maké kaméra CCD. Tanda panah nunjukkeun awak Barr nu mikawanoh X inaktif (Xi).

Kromosom X X mangrupa salah sahiji ti 23 pasangan kromosom homolog dina inti sél awéwé. Kromosom X diwangun ku 153 juta pasang basa, ngawengku 5% total DNA dina sél awéwé, sarta 2,5% dina sél lalaki. Normalna, unggal jalma boga sapasang kromosom kelamin dina unggal sélna. Wanoja boga dua kromosom X, sedengkeun lalaki boga hiji kromosom X jeung hiji kromosom Y. Boh wanoja atawa lalaki diwarisan hiji kromosom X ti indungna, sedengkeun nu hiji deui (pikeun wanoja) diwariskeun ti bapana. ku sabab bapana nampa kromosom X ti indungna, mangka hiji wanoja boga hiji kromosom X ti indungna sarta hiji ti nini ti bapana.

Kromosom X ngandung kira 2000 gén^[2] (bandingkeun jeung kromosom Y nu ukur ngandung 78^[3], tina kira 20.000-25.000 gén dina génom manusa. Cacad genetik alatan mutasi dina gén dina kromosom X katelahna `X-linked`.

Najan kasebutna kromosom kelamin, gén-gén anu aya dina kromosom X lolobana euweuh patalina jeung panangtuan kelamin. Dina mangsa awal kamekaran janin awéwé, salah sahiji kromosom X sacara acak tur permanén diteuaktifkeun di ampir sakabéh sél somatik (sél salian ti endog jeung spérma). Ieu fénoména katelahna inaktivasi-X atawa lyonisasi, sarta ngahasilkeun awak Barr. Inaktivasi-X ngajadikeun awéwé sarua jeung lalaki dina hal fungsi kromosom X-na^[4].

Bangun

Kromosom X téh carang gén, lolobana ukur ségmén ulangan DNA nu teu nyandi protéin atawa fungsi nu geus kanyahoan. Nu nyandi protéin fungsional ukur 1,7% ti sakujurna, nu masing-masing génna kaitung parondok dibandingkeun rata-rata gén manusa. Dina kromosom X, aya kira 10% gén anu tumali jeung kulawarga gén "CT" (disebut CT ku sabab nyandi marka nu aya dina sél tumor (di pasén kangker, cancer) jeung dina téstis (nu waluya). Gén-gén CT nu aya dina eu kromosom téh 90%-na ti sakabéh gén CT nu aya dina génom manusa. Ku lobana kitu, aya hipotésis yén gén-gén ieu (ku kituna kromosom X ogé) tumali jeung évolusi manusa lalaki^[5].

Lianna

Sindrom lalaki XX kaitung cacad anu langka pisan, balukar tina rékombinasi bagian SRY ti kromosom Y kana kromosom X.

Rujukan

X chromosome. Disalin 22 Oktober 2008

↑ Angier, Natalie (2007-05-01). "For Motherly X Chromosome, Gender Is Only the Beginning". New York Times. Diakses tanggal 2007-05-01.
↑ Macmillan Science Library (2001). "Genetics on X Chromosome".
↑ Richard Harris (2003). "Scientists Decipher Y Chromosome".
↑ Carrel L, Willard H (2005). "X-inactivation profile reveals extensive variability in X-linked gene expression in females". Nature 434 (7031): 400–4. doi:10.1038/nature03479.
↑ Ross M et al. (2005). "The DNA sequence of the human X chromosome". Nature 434 (7031): 325–37. doi:10.1038/nature03440. http://www.nature.com/nature/journal/v434/n7031/full/nature03440.html.

Artikel ngeunaan biologi ieu mangrupa taratas, perlu disampurnakeun. Upami sadérék uninga langkung paos perkawis ieu, dihaturan kanggo ngalengkepan.

[nyt-angier-1] Angier, Natalie (2007-05-01). "For Motherly X Chromosome, Gender Is Only the Beginning". New York Times. Diakses tanggal 2007-05-01.

[Macmillan_Science_Library-2] Macmillan Science Library (2001). "Genetics on X Chromosome".

[Harris-3] Richard Harris (2003). "Scientists Decipher Y Chromosome".

[Carrel-4] Carrel L, Willard H (2005). "X-inactivation profile reveals extensive variability in X-linked gene expression in females". Nature 434 (7031): 400–4. doi:10.1038/nature03479.

[ross-5] Ross M et al. (2005). "The DNA sequence of the human X chromosome". Nature 434 (7031): 325–37. doi:10.1038/nature03440. http://www.nature.com/nature/journal/v434/n7031/full/nature03440.html.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]