Mahsa Amini

Dina 16 Séptémber 2022, saurang wanoja Iran umurna 22 taun namina Mahsa Amini (nalika Persia: مهسا امینی), ogé dipikawanoh minangka Jina Amini atawa Zhina Amini (nalika Persia: ژینا امینی; nalika Kurdi: ژینا ئەمینی, Jîna Emînî), nilar di hiji rumah sakit di Téhéran, Iran, dina kaayaan anu matak curiga. Patroli Bimbingan, pulisi moral ageman pamaréntah Iran, nyérék Amini margi henteu maké hijab luyu kalawan standar pamaréntah nyaéta logor teuing ku kituna nempokeun sapalih buukna. Pulisi sanggeus mindahkeun na ka rumah sakit ngomong anjeunna ngalaman serangan jantung di kantor pulisi, kapidara, sarta koma. Saksi nu nyaksian, kaasup wanoja anu ditahan sareng Amini, ngomong manéhna ditakolan bébéakan, sarta anjeunna maot alatan kebrutalan pulisi. Parnyataan ieu, jabi scan medis anu kungsi bocor ka publik, katambah panalitian ti pihak independen percanten yén Amini ngalaman pendarahan otak atawa stroke.

Ilustrasi Mahsa Amini di Frankfurt

Ku maotna Amini ngabalukarkeun sauntuyan unjuk rasa anu digambarkeun ku CNN minangka langkung gedé batan unjuk rasa 2009, 2017, sarta 2019. Sarta ku The New York Times minangka unjuk rasa Iran pangbadagna sahenteuna saprak 2009. Sababaraha démonstran awéwé ngalésotkeun hijab maranéhanana atawa motong buuk maranéhanana di hareupeun umum minangka aksi protes. Dugi 12 Oktober 2022, Hak Asasi Manusia Iran ngalaporkeun sahenteuna 201 pengunjuk rasa atos maot ku pasukan kaamanan anu nyanghareupan unjuk rasa di sakumna nagari. Amnesty International ngalaporkeun yén pasukan kaamanan Iran, dina sababaraha kajadian némbakan jumplukan-jumplukan kalawan sanjata anu seukeut, sarta dina perkawis sanes maéhan pengunjuk rasa kalawan neunggeulan maranéhanana maké iteuk.

Situasi di Iran

Iran ngawanohkeun aturan dibaju wajib kanggo awéwé di ditu, luyu kalawan interprétasi maranéhanana ngeunaan standar Islam, henteu lila sanggeus Revolusi Iran 1979. Dina 7 Marét, kirang ti sabulan sanggeus revolusi, Khomeini netepkeun hijab Islami robah kaayaan wajib kanggo sadaya awéwé di tempat damel maranéhanana, sarta netepkeun yén wanoja moal deui diidinan ngasupan tempat damel atawa kantor pamaréntah manten oge anu aya, anu disebutna minangka "buligir." Kekerasan sarta pelecéhan ka awéwé anu henteu maké hijab luyu kalawan standar pamaréntah Iran geus robah kaayaan perkawis sanggeus revolusi, boh ku aparat pangadeg hukum atawa wargi pro-rezim. Saprak 1980, awéwé henteu bisa ngasupan gedong pamaréntahan atawa umum atawa ngahadiran tempat damel maranehanana tanpa hijab. Dina warsih 1983, hijab wajib di payun umum diwanohkeun dina hukum pidana,anu nyatakeun yen " wanoja anu maju di payun umum tanpa hijab ageman bade dihukum pecut dugi 74 cambukan." Nanging dina praktek na sajumlah awewe,sepertos Saba Kord Afshari sarta Yasaman Aryani, dibere hukuman panjara anu beurat.

Dina sapuluh taun terahir, aturan maké baju di Iran ngalaman parobahan anu signipikan, sarta awéwé ngora hususna condong langkung liberal ngeunaan aturan hijab. Perkawis ieu nyorong Patroli Bimbingan, pulisi moralitas Iran, pikeun nyieun kampanye intermiten paranti negor sacara lisan atawa kekerasan nyérék sarta "ngatik balik" awéwé anu maranehanana anggap lepat make hijab. Sacara rutin, para tahanan dibawa ka pusat di manten maranehanana diinstruksikeun balik ngeunaan aturan dibaju leuwih ti dua atawa tilu jam, sateuacan dipenta kanggo nandatanganan jangji kanggo ngadegkeun aturan kasebat, sarta saterusna diidinan mios sareng kulawargi maranehanana.

Unjuk rasa pikeun aturan hijab geus umum saprak 1979, kalawan salah sahiji unjuk rasa pangbadagna lumangsung antara 8 sarta 14 Maret 1979, dimulai dina Hari Perempuan Internasional sarta sapoe sanggeus aturan hijab diwanohkeun ku Republik Islam. Protes ka aturan hijab wajib teras nerus, sepertos salila protes 2019 atawa 2020, sabot pengunjuk rasa narajang Patroli Pembimbing sarta ngaleupaskeun dua awéwé anu ditahan.

Dina taun 2020, Pamingpin pamaréntah Iran Ali Khamenei dikutip ngomong yén "wanoja nu make pakéan chador nu teu pantes kedah dijieun teu aman pikeun rumaos ka dirina," hiji parnyataan anu dirojong ku pajabat sarta ajengan sanés sarta muka jalan nyieun leuwih loba kekerasan ka awéwé. Di antawis populasi umum, kumaha ogé, hiji survéi indepénden anu dipigawé dina taun anu sami nembongkeun yén 58% urang Iran teu percanten dina hijab, sarta 72% teu satuju kana aturan hijab ngan 15% anu daék maké numutkeun kana aturan pamaréntah Iran.

Biograpi

Mahsa Amini wedal dina 23 September 1999 ti kulawargi Kurdi di Saqqez, Kurdistan, di barat laut Iran. Samentara Mahsa nyaéta ngaran resmi na (sabab ngan wasta Persia anu kenging didaptarkeun di Iran, ngaran Kurdinya nyaeta Jina (oge dieja Zhina), sarta mangrupa wasta anu dipikawanoh minangka wasta kulawargana. Anjeunna ngabogaan hiji adi salaki-salaki,Kiarash (Ashkan). Bapana, Amjad Amini,nyaeta saurang pagawe di hiji organisasi pamarentah sarta indungna,Mojgan Amini, nyaéta saurang indung laki-rabi. Anjeunna sakola di Taleghani Girls 'High School di Saqqez,sarta lulus dina 2018. Amini cikénéh ditarima di universitas sateuacan maotna. Anjeunna boga kahayang jadi pengacara.

Misan na, Erfan Mortezaei, saurang aktivis pulitik jangjang kiwa anu kagabung dina partai Komala sarta saurang pajoang Peshmerga anu cicing di pengasingan di Kurdistan Irak, nyaéta anggota kahiji ti kulawargi Amini anu wagel kalawan media sanggeus maotna. Anjeunna nengtereweleng klaim pamarentah Iran yén Amini kalibet dina pulitik naon ogé. Sawangsulna, Amini digambarkeun minangka “penduduk anu isinan sarta pendiam” di lemburna pikeun ngahindar ti piomongeun pulitik, henteu kantos aktip sacara pulitik wanci rumaja, sarta sanes saurang aktivis. Kulawargi Amini ngagambarkeun na henteu ngabogaan masalah kaséhatan kawitna, sarta manéhna saurang anu ragana sehat yén umurna 22 taun, kontras kalawan klaim anu dijieun ku pamaréntah Iran yén manéhna ngabogaan kaayaan kaséhatan kawitna.