Falsafah Sunda

Upama aranjeun cicing di wewengkon Jawa Kulon atawa malah jalma ti Suku Sunda, mangka tangtu aranjeun pernah maca atawa ngadangu hiji falsafah anu nyoara,“Silih Asah, Silih Asih, Silih Asuh.”

     Falsafah atawa tetempoan hirup éta henteu luput ti kahirupan masarakat Sunda. Falsafah ieu boga maksud alus dina hubungan jalma sarta sabenerna jeung sakuduna sakumna masarakat di Indonesia nyekel panceg falsafah ieu.
  
  Supaya teu aya anu éwed kana maksud tina “Silih Asah, Silih Asih, Silih Asuh”, hayu urang pedar hiji-hiji sarta nerapkeunana dina kahirupan urang sapoé-poé.

   Silih Asah anu hartina silih ngasah atawa nyeukeutkeun. Lain silih nyeukeutkeun bedog pikeun ngadék hiji jalma, tapi silih ngasah élmu atawa pangabisa sarta kacerdasan. Henteu ngan dina lingkungan sakola atawa kampus wungkul, mikeun élmu bisa ku urang di pigawé di mana waé, contona nyaéta dina média sosial. Biasana henteu carang aya hiji jalma anu nanyakeun hiji perkara, atawa kabingungan ngeunaan perkara anu keur dijalanina, mangka sakuduna urang mikeun élmu anu dipikanyaho samampu urang. Urang ngasah jajatén batur sabab jajatén urang geus leuwih tiheula diasah. Upama tiap masarakat seukeut élmu sarta kacerdasanna, mangka karaharjaan bisa ningkat sabab batur bakal leuwih kapaké kalawan élmu na.

   Silih Asih anu ngabogaan harti silih pikanyaah atawa pikadeudeuh. Lamun urang ningali masarakat poé ieu, meureun urang bakal ningali kaijidan di mana-mana, atawa hiji jalma anu pinuh amarah nungguan kasempetan pikeun bales dengdem. Ieu pisan sababna masarakat silih mikangéwa, henteu silih pikaresep jeung nu lianna. Tapi, upama masarakat bisa silih pikanyaah, mangka masarakat anu tengtrem bakal kacipta ku sorangan. Ieu pisan anu sakuduna ku masarakat di anut dina prinsip hirupna. Lain ngan saukur silih pikanyaah jeung pasangan, kulawarga atawa hiji jumplukan, tapi pikeun sasama jalma sarta jumplukan lianna. Rasa silih pikanyaah lain seperti nunjukkeun rasa deudeuh ka pasangan, tapi tenggang rasa, toleransi sarta silih bantuan bakal beuki nguatkeun hubungan masarakat nu hiji jeung nu lianna.

   Silih Asuh kalawan hartina silih ngabingbing atawa ngasuh. Anu merlukeun bimbingan lain ngan saukur budak waé, tapi jalma sawawa sarta leuwih deui rumaja-rumaja anu sanggup néangan jati diri ieu perlu pisan pikeun dibingbing. Bisa disebutkeun néangan jati diri ieu dipaké pikeun ngalégalkeun hiji perkara anu goréng.

Kolot ngabingbing budak ngora pikeun hirup angger dina kahadéan sarta sabalikna, budak ngora ngabingbing kolot pikeun angger dina kasaéan deui. Sasama tatangga silih bingbing, sasama masarakat sarta para wawakil rahayat sakedahna silih bingbing.

   Silih pikanyaah, silih ngasah, sarta silih bingbing bakal leuwih alus lamun dipigawé dina kahirupan masarakat sapopoé. Leuwih deui upama ningali kaayaan masarakat anu lolobana teu pageuh pamadegan saperti poé ieu, mangka ku silih asah, silih asih, silih asuh bakal ngajadikeun masarakat balik deui kana kualitas anu pernah leungit ku robahna jaman.