Romanisasi aksara Jepang: Béda antarrépisi

'''[[Romanization|Romanisasi]] kecap [[Basa Jepang]]''', nyaetanyaéta nuliskeun karakter nu asalna tina tulisan ([[kanji]]) Basa Cina jeung skrip [[syllabary|suku kata]] ([[kana]]) kana hurup Latin, keur kaperluan nuliskeun tanda jalan, ngaran sarta dina kamus jeung teks book keur urang luar nu hayang diajar Basa Jepang.

Aya sababaraha sistem romanisasi, tilu sistim nu penting nyaetanyaéta [[Hepburn romanization]], [[Kunrei-shiki]] (ISO 3602), jeung [[Nihon-shiki]] (ISO 3602 Strict). Variasi Hepburn nu leuwih remen dipakedipaké.

Masyarakat Jepang nu sakola dasar ti mimiti Perang Dunya Kadua diajar maca jeung nulis [[roman letters|tulisan latin]], disebutna {{nihongo|rōmaji|ローマ字|}} dina Basa Jepang. Romanisasi ogeogé ilahar dipakedipaké keur kecap Basa Jepang dina ''pengolah kata'' jeung komputer. Kusababku sabab kitu, ngan sabageansabagéan leutik ti generasi kolot, nu bisa maca jeung nulis make, sanajan sabageansabagéan tina buku teks jeung nu diajar Basa Jepang jarang ditulis dina tulisan latin sacara lengkep. Loba kecap dina Basa Jepang mun dituliskeun kana romaji malah jadi ngabingungkeun nu maca.

Sistim romanisasi Basa Jepang mimiti dumasar kana [[Orthography of Portuguese|ortografi Basa Portugis]]. Mimiti dimekarkeun kira-kira taun 1548 ku urang Jepang Katolik nyaetanyaéta Yajiro. Penerbit [[Society of Jesus|Yesus]] makemaké sistim ieu dina runtuyan buku [[Roman Catholicism|Katolik]] keur kaperluan misionaris dina hotbah jeung pangajaran Kristen sangkan teu kudu diajar maca tulisan Basa Jepang. PamakeanPamakéan buku ieu loba gunana keur diajar cara ngucapkeun Basa Jepang Modern sarta keur kaperluan romanisasi mimiti dina ''[[Nippo jisho]]'', kamus Basa Jepang-Portugis nu ditulis dina tau 1603. Sacara ilahar, sistim [[Portuguese|Basa Portugis]] mimiti ampir sarua jeung Nihon-shiki dina ngagunakeun ''vowel''. Sababaraha konsonan ditranslasi beda-beda: contona, konsonan /k/ dijieun "c", sarta konsonan /ɸ/ (ayeuna diucapkeun /h/) dijieun "f", mangka ''Nihon no kotoba'' ("Basa Jepang") diejana "Nifon no cotoba". Penerbit Yesus ogeogé ngaluarkeun sababaraha buku sekuler di romanisasi Basa Jepang, nyaetanyaéta buku nu mimiti terbit dina Basa Jepang Klasik ''[[The Tale of the Heike]]'', diromanisasi jadi ''Feiqe no monogatari'', sarta koleksi ''[[Aesop's Fables]]'' (diromanisasi jadi ''Esopo no fabvlas''). Nu kadua terus dicetak sarta dibaca sanggeus eraéra Kristenisasi (Chibbett, 1977).

Nuturkeun pangusiran Kristen ti Jepang dina ahir taun 1590-an sarta awal taun 1600, ''rōmaji'' jadi jarang dipakedipaké sarta dipakedipaké sacara sporadis keur teks basa asing sanggeus pertengahan taun 1800-an, waktu Jepang terbuka deui. Sistim nu dipakedipaké ayeuna dimekarkeun dina pertengahan [[19th century|abad ka-19]].

Sistim nu mimiti dimekarkeun nyaetanyaéta sistim Hepburn, dimimitian ku kamus [[James Curtis Hepburn]]sarta loba dipakedipaké keur kaperluan urang asing.

Dina [[Meiji era]], sababaraha sarjana Basa Jepang ngusulkeun keur ngaleungitkeun sistim tulisan Jepang jeung makemaké ''rōmaji'' keur gagantina. Romanisasi ''Nihon shiki'' tumuwuh ku ayana gerakan ieu. Sababaraha teks Basa Jepang diterbitkeun dina ''rōmaji'' dina periode ieu, tapi gagal ditarima, sabab sabagian gede [[homophone]] dina Basa Jepang, nu diucapkeun sarua tapi beda dina karakter tulisan. Saterusna, mimiti [[20th century|abad ka-20]], sababaraha sarjana mikirkeun sistim [[syllabary|suku kata]] keur karakter nu asalna tina Basa Latin; tapi ieu ogeogé henteu populer, sabab teu didasarkeun kana sajarah pamakeanpamakéan alpabet Latin.

Romanisasi sistim '''Hepburn Revisi''' makemaké [[macron]] keur nembongkeun sababaraha [[long vowel|vowel panjang]], jeung ''apostrophe'' keur misahkeun fonem nu ngabingungkeun. Contona, ngaran じゅんいちろう, ditulis dina karakter [[kana]] ''ju''-''n''-''i''-''chi''-''ro''-''u'', sarta diromanisasi jadi ''Jun'ichirō'' dina Hepburn Revisi. Sistim ieu loba dipakedipaké di Jepang, diantaradi antara mahasiswa asing jeung akademik.

Romanisasi Hepburn ilaharna nuturkeun fonologi Basa Inggris ku '' vowel'' [[Romance languages|Roman]], sarta metoda inituisi nembongkeun cara ngucapkeun [[Anglophone]] kecap Basa Jepang. Sistim ieu geus dibakukeun di Amerika nyaetanyaéta ''American National Standard System for the Romanization of Japanese (Modified Hepburn)'', tapi status ieu dileungitkeun dina [[October 6|6 Oktober]], [[1994]]. Hepburn ngarupakeunmangrupa sistim romanisasi nu pangilaharna dipakedipaké, hususna keur obrolan makemaké Basa Inggris. Sistim Hepburn dikritik sabab aya distorsi dina fonologi Basa Jepang nyabab hese keur ngaharkeun Basa Jepang ka urang asing.

'''Nihon-shiki''' sistim nu pangjarangna dipakedipaké diantaradi antara tilu sistim nu aya. Aslina metoda ieu dipakedipaké keur nuliskeun Basa Jepang kana basana sorangan. Sistim ieu nuturkeun fonologi jeung suku kata sacara disiplin, sarta hiji-hijina sistim romanisasi utama nu ngidinan keur metakeun ti jeung ka [[kana]]. Sistim ieu dibakukeun dina ISO 3602.

'''Kunrei-shiki''' nyaetanyaéta modifikasi saeutik tina versi Nihon-shiki nu ngaleungitkeun beda antara suku kata [[kana]] jeung cara ngucapkeun modern. Contona, lamun kecap ''kana'' かな jeung ''tsukai'' つかい dihijikeun, hasilna ditulis dina [[kana]] nyaetanyaéta かなづかい makemaké ''[[dakuten]]'' (tanda sora) ゛dina [[kana]] つ (tsu) keur nembongkeun yenyén つ sora ayeuna. [[Kana]] づ diucapkeun kucaraku cara nu sarua jeung [[kana]], す (su), nu makemaké dakuten ''dakuten'', ず. Kunrei-shiki jeung Hepburn ngaleungitkeun beda dina "kana" jeung makemaké sora nu sarua, nyaetanyaéta, ''kanazukai'', makemaké hurup nu sarua "zu" saperti nu dipakedipaké keur nga-romanisasi ず. Nihon-shiki angger makemaké beda sarta dina romanisasina jadi ''kanadukai'', ngabedakeun antara "kana" づ jeung ず, nu dina romanisasi jadi ''zu'', sanajan duanana diucapkeun sarua. Ampir sarua jeung pasangan じ jeung ぢ, duanana ''zi'' dina romanisasi Kunrei-shiki jeung ''ji'' Hepburn, tapi jadi ''zi'' jeung ''di'' dina Nihon-shiki. Keur leuwih jentre tempo tabel di handap.

Kunrei-shiki geus daibakukeun ku PamarentahPamaréntah Jepang jeungISO (ISO 3602). Kunrei-shiki diajarkeun di sakola dasar Jepang nepi ka taun kaopat.

'''JSL''' nyaetanyaéta sistim romanisasi dumasar kana [[Japanese phonology|fonologi Basa Jepang]], dirancang makemaké prinsip kabasaan dipakedipaké ku ahli basa dina nyieun sistim tulisan keur basa nu jarang dipakedipaké. Sistim ieu dumasar kana [[phoneme|fonem]] murni, dipakedipaké hiji simbol unggal fone sarta ditandaan makemaké [[diacritic|diakritik]]. Sistim ieu diciptakeun ku [[Eleanor Harz Jorden]] keur ngajar Basa Jepang. Prinsipna saperti sistim nu ngidinan pelajar keur leuwih jero diajar fonologi Basa Jepeng. Sabab sistim ieu teu pati gede pangaruhna keur obrolan urang asing tinimbang sistem sejennaséjénna, sarta Basa Jepang geus ngabogaan sistem tulisan sorangan, JSL teu loba dipakedipaké diluar dunya pendidikan.

salian ti sistim baku di luhur, aya variasi dina romanisasi, dipakedipaké keur nyederhanakeun, kasalahan atawa nu ngabingungkeun atawa ngan sakadar alesan gaya.

Catetan, variasi metakeun [[Japanese input methods|metoda asupan Basa Jepang]] keur konversi ''keystrokes'' dina papan ketik Roman keyboard kana [[kana]] sok dikombinasikeun jeung sakabehsakabéh sistim; waktu makemaké ''plain text'' tinimbang konversi, ilaharna disebut ''[[wāpuro rōmaji]]''. (''Wāpuro'' nyaetanyaéta [[Japanese abbreviated and contracted words|singgetan]] tina '''''wā'''do '''puro'''sessā'' [word processor].) Teu saperti tina sistim baku, wāpuro rōmaji teu merlukeun karakter ti luar runtuyan karakter [[ASCII]].

Dina komputer atawa pangolah kalimah, kana leutik bisa dihasilkeun tina sababaraha cara. Contona, ku cara mencet "x" atawa "l" samemeh romanisasi ukuran pinuh bakal ngahasilkeun kana versi leutik dina sababaraha sistim, saperti ''xtu'' bakal jadi "っ" dina komputer Microsoft. Sanajan ieu teu baku sarta bentukna ngan dipakedipaké dina [[Japanese input methods|sistim asupan]]; teu dipakedipaké keur ngagambarkeun [[kana]] leutik dina romanisasi Basa Jepang.