|
'''Kajuaraan dunya balap motor Grand Prix''' mimiti diayakeun ku ''[[Fédération Internationale de Motocyclisme]] ''(FIM) taun 1949.<ref name="sajarah"/> Harita sacara tradisional geus dilaksanakeun sababaraha balapan di masing-masing acara pikeun sagala rupa kelas motor, dumasar kapasitas mesin, sarta kelas pikeun ''sidecars'' (motor gandéngan nu ditapelkeun digigir).<ref name="sajarah"/> Kelas-kelas nu aya harita nyaéta 50 cc, 125 cc, 250 cc, 350 cc, sarta 500 cc pikeun motor nu ditumpakan ku sorangan, sarta 350 cc jeung 500 cc pikeun motor ''sidecars''.<ref name="sajarah"/> Taun 1950-an sarta sapanjang taun 1960-an, motor mesin 4 Tak pinunjul di sakuliah kelas.<ref name="sajarah"/> Dina panungtungan taun 1960-an, motor mesin 2 mimiti pinunjul di kelas-kelas leutik.<ref name="sajarah"/> Dina taun 1970-an motor mesin 2 Tak bener-bener nyingkahkeun mesin-mesin 4 Tak.<ref name="sajarah"/> Dina taun 1979, [[Honda Racing Corporation|Honda]] ngusahakeun mesin 4 Tak di kelas utama kalayan nurunkeun motor NR500, tapi proyék ieu gagal, sarta dina taun 1983 [[Honda Racing Corporation|Honda]] ngahontal kameunangan kalayan motor 500 cc 2 Tak.<ref name="sajarah"/> Dina taun 1983, kelas 350 cc pamustunganna dieureunkeun.<ref name="sajarah"/> Kelas 50 cc diganti ku kelas 80 cc dina taun 1984, antukna kelas nu mindeng didominasi ku purah balap ti [[Spanyol]] jeung [[Italia]] dieureunkeun taun 1990.<ref name="sajarah"/> Kelas ''sidecars'' ogé dieureunkeun tina kajuaraan dunya taun 1990-an, nu aya tinggal kelas 125 cc, 250 cc, sarta kelas 500 cc.<ref name="sajarah">{{cite news|title=Sejarah MotoGP |publisher=racemotogp.com |url=http://racemotogp.com/paddock/sejarah-motogp/ |accessdate=22 Juni 2017}}</ref>
==Pedaran==
Motor Grand Prix nyaéta mesin balap nu dijieun husus nusarta henteuteu dijual pikeun dibeuli ku masyarakat umum sarta teu meunang dipaké di jalan umum.<ref name="GradPrix"/> Ieu béda kalayan sababaraha kategori balap dumasar produksi, saperti [[Superbike World Championship|Superbike]] sarta [[Isle of Man TT Races]] nu ngaluarkeun motor versivérsi modifikasi nu dijual atawa sadia pikeun umum.<ref name="GradPrix"/>
Kiwari kajuaraan dibagi kana tilu kelas : MotoGP, Moto2 sarta Moto3.<ref name="GradPrix"/> Sakabéh kelas ngagunakeunmigunakeun mesin 4 takTak.<ref name="GradPrix"/> Taun 2010 kelas 250cc diganti ku kelas Moto2 600 cc mesin 4 tak.<ref name="GradPrix"/> taun 2012 kelas 125cc diganti ku kelas Moto3 250cc mesin 4 tak kalayan bataswates beurat 65 kg kalayan béngsin fuel, sarta kapasitas mesin pikeun MotoGP dironjatkeun tina 800 cc ka 1.000 cc.<ref name="GradPrix">{{cite news|title= MotoGP |publisher=sportcentral.es|url=http://sportcentral.es/motogp|accessdate=22 Juni 2017}}</ref>
[[FIM]]Kajuaraan Roaddunya Racingbalap World Championshipmotor Grand Prix [[FIM]] mimiti diorganisir ku ''[[ ''Fédération Internationale de Motocyclisme''|Fédération Internationale de Motocyclisme]] dina'' taun 1949. <ref name="GradPrix"/> Hak komersialkomérsial kiwari dipibanda ku [[Dorna Sports]], kalayan [[Fédération Internationale de Motocyclisme|FIM ]] minangka badan sanksi olahraga. <ref name="GradPrix"/> Tim-tim diwakilan ku ''International Road Racing Teams Association '' (IRTA) sarta produsén ku ''Motorcycle Sport Manufacturers Association '' (MSMA). <ref name="GradPrix"/> Aturan sarta parobahan paraturantetekon diputuskeun antara opat éntitas, kalayan [[Dorna Sports|Dorna]] ngalakukeun ngumpulkeun sora sacara ''[[tie-breaking]]''. <ref name="GradPrix"/> Dina kasus modifikasi teknistéknis, MSMA wenang sacara sapihak ngalakukeun atawa ngavéto parobahan kalayan sora buleutbuleud di antara para anggotanna.<ref name="organization">{{cite news|last=Noyes |first=Dennis |title=MOTOGP: Dorna CEO Advocates Limits on Electronics in MotoGP |publisher=SPEEDTV.com |date=2007-12-21 |url=http://moto-racing.speedtv.com/article/motogp_dorna_ceo_advocates_limits_on_electronics_in_motogp/P2/ |accessdate=2008-03-04 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080506131015/http://moto-racing.speedtv.com/article/motogp_dorna_ceo_advocates_limits_on_electronics_in_motogp/P2/ |archivedate=2008-05-06 |df= }}</ref> Kaopat éntitas ieu ngabentukngawangun Komisi Grand Prix. <ref name="GradPrix"/>▼==Ihtisar==
▲[[FIM]] Road Racing World Championship Grand Prix mimiti diorganisir ku [[Fédération Internationale de Motocyclisme]] dina taun 1949. Hak komersial kiwari dipibanda ku [[Dorna Sports]], kalayan FIM minangka badan sanksi olahraga. Tim-tim diwakilan ku International Road Racing Teams Association (IRTA) sarta produsén ku Motorcycle Sport Manufacturers Association (MSMA). Aturan sarta parobahan paraturan diputuskeun antara opat éntitas, kalayan Dorna ngalakukeun ngumpulkeun sora sacara ''[[tie-breaking]]''. Dina kasus modifikasi teknis, MSMA wenang sacara sapihak ngalakukeun atawa ngavéto parobahan kalayan sora buleut di antara para anggotanna.<ref name="organization">{{cite news|last=Noyes |first=Dennis |title=MOTOGP: Dorna CEO Advocates Limits on Electronics in MotoGP |publisher=SPEEDTV.com |date=2007-12-21 |url=http://moto-racing.speedtv.com/article/motogp_dorna_ceo_advocates_limits_on_electronics_in_motogp/P2/ |accessdate=2008-03-04 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080506131015/http://moto-racing.speedtv.com/article/motogp_dorna_ceo_advocates_limits_on_electronics_in_motogp/P2/ |archivedate=2008-05-06 |df= }}</ref> Kaopat éntitas ieu ngabentuk Komisi Grand Prix.
Sacara tradisional aya sababaraha lomba di satiap kajadian pikeun sababaraha kelas motor, dumasar kana ukuran mesin, sarta hiji kelas pikeun motor gandéngan. Kelas-kelas pikeun 50 cc, 80 cc, 125 cc, 250 cc, 350 cc, sarta 500 cc mesin tunggal geus midang di sababaraha waktu, sarta 350 cc jeung 500 cc motor gandéngan. Nepi ka taun 1950an sarta minangkaan badag taun 1960an, mesin 4 tak ngadominasi sakabéh kelas. Dina bagéan ieu alatan aturan, nu diwenangkeun maké séher loba (hartinna séher leuwih leutik, nghasilkeun puteran nu leuwih luhur) sarta loba perseneleng (méré lébar tanaga nu leuwih heureut). Dina taun 1960an, msin 2 tak mimiti akaran di kelas nu leuwih leutik.
Dina taun 1969, [[FIM]] — Merelukeun waragad pamekaran nu luhur pikeun tim — Mawa paraturan anyar nu ngawates sakabéh kelas jadi genep persenéleng sarta minangkaan badag ti dua séher (opat séher dina hal kelas 350 cc jeung 500 cc). Hal ieu ngabalukarkeun parobahan badag nu saméméhna tim pabrikan [[Honda]], [[Suzuki]] and [[Yamaha Motor Company|Yamaha]] geus suksés, kalayan [[MV Agusta]] hiji-hijina tim nu nyésa dina olahraga nepi ka [[Yamaha Motor Company|Yamaha]] (1973) jeung [[Suzuki]] (1974) balik deui ka désain mesin 2 Tak anyar. Dina mangsa ieu, mesin 2 Tak bener-bener ngéléhkeun mesin 4 Tak di sakabéh kelas. Taun 1979, [[Honda]], mangsa balik deui ka balap GP, ngusahakeun ngabalikeun deui mesin 4 Tak ka kelas luhur kalayan [[NR500]], tapi proyék ieu gagal, sarta, taun 1983, malah Honda meunang ku 2 Tak 500 cc.
Kelas 50 cc diganti ku kelas 80 cc, terus kelas ieu eureun sagemblengna dina taun 1990-an, sanggeus didominasi ku buatan Spanyol sarta Italia. Kelas 350 cc leungit di taun 1980-an. Motor gandéngan dieureunkeun tina event kajuaraan dunia taun 1990-an (tingali [[Superside]]).
[[File:2006YamahaYZR-M1-001.jpg|thumb|left|250px|Motor Yamaha YZR-M1 MotoGP (2006)]]
MotoGP,Balap kelasmotor utamaGrand balapPrix motorkelas GP,utama geus robah sacara dramatis dina sababraha taun panungtung.<ref name="GradPrix"/> Ti tengah-tengan taun 1970 nepi ka taun 2001, kelas Utamautama balap GPmotor Grand Prix ngamungkinkeun parobahanngarobah mesin 500 cc kalayan maksimal opat séher, teu paduli naha mesin éta [[two-stroke cycle|2-Tak]] atawa [[four-stroke cycle|4- Tak]].<ref Akibatna,name="GradPrix"/> sakabéh mesin 2-Tak, alatan kaluaran tanaga leuwih gedé pikeun kapasitas mesin. Sababaraha 2 sarta 3 séher 500 cc 2-Tak katempo, tapi sanajan maranéhna miboga kaunggulan minimum-beurat dina aturan, ilaharna ngahontal kacepatan sudut nu leuwih luhur sarta nyumponan syarat kalayan hadé, maranéhna henteu mibanda kakuatan mesin opat séher.
Dina taun 2002, Parobahanparobahan paraturantetekon diwanohkeun.<ref pikeun ngagampilkeun tahap kaluar tina 2-Tak.name="GradPrix"/> Aturan kasebut ngidinan produsén milih antara mesin 2-Tak 500 cc atawa kurang atawa mesin 4-Tak ti 990 cc.<ref atawa kurang.name="GradPrix"/> Pabrikan ogé diidinan pikeun ngagunakeun pilihan [[engine configuration|konfigurasi mesin]] maranéhna.<ref Najanname="GradPrix"/> Sanajan waragad ngaronjat sacara signifikanbadag dina ngawangun mesin 4-Tak anyar, lantaran kaleuwihan kapasitas 490cc tambahan.<ref name="GradPrix"/> Mesin 4-Tak bisa gancang ngadominasipinunjul ti saingan 2-Tak.<ref name="GradPrix"/> Akibatna, taun 2003 euweuh mesin 2-Tak tak didina balapan MotoGP.<ref name="GradPrix"/> Kelas 125 cc jeung 250 cc masih maké mesin 2-Tak.<ref name="GradPrix"/>
Dina taun 2007, kelas MotoGP kapasitas mesin maksimum dikurangan jadi 800 cc salila minimal lima taun.<ref name="GradPrix"/> Pikeun usum 2012 kapasitasna geus ngaronjat deu jadi 1.000 cc.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/motorbikes/8409225.stm|title=MotoGP increases engine size to 1,000 cc in 2012|date=10 January 2010|publisher=''[[BBC Sport]]''}}</ref>
[[File:Motogp-kal.png|thumb|Usum MotoGP nu has]]
Kalender balap taun 2008 ngawengku 18 rintakan di 15 nagara nu béda (Qatar, Spanyol nu ngayakeun tilu rintakan, Portugal, China, Prancis, Itali, Britania Raya, Walanda, Jérman, Amérika dua rintakan, Républik CzechCéko, San Marino, Jepang, Australia sarta Malaysia).<ref name="GradPrix"/> Eksklusif pikeun kelas MotoGP, aya ogé rintakan Amérika di [[Mazda Raceway Laguna Seca]] di [[Monterey, California]], pikeun kelas 800 cc wungkul; kusabab ''paddock'' teu cukup gedé pikeun dua dua kelas lianna.<ref name="GradPrix"/> Dina taun 2008, MotoGP diayakeun di [[Indianapolis Motor Speedway]] nu munggaran dina jalur nu anyar disiapkeun.<ref name="GradPrix"/> Katilu kelas kasebut dijadwalkeun balap tapi angin tarik sarta hujan antukna kelas 250 cc teu jadi balap.<ref name="GradPrix"/> Balapan MotoGP di Indianapolis ngalawan arah jarum jam, kalayan "''snake pit''" kompléks ngaliwatan garis ''start-finish'' saencansaancan ka péngkolan hiji saluranjalur pondok sarta asup bagéan tengah sirkuit.<ref name="GradPrix"/>
''Grid'' ngawengku tilu kolom (Opat pikeun kelas 125 cc sarta kelas 250 cc) sarta bisa asup sakitar 20 urang purah balap.<ref name="GradPrix"/> Posisi ''grid'' diputuskeun dina urutan kualifikasi kacepatan, kalayan nu panggancangna di posisi [[Pole position|pole]] atwa posisi kahiji.<ref name="GradPrix"/> Balapan lumangsung kira-kira 45 menit, setiap balapan mangrupa pagancang-gancang ti awal nepi ka ahir tanpa ngadu bahan beuleum atawa gilinding.<ref name="GradPrix"/>
Taun 2005, paraturantetekon bandéra pikeun MotoGP diwanohkeun.<ref name="GradPrix"/> Saméméhna, lamun mimiti balapan garing terus turun hujan, petugaspatugas ngébérkeun bandéra beurem (balapan eureun) sarta diteruskeun atawa dibalikan deui maké gilinding husus baseuh.<ref name="GradPrix"/> Ayeuna, nalika hujan turun, bandera bodas dikébérkeun, nandakeun yén purah balap bisa asup ''pit'' pikeun ngaganti motor nu béda gilindingna [http://world.honda.com/WGP/2005/02portugal/race/]. SagédVngeunSagédkngeun béda gilinding, motor cuaca baseuh mibanda rém rotor waja sarta ''[[brake pads]]'' nu béda tibatan rém karbon sarta pedal nu digunakeun dina motor 'garing'.<ref name="GradPrix"/> Kusabab rém karbon kudu kaayan panas supaya pungsina hadé, sedengkeun cai ngalantarankeun tiis.<ref name="GradPrix"/> Suspénsi ogé 'ngahipuan' rada naék kusabab cuaca baseuh.<ref name="GradPrix"/>
Nalika purah balap kacilakaan, patugas sirkuit ngébérkeun bandéra konéng, ngalarang ngaliwat ka daérah éta; bandéra konéng ditémbongkeundikébérkeun.<ref name="GradPrix"/> Mun purah balap nu cilaka teu bisa diévakuasi kalayan selametsalamet ti lintasan, Balapanbalapan ditandaan kalayan bandéra beureum.<ref Kacilakaanname="GradPrix"/> motorAya biasanadua hijijenis tinakacilakaan duabalap motor jenis: [[lowsider|lowside]], kalayan purah balap awalna nuturkeun motorna nu(labuh kabareng luhurjeung motor), sarta nu leuwih bahaya [[highsider|highside]], kalayan purah balap nu ngacleng tina motor.<ref name="GradPrix"/> Ngaronjatkeun ngagunakeunmigunakeun [[traction control system|kontrol traksi]] ngurangan kacilakaan ''highside''.<ref name="GradPrix"/>
Hiji motor tingkat pangluhurna pikeun purah balap kira-kira méakeun waragad 3 nepi 3,5 juta dollar pikeun hiji usum balap.<ref>[http://www.sportbikes.net/forums/general-sportbikes/434433-idiots-guide-motogp-part-ii.html ''THE IDIOT’S GUIDE TO MOTOGP: How to increase costs and decrease speed (Part II)''] sportbikes.net Moto GP News 3 January 2006.</ref>
Minangka alatan [[Global financial crisis of 2008–2009|krisi finansial 2008–2009]], MotoGP geus ngalaman parobahan dina upayausaha ngurangan waragad. <ref name="GradPrix"/> Di antarana ngurangan sési latihan poé Juma'ah, ngalarang suspénsi aktif, paluncuran kontrol sarta rém karamik komposit, manjangkeun umur mesin, sarta ngurangan sési pangujian.<ref>{{cite news |title=FIM announce changes to 2009 regulations |publisher=MotoGP.com |date=2009-02-18 |url=http://www.motogp.com/en/news/2009/FIM+announce+changes+to+2009+regulations+0 |accessdate=2009-02-18}}</ref>
===Kronologi===
| 