Tibet dina Kakawasaan Yuan
Tibet dina kakawasaan Yuan nyoko kana kakawasaan Dinasti Yuan ka Tibet kira-kira taun 1270 nepi ka 1354. Salila kakawasaan Yuan di Tibet, éta wilayah sacara struktural, militér, jeung administrasi pamaréntahan dikadalikeun[lower-alpha 1] ku Dinasti Yuan Mongol, salah sahiji bagian ti Kakaisaran Mongol. Dina Sajarah Tibet, kakawasaan Mongol dimimitan sanggeus Sakya Pandita nyangking kakawasaan di Tibet ti Mongol dina taun 1244, sanggeus Tibet diéléhkeun ku Mongol taun 1240 nu dipingpin ku jenderal Mongol kalayan nyangking gelar doord darkhan.[1] Ieu pamaréntahan disebut ogé Dinasti Sakya luyu jeung ngaran Sakya Buddhisme Tibet nu dirojongna.
Ieu wilayah mertahankeun tingkat otonomi politik ti lama Sakya anu mangrupa pamingpin 'de jure' Tibet jeung pamingpin spiritual Kakaisaran Mongol. Ngan, kakawasaan administratif jeung militér Tibet tetap aya sahandapeun badan pamaréntah Yuan anu kawentar salaku Biro Urusan Buddhis jeung Tibet, atawa Xuanzheng Yuan, salah sahiji departemén administratif sahandapeun provinsi Song Tiongkok, ngan sacara administratif kaasup kénéh kana Dinasti Yuan. Tibet mertahankeun kakawasaan nominal kana urusan agama jeung politik, ari bangsa Mongol ngokolakeun kakawasaan struktur jeung administratif[2] kana éta wilayah, diwewegan ogé ku intervénsi militér anu lumaku salaku "struktur diarki" sahandapeun kaisar Yuan nu miboga kakawasaan utamana keur kapentingan bangsa Mongol. Salah sahiji pungsi ieu departemén téh nyaéta milih dpon-chen, biasana ku lama kalayan rékoméndasi ti kaisar Mongol di Beijing.[3]
Sajarah
édit
Ngawasa Tibet
éditSanggeus Dinasti Yuan, saméméhna Tibet geus diserang ku Kakaisaran Mongol. Invasi munggaran dilaksanakeun ku Pangeran Köden atawa Godan, incu lalaki Genghis Khan jeung putra Ögedéi Khan. Invasi kadua dilaksnakeun ku Möngke Khan nu ngabalukarkeun runtagna sakabéh wilayah Tibet sahandapeun kakawasaan Mongol. Kublai Khan kana wilayah Dinasti Yuan, tapi ari sistem hukumna mah angger teu dirobah.[4] Drogön Chögyal Phagpa, lama Sakya lama, jadi guru kaagamaan keur Kublai, anu dipilih jadi pamingpin nominal di éta wilayah.
Kakawasaan Yuan
éditSanajan Yuan mertahankeun kakawasaan administratif di Tibet, kamandang ilmiah ngeunaan sipat tina aturan anu dipadungdengkeun: nurutkeun sumber anu béda, ieu téh dianggap subjék langsung, bagian teu langsung tina Dinasti Yuan atawa hiji wilayah "otonom" di luar kakawasaan Yuan sacara langsung, ngan nurut kana Kakaisaran Mongol wungkul.[5][6][7][8] Ieu hubungan téh jiga Imperium Britania jeung Kemaharajaan Britania di India.
Catetan
édit- ↑ Padungdengan akademisi: naha kadali administrasi pamaréntah téh dilegaan keur ngaréngsékeun kadali kontrol politik, naha Dinasti Yuan sacara langsung maréntah Tibet, kumaha kakawasaan Yuan ka Tibet anu misah jeung asalna tina kakawasaan Yuan ka Tiongkok Song. Ngan ditarima yén Dinasti Yuan ngabogaan kontrol administratif kana éta wilayah.
Rujukan
édit- ↑ Wylie. p.110.
- ↑ Wylie. p.104: 'To counterbalance the political power of the lama, Khubilai appointed civil administrators at the Sa-skya to supervise the Mongol regency.'
- ↑ Dawa Norbu. China's Tibet Policy, pp. 139. Psychology Press.
- ↑ Schirokauer, Conrad. A Brief History of Chinese Civilization. Thomson Wadsworth, (c)2006, p 174
- ↑ Kychanov, E.I. and Melnichenko, B.N. 2005. 'Istoriya Tibeta s Drevnikh Vremen do Nashikh Dnei [The History of Tibet from Ancient Times to the Present Days]. Moscow: Russian Acad. Sci. Publ.
- ↑ Smith, W.W. 1996. 'Tibetan Nation. A History of Tibetan Nationalism and Sino-Tibetan Relations'. Boulder: Westview.
- ↑ Sperling, E. 2004. 'The Tibet–China conflict: history and polemics'. - Policy Studies, v. 7 (Washington, East–West Center). - http://www.eastwestcenterwashington.org/publications/publications.htm Archived 2020-10-23 di Wayback Machine.
- ↑ 'The Mongols and Tibet. A Historical Assessment of Relations Between the Mongol Empire and Tibet'. 2009. DIIR Publ.