Wends
Wends basa Inggris Kuno: Winedas, Nordik Kuno: Vindr, Basa Jérman: Wenden, Winden, Basa Dénmark: vendere, Basa Swédia: vender, basa Polandia: Wendowie) nyaéta ngaran istilah pikeun bangsa Slavs anu kiwari nyicingan kalér-wétaneun Jérman. Ieu nujul teu ka jalma homogen, tapi ka sagala rupa jalma, suku atawa grup gumantung dimana jeung iraha dipaké. Dina jaman ayeuna, komunitas anu ngaidentifikasi salaku Wendish aya di Slovénia, Austria, Lusatia, Amérika Serikat (sapertos Texas Wends ), [1] sareng Australia . [2]
Di Éropa basa Jerman dina Abad Pertengahan, istilah "Wends" ieu diinterpretasi salaku sinonim jeung "Slavs" sarta sporadis dipaké dina sastra pikeun nujul ka Slavs Kulon jeung Slavs Selatan hirup dina Kakaisaran Romawi Suci . Ngaranna sigana masih aya dina basa Finlandia ( Finnish </link> fi</link> , Estonian </link> et</link> , Karelian </link> ), nunjukkeun Rusia modern. [3] [4]
istilah
édit
Numutkeun salah sahiji téori, bangsa Jermanik mimiti nerapkeun ngaran ieu ka Veneti kuna . Pikeun urang Skandinavia abad pertengahan, istilah Wends ( Vender ) hartina Slavia nu hirup deukeut basisir kidul Laut Baltik ( Vendland ), ku kituna istilah ieu dipaké pikeun nyebut urang Polabian Slavs kawas Obotrites, Rugian Slavs, Veleti / Lutici, jeung Pomeranian. suku bangsa .
Pikeun jalma anu hirup di abad pertengahan Kakaisaran Romawi Suci Kalér jeung prékursor na, utamana pikeun Saxon, a Wend ( Wende ) nya éta hiji Slav nu hirup di wewengkon kuloneun Walungan Oder, wewengkon saterusna dijudulan Germania Slavica, netep ku suku Slavia Polabian. (disebutkeun di luhur) di kalér jeung batur, kayaning Sorbs jeung Milceni, salajengna kidul (tingali Sorbian Maret ).
The Germans di kidul dipaké istilah Winde tinimbang Wende sarta nerapkeun eta, sagampil Germans di kalér, ka Slavs maranéhna kungsi kontak jeung; misalna, urang Polabians ti Bavaria Slavica atawa Slovenes (ngaran Windic March, Windisch Feistritz, Windischgraz, atawa Windisch Bleiberg deukeut Ferlach masih mawa kasaksian kana denominasi sajarah ieu). Istilah anu sami kadang-kadang dilarapkeun ka daérah tatangga Slavonia, anu muncul salaku Windischland dina sababaraha dokumén sateuacan abad ka-18.
Saatos abad ka-8, raja-raja Frankish sareng panerusna ngatur ampir sadaya tanah Wendish kana pawai . Prosés ieu engké robah jadi runtuyan Perang Salib . Dina abad ka-12, sadaya tanah Wendish parantos janten bagian tina Kakaisaran Romawi Suci. Dina kursus Ostsiedlung, anu ngahontal puncakna dina abad ka-12 nepi ka 14, lahan ieu ditempatkeun ku urang Jérman sarta dirombak.
Sababaraha sumber ngaku yén dina abad ka-13 aya jalma-jalma bersejarah anu disebut Wends atanapi Vend anu hirup dugi ka Latvia kalér (wétaneun Laut Baltik) di sabudeureun kota Wenden . Henry of Livonia (Henricus de Lettis) dina babad Latin abad ka-13 na ngajelaskeun hiji suku anu disebut Vindi .
Kiwari, ngan ukur hiji grup Wends anu masih aya: Lusatian Sorbs di Jérman Wétan ayeuna, kalayan diaspora internasional. [5]
Veneti jaman Romawi
éditIstilah "Wends" asalna tina jalma jaman Romawi anu disebut dina Latin </link> , Venethī</link> la</link> atanapi Venedī</link> la</link> ; dina Ancient Greek </link> [ u.eˈne.ðe ]</link> . Jalma-jalma ieu disebatkeun ku Pliny the Elder sareng Ptolemy salaku nyicingan basisir Baltik.
Sajarah
éditNaék (500–1000)
éditDina milénium ka-1 Masehi, dina mangsa migrasi Slavia anu ngabagi Slavia kana golongan Kidul, Wétan jeung Kulon, sababaraha Slavia Kulon pindah ka wewengkon antara Walungan Elbe jeung Oder - pindah ti wétan ka kulon sarta ti kidul ka kalér. Aya aranjeunna asimilasi populasi Jermanik sésana anu teu ninggalkeun wewengkon dina mangsa Migrasi . Tatanggana Jerman maranéhanana diadaptasi istilah aranjeunna geus dipaké pikeun bangsa wétaneun Walungan Elbe saméméh ka Slavs, nelepon aranjeunna Wends sakumaha aranjeunna disebut Venedi sateuacan na meureun Vandals ogé. Dina ahir abad kagenep karyana History of Arménia, Movses Khorenatsi nyebutkeun razia maranéhanana kana lahan ngaranna Vanand sanggeus aranjeunna.
The Wends disebutkeun dina Fredegar IV.74-75. The cicing wétaneun walungan Elbe sarta éta tatanggana ti Saxon. Saxon mayar upeti ka Karajaan Merovingian saprak Chlothar I (511-561). Aranjeunna kedah mayar 500 sapi taunan sareng ngagaduhan kawajiban pikeun ngajaga séktor wates Franka ngalawan Wends. Sanajan kitu, Saxon megatkeun sumpah maranéhanana dina Dagobert I nu nyababkeun sering razia Wends kana wewengkon Frankish sarta nyebarkeun kaluar ngaliwatan Thuringia jeung wewengkon séjén. The Saxon duplicity mangrupakeun salah sahiji alesan pikeun kampanye militér hareup ngalawan aranjeunna ku Carolingians, utamana Charles Martel jeung Charlemagne.
Bari Wends anu anjog di disebut Germania Slavica salaku grup homogen badag, aranjeunna geura-giru dibagi kana rupa-rupa suku leutik, kalawan strips badag woodland misahkeun hiji wewengkon pakampungan tribal ti sejen. Ngaran suku maranéhanana asalna tina ngaran tempat lokal, sakapeung nyoko kana tradisi Jermanik (misalna Heveller ti Havel, Rujanes ti Rugians ). Patempatan diamankeun ku burghs buleud dijieunna tina kai jeung liat, dimana boh jalma bisa mundur bisi aya razia ti suku tatangga atawa dipaké salaku strongholds militér atanapi outposts.
Sababaraha suku ngahiji jadi leuwih badag, unit kawas Kadipaten. Contona, Obotrites mekar tina ngahijikeun Holstein jeung suku Mecklenburg Kulon dipingpin ku adipati perkasa dipikawanoh pikeun razia maranéhanana ka Saxony Jerman. The Lutici éta hiji aliansi suku hirup antara Obotrites na Pomeranians. Aranjeunna henteu ngahiji dina kaayaan adipati, tapi tetep mandiri. Pamingpin maranéhanana papanggih di kuil Retra .
Dina 983, loba suku Wend milu dina pemberontakan hébat ngalawan Kakaisaran Romawi Suci, nu saméméhna geus ngadegkeun misi Kristen, jajahan Jérman jeung lembaga administratif Jerman ( Marken kayaning Nordmark jeung Billungermark ) di wewengkon Wendish pagan. Pemberontakan éta suksés sareng Wends ngalambatkeun Jérmanisasi sakitar dua abad.
Wends jeung Danes miboga kontak awal jeung terus-terusan kaasup pakampungan, kahiji jeung utamana ngaliwatan pangdeukeutna pulo Denmark Selatan Møn, Lolland jeung Falster, kabéh ngabogaan ngaran tempat asal Wendish.[rujukan?]</link> . Aya ogé pos-pos dagang sareng padumukan ku kota-kota Denmark anu penting sapertos Roskilde, nalika éta ibukota: 'Vindeboder' (stan Wends) mangrupikeun nami lingkungan kota di dinya. Danes jeung Wends ogé perang perang alatan piracy jeung perang salib. [6]
Turun (1000–1200)
éditSaatos kasuksésan maranéhanana di 983 Wends datang dina ngaronjat tekanan ti Germans, Danes jeung Polandia . Kutub nyerang Pomerania sababaraha kali. The Danes mindeng raided nu shores Baltik (jeung, kahareupna Wends mindeng raided nu raiders). Kakaisaran Romawi Suci jeung margraves na diusahakeun mulangkeun marches maranéhanana.
Dina 1068/69, hiji ekspedisi Jérman nyandak tur ngancurkeun Rethra, salah sahiji pagan utama kuil Wend. Puseur agama Wendish dipindahkeun ka Arkona saterusna. Dina 1124 sareng 1128, urang Pomeranian sareng sababaraha Lutici dibaptis. Dina 1147, perang salib Wend lumangsung di wewengkon kiwari Jérman kalér-wétan.
Ieu henteu, kumaha oge, mangaruhan urang Wendish di Saxony kiwari, dimana hiji ko-eksistensi rélatif stabil pangeusina Jerman sarta Slavia kitu ogé gawé babarengan dinasti jeung diplomatik deukeut Wendish jeung bangsawan Jerman geus kahontal. (Tingali: Wiprecht of Groitzsch).
Ti abad ka-12 nepi ka abad ka-14, padumuk Jermanik pindah ka tanah Wendish dina jumlah badag, ngarobah budaya wewengkon urang ti Slavia ka Jermanik. Adipati lokal sareng biara-biara ngondang para padumuk pikeun ngeusian deui lahan pertanian anu musnah dina perang, ogé pikeun ngokolakeun lahan pertanian énggal tina leuweung anu lega sareng taneuh anu beurat, kalayan ngagunakeun alat-alat pertanian anu didasarkeun beusi anu parantos dikembangkeun di Éropa Kulon. Concurrently, sajumlah badag kota anyar dijieun dina hukum kota Jerman jeung bubuka pasar dikuatkeun hukum, kontrak jeung hak milik. Kamajuan ieu salami dua abad sacara koléktif dikenal salaku Ostsiedlung</link> (Ékspansi wétan Jerman). Minoritas padumuk Jermanik dipindahkeun saluareun wewengkon Wendish kana Hungaria, Bohemia jeung Polandia, dimana maranéhanana umumna tampi pikeun kaahlian maranéhna dina tani jeung craftsmanship.
Antara 1540 jeung 1973, raja-raja Swédia sacara resmi disebut raja Swédia, Goths jeung Wends (dina tarjamah Latin: kings of Suiones, Goths jeung Vandals ) ( Swedish </link> ). Saatos karajaan Denmark , Ratu Margrethe II milih henteu nganggo gelar ieu dina 1972 current .</link></link> Raja Swedia, Carl XVI Gustaf ogé milih ngan ngagunakeun gelar Raja Swédia" ( Sveriges Konung</link> ), kukituna ngarobah tradisi heubeul.
Ti Abad Pertengahan, raja Dénmark jeung Dénmark–Norwégia ngagunakeun gelar King of the Wends (ti 1362) jeung Goths (ti abad ka-12). Pamakéan duanana judul ieu dieureunkeun dina 1973. [7]
Warisan
éditUrang Wendish hirup babarengan jeung padumuk Jerman pikeun abad tur jadi laun assimilated kana budaya Jerman-diomongkeun.
Banteng Emas 1356 (salah sahiji yayasan konstitusional Kakaisaran Jerman-Romawi) sacara eksplisit diakui dina Seni na. 31 yén Kakaisaran Jérman-Romawi mangrupikeun éntitas multinasional kalayan "bangsa anu béda-béda dina adat, cara hirup, sareng basa". Keur kitu eta diatur "putra, atawa ahli waris jeung panerusna tina electors pangeran illustrious, ... saprak maranéhna diperkirakeun dina sakabéh likelihood geus alami kaala basa Jerman, ... bakal maréntahkeun dina grammar tina Italia sarta Slavia. (ie Wendish) basa, dimimitian ku Taun katujuh umur maranéhanana."
Loba ngaran géografis di Jérman Tengah jeung Jérman kalér bisa disusud deui ka asal Slavia. Tungtung Slavia has kaasup -itz, -itzsch na -ow. Éta tiasa dipendakan dina nami kota sapertos Delitzsch sareng Rochlitz . Malah ngaran kota utama kawas Leipzig jeung Berlin paling dipikaresep asalna Wendish.
Kiwari, hiji-hijina jalma minoritas sésana asal Wendish, nu Sorbs, ngajaga basa jeung budaya tradisional maranéhanana sarta ngarasakeun tekad diri budaya exercised ngaliwatan Domowina . Présidén katilu menteri Saxony Stanislaw Tillich (2008–2017) asalna ti Sorbian, janten kapala nagara féderal Jerman anu kasang tukang étnis minoritas.
The Texas Wends
éditDina 1854, Wends of Texas miang Lusatia on Ben Nevis [8] néangan kamerdikaan gede, guna settle wewengkon Texas sentral, utamana Serbia . The Wends suksés, ngalegaan ka Warda, Giddings, Austin, Houston, Fedor, Swiss Alp, Port Arthur, Mannheim, Copperas Cove, Vernon, Walburg, The Grove, Bishop, jeung Rio Grande Valley.
A tekenan kuat kana tradisi, prinsip, jeung atikan dibuktikeun kiwari di kulawarga turunan ti panaratas Wendish. Kiwari, rébuan Texans sarta Amérika séjén (loba unaware kasang tukang maranéhanana), bisa iklas ngaku kana warisan ti Wends. [9]
kagunaan séjén
édit
Dina sajarahna, istilah "Wends" ogé lumangsung dina konteks handap:
- Nepi ka pertengahan abad ka-19 Jerman-speaker paling ilahar dipake ngaran Wenden keur nujul ka Slovenes. Pamakéan ieu dicerminkeun dina nami Windic March, wewengkon Abad Pertengahan di Lower Carniola ayeuna, anu ngahiji jeung Kadipaten Carniola dina pertengahan abad ka-15. Kalayan panyebaran istilah slowenisch pikeun basa Slovenia sareng Slowenen pikeun Slovenes, kecap windisch sareng Winde atanapi Wende janten konotasi anu ngahina. Kamekaran anu sami tiasa ditingali dina kasus Slovenes Hungaria, anu biasa dikenal kalayan nami "Vends".
- Windischentheorie éta karya 1927 ku Martin Wutte, sajarah nasionalis Jerman Carinthian.
- Ieu ogé dipaké pikeun nandaan Slovaks dina téks basa Jerman saméméh c. 1400.
- Istilah Jerman "Windischland" dipaké dina Abad Pertengahan pikeun sajarah Karajaan Slavonia (di Kroasia ). Istilah Veneta, Wenden, Winden jsb dipaké dina rujukan ka Slavs paling kulon dina abad ka-1 jeung ka-2 CE, salaku rujukan pikeun ngaran suku Veneti saméméhna. [10]
- ↑ "Who Are the Wends?". January 2010.
- ↑ "History of Migration".
- ↑ Campbell, Lyle (2004). Historical Linguistics. MIT Press. p. 418. ISBN 0-262-53267-0.
- ↑ Bojtár, Endre (1999). Foreword to the Past. Central European University Press. p. 88. ISBN 9639116424.
- ↑ "Museum". 29 January 2015.
- ↑ "Venderne og Danmark" (PDF). Diarsipkan dari versi asli (PDF) tanggal November 16, 2012. Archived Nopémber 16, 2012, di Wayback Machine
- ↑ "Kungl. Maj:ts kungörelse med anledning av konung Gustaf VI Adolfs frånfälle". Lagen.nu. Diarsipkan dari versi asli tanggal 12 July 2014.
- ↑ "Ben Nevis, Wends and German Texans".
- ↑ "Who Are the Wends?". January 2010.
- ↑ Gluhak, Alemko (2003). "The name "Slavonia"" (dalam bahasa hr). Migration and Ethnic Themes (Zagreb, Croatia: Institute for Migration and Ethnic Studies) 19. ISSN 1848-9184. https://hrcak.srce.hr/clanak/12062.