Simpanseu: Béda antarrépisi

Simpanseu nyaéta anggota ti kulawarga ''[[Hominidae]]'', sarua jeung gorila, manusa ogé orangutan. <ref name=":0" />

Simpanseu mangrupa salah sahiji jenis [[primata]] anu teu boga [[buntut]].<ref name=":1">{{Cite web|url=http://gembiralokazoo.com/collection/simpanse.html|title=Gembira Loka Zoo|last=Zoo|first=Gembiraloka|website=gembiralokazoo.com|accessdate=2018-02-11}}</ref> Ukuran awakna gedé, anu [[jalu]] jangkungna 77-92 77–92&nbsp;cm, sedengkeun [[danten]]<nowiki/>na kira-kira 70-85 70–85&nbsp;cm.<ref name=":1" /> Beuratna maksimal 50 &nbsp;kg, awakna katutup ku mantel [[Bulughul Marom|bulu]] anu panjang jeung kandel, warnana hideung semu abu-abu.<ref name=":1" /> Bentuk beungeut jeung gado rada ngagantung, biwir ipis, jeung bagian halisna nonjol kalawan jelas.<ref name=":1" /> Sato ieu ngabogaan ceuli anu ukuranna rélatip gedé, dadana lega, anggota badanna katingali paranjang, sanajan ari ramona mah parondok.<ref name=":1" /> Leungeunna kuat, beungeut anak simpanseu mirip jeung indungna dibédakeunna ceuli anak simpanseu mah katingali semu beureum jeung buluna teu kandel, carang kénéh.<ref name=":1" />

[[Gambar:Simpanse.jpg|jmpl|Simpanseu ]]

Asakna Séksualitas simpanseu dina umur 5-6 taun, usum perkawinana sapanjang taun.<ref name=":2" /> Simpanseu bikang ngalaman siklus ménsturasi salila 35 poé, kalayan mangsa évolusina 6 poé. <ref name=":2" /> Mangsa reuneuhna 200-260 poé, kalayan anakna rata-rata hiji maksimalna dua.<ref name=":2" /> Simpanseu bikang bakal ngalayanan sababraha hiji simpanseu jalu, sarta bakal ngasuh anakna nepi ka umur 4 taun.<ref name=":1" />

Simpanseu mangrupa sato sosialis, hirupna ngagorombol nepi ka 50 anggota.<ref name=":3" /> Sakelompokna mangrupa gabungan 3-6 kulawarga anu cicing babarengan.<ref name=":3" /> Simpanseu nuturkeun sistem hirarki dina gorombolanna, jalu anu pangkuatna jadi kapalana, bikang déwasa dianggap bagian tina gorombolan anu béda.<ref name=":3" /> Simpanseu ngabogaan aturan ketat patali jeung wilayahna, bakal timbul huru-hara gedé saupama gorombolan séjén nyerang ka wilayah nu séjénna.<ref name=":3" />

Simpanseu nyaéta sato anu rawan, deukdeut kana musnah sarta ngabutuhkeun panangtayungan anu total.<ref name=":2" /> DIna danget ieu kira-kira aya 250.000 simpanseu, tapi jumlahna condong ka turun.<ref name=":2" /> Conto tempat panangtayungan simpanseu nyaéta di pulo Ngamba di dano Victoria.<ref name=":4">{{Cite news|url=http://global.liputan6.com/read/70475/perlindungan-simpanse-di-pulau-ngamba|title=Perlindungan Simpanse di Pulau Ngamba|last=Liputan6.com|newspaper=liputan6.com|access-date=2018-02-11}}</ref> Pulo Ngamba dianggap hadé pikeun cicing simpanseu lantaran tempatna mencil jauh tina jangkowan manusa.<ref name=":4" /> Pulo simpanseu Liberia, ogé salah sajiji pulo anu dikawasa ku simpanseu.<ref>{{Cite web|url=https://student.cnnindonesia.com/edukasi/20170427145000-445-210610/9-pulau-yang-dikuasai-hewan-dari-babi-sampai-ular-berbisa/|title=9 Pulau yang Dikuasai Hewan, dari Babi sampai Ular Berbisa|website=CNN Indonesia|language=en|accessdate=2018-02-11}}</ref>

[[Génus Pan|Génus ''Pan'']] dianggap bagian tina sub-kulawarga ''[[Homininae]]'' dimanadi mana manusa ogé kaasup salah sahijina.<ref name=":0" /> Dua spésiés ieu mangrupa sadulur pangdeukeutna jeung manusa sacara évolusi anu masih kénéh hirup<ref name=":0" /> Panalungtikan Mary-Claire King dina taun 1973 manggihan 99% sasaruaan DNA antara manusa jeung simpanseu, sanajan kitu ieu panalungtikan geus diralat jadi 94% sasaruaanna, kalayan sababaraha bébédaan aya dina ''[[non-coding]]'' DNA.<ref name=":0" />

Geus diajukeun yén ''[[troglodytes]]'' jeung ''[[panscus]]'' bareng jeung [[Sapiens|''[[sapiens'']]'' aya dina génus ''[[homo]]'', daripada dina ''pan''.<ref name=":0" /> Salah sahiji alesanna ngeunaan ieu hal nyaéta spésiés diklarifikasi deui jadi génus anu sarua dumasar sasaruaan génétis, upamana anu aya dina manusa jeung simpanseu.<ref name=":0" />

2. Manusa jeung leopardléopard mangrupa ancaman pikeun lumangsuna hirup simpanseu.<ref name=":6" />