Bébérétéan

Bébérétéan disebut ogé garunggung atawa ujen-ujen (Rubus fraxinifolius Poir)^[1] nyaéta ngaran tutuwuhan, buahna baruleud, anu asak rupana beureum, rasana amis.^[2] Kaasup tangkal liar, hirup ngarungkun disisi leuweung mikaresep taneuh anu jemlék saperti sisi susukan, sisi balong, situ, jeung sajabana, kaasup kana gulma atawa hama pikeun pepelakan.^[3]

Pedaran édit

Tangkal Bébérétéan disebut ogé : gunggung (Bali), sabit (Kalimantan)^[4] kecalingan (Jawa), jalanggara (Maluku), gharunggung (Madura).^[5] Di nagara séjén disebutna : ragimot (Malaysia), balinana (Pilipina), pising (Papua), cây tu lui (Vietnam),^[2] méh kapanggih di sakuliah Indonesia kajaba di pulo Sumatera.

Tangkalna ngarungkun ajeg jangkung nepika 3 méter tapi sakapeung ogé nyarandé kana tangkal anu séjén. Tangkalna leutik kurang leuwih 5 nepi ka 6 mm mibanda cucuk anu carang, daun papasangan dina sagagang panjangna kurang leuwih 27 cm, unggal gagang mibanda nepika 5 pasang daun cupatna 2–6 cm. Panjang cupat daun, 5–13 mm x 0,5-1 (-2) mm, tungtung daunna rérégéan. Wangunna lonyod méncos ka tungtungnakeun, ukurana 2-9 (-12) cm x 1-4 (-6) cm.^[6]

Mangpaat édit

Di Indonesia umumna buah anu geus asak bisa diala rasana amis rada haseum, di Jawa daunna diasakan dijieun deungeun sangu aya ogé anu ngala pucukna dipaké coél sambel. Urang Pilipina ngagodog akar bébérétéan dipaké ubar batuk, buahna anu geus asak di jus pikeun ngurangan rasa nyeri, urang Papua New Guenea daunna dipaké ubar ararateul.^[5]

Di Australia tangkal ieu sagigireun dipelak pikeun papaés buruan, ku urang Aborigin daunna di godog dijieun ubar nyeri mangsana datang bulan, salésma jeung nyeuri beuteung.^[2]