Gilgamesh: Béda antarrépisi

[[Gambar:Hero lion Dur-Sharrukin Louvre AO19862.jpg|jmpl|Titilar anu mungkin ngagambarkeun GIlgamesh minangka pangawasa sato.]]'''Gilgamesh''' ([[Aksara Sunda Baku|Aksara Sunda]]: ᮍᮤᮜ᮪ᮌᮙᮦᮞ᮪ᮂ) nyaéta inohong pahlawan anu pangdipikawanohna dina jaman [[Mésopotamia]] kuno.<ref name=":0" /> Ieu inohong téh dianggap minangka raja sémi mitos ti Uruk.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.ancient.eu/gilgamesh/|title=Gilgamesh|website=Ancient History Encyclopedia|accessdate=2020-11-19}}</ref> Sababaraha lalakonna kapanggih dina basa [[Akkadia]], sarta nyaritakeun lalampahan hiji raja anu embung maot.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Gilgamesh|title=Gilgamesh {{!}} Epic, Summary, & Facts|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-11-19}}</ref> Lalakonna geus diulik jeung dimekarkeun ku para panulis jeung filsuf ti jaman buhun nepi ka kiwari.<ref name=":1" /> Tina lalampahanana, katémbong pentingna perhatian manusa kana perkara paéh, néangan élmu pangaweruh, jeung nyingkah tina patempatan jalma réa.<ref>{{Cite book|title=The Epic of Gilgamesh|url=https://books.google.co.id/books?id=agjLXHJo9bgC&printsec=frontcover&dq=gilgamesh&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjStNqTkY7tAhVYcCsKHSURDl0Q6AEwAnoECAUQAg#v=onepage&q=gilgamesh&f=false|publisher=Penguin UK|date=1973-10-25|isbn=978-0-14-190718-5|language=en}}</ref> Lalakonna aya dina sababaraha vérsi sarta geus kungsi dipaluruh kamekaranana ti waktu-ka waktu.<ref>{{Cite book|title=The Evolution of the Gilgamesh Epic|url=https://books.google.co.id/books?id=cxjuHTH6I2sC&printsec=frontcover&dq=gilgamesh&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjStNqTkY7tAhVYcCsKHSURDl0Q6AEwAXoECAMQAg#v=onepage&q=gilgamesh&f=false|publisher=Bolchazy-Carducci Publishers|date=2002|isbn=978-0-86516-546-5|language=en|first=Jeffrey H.|last=Tigay}}</ref>

 

Téks panglengkepna anu ngalalakonkeun Gilgamesh nyaéta aya dina 12 tablét maké basa Akkadia nu kapanggih di [[Nineveh]], di pabukon raja Assirya [[Ashurbanipal]]. Lolongkrang lalakon anu aya dilengkepan tina teks séjén nu kapanggih ti tempat séjénna di Mesopotamia jeung [[Anatolia]]. Iwal ti éta, aya lima puisi pondok dina basa [[Suméria|Sumeria]] anu dipikawanoh asalna tina tablét nu ditulis dina mangsa paro milénium kadua saméméh maséhi. Judulna "Gilgamesh jeung Huwawa", "Gilgamesh jeung Munding Kasorgaan", "Gilgamesh jeung Agga ti Kish," "Gilgamesh, Enkidu, jeung jeung Nagri Manaboa", sarta "Kalapati Gilgamesh."<ref name=":0" />

 

Aya lalakon tambahan tina tablét XII nu patali jeung leungitna banda anu disebut ''pukku'' jeung ''mikku'' (mungkin "gendang" jeung "panakol") anu dibikeun ka Gilgamesh ku Ishtar. Éta lalakon dipungkas ku Enkidu anu hirup deui, sarta jangja pikeun mulihkeun objék sarta tuluy méré katerangan anu surem ngeunaan dunya handap.<ref name=":0" /><ref name=":2" />

 

Dina lalakon Gilgamesh aya bagian-bagian anu nyaritakeun kajadian caah rongkah Akkadia. Kajadian caah rongkah gumulung minangka hiji épisodeu tungggal dina tablét ka-XI dina pedaran anu leuwih panjang.<ref name=":3">{{Cite book|title=Bahtera Sebelum Nabi Nuh: Kisah Menakjubkan tentang Misteri Bencana Banjir di Zaman Kuno|url=https://books.google.co.id/books?id=Qbt1CwAAQBAJ&pg=PA114&dq=kisah+gilgamesh&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiN69WSlpPtAhUOSX0KHU3CBlAQ6AEwAHoECAQQAg#v=onepage&q=kisah%20gilgamesh&f=false|publisher=Pustaka Alvabet|isbn=978-602-9193-57-2|language=id|first=Dr Irving|last=Finkel}}</ref> Ieu carita dina Gilgamesh dianggap kawangun tina hiji lalakon mandiri anu lain museur kana kahirupan Gilgamesh, tapi leuwih kana lalampahan jeung ancurna manusa. Bisa dipastikeun yén kajian caah rongkah dina éta lalakon asalna tna catetan-catetan nu leuwih kolot anu ditulis dina milénium kadua saméméh maséhi. Euweuh conto anu dipikawanoh ngeunaan ayana hiji lalakon Gilgamesh ti [[Babilonia]] Kuno anu patali jeung kajadian saperti kitu.<ref name=":3" />

 

Dina lalakon Gilgamesh ti [[Assyria]], pahlawan tina kajadian caah rongkah éta ngaranna Utnapishti. Éta ngaran téh hartina "kuring-manggihan-kahirupan", sarta kalawan teu langsung kagagas tina garan dina basa Sumeria, Ziusudra.<ref name=":3" /> Aya anu nganggap yén Urnapishti téh sarua atawa boga lalakon anu persi saperti Nuh.<ref name=":4">{{Cite book|title=Di sini kutemukan: petunjuk mempelajari dan mengajarkan alkitab|url=https://books.google.co.id/books?id=1Y5PR_sMbVAC&pg=PA85&dq=air+bah+gilgamesh&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiAht79mJPtAhV06XMBHbOqDZwQ6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q=air%20bah%20gilgamesh&f=false|publisher=BPK Gunung Mulia|date=1986|isbn=978-979-415-391-8|language=id|first=S. Wismoady|last=Wahono}}</ref> Carita caah rongkah dina lalakon Gilgamesh ditulis minangka upaya manusa pikeun meunangkeun kaabadian hirup.<ref name=":4" />

 

Tina lalampahan bajoangna pikeun néangan harti kahirupan, Gilgamésh nangtang paéh. Lantaran kitu, manéhna jadi pahlawan épik munggaran dina sastra dunya. Katunggaraan Gilgamesh jeung pananya anu muncul lantaran baladna paéh, jadi eunteung pikeun unggal manusa anu pahibut jeung mana hirup dina nyanghareupan ajal. Sanajan Gilgamésh ahirna mah gagal sangkan meunang kaabadian dina éta lalakon, tapi éta lalampahanna téh hirup dina tulisan.<ref name=":5" />

 

Lalakon Gilgamesh téh geus aya dina wangun lisan saméméh dituliskeun, sarta réa padungdengan perkara naha aya kénéh lalakon anu leuiwih kolot ti batan nu aya di [[Suméria]], atawa tuluy Babilonia dina pangaruh budaya. Vérsi carita anu kasimpen, misalna tinulis asalna ti [[Shin-Leqi-Unninni]], anu gedé kamungkinanana minangka salah sahiji tina bahan-bahan sumber asli Sumeria.<ref name=":5">{{Cite book|title=Gilgamesh|url=https://books.google.co.id/books?id=yviB9uv3A0AC&printsec=frontcover&dq=gilgamesh&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjStNqTkY7tAhVYcCsKHSURDl0Q6AEwA3oECAYQAg#v=onepage&q=gilgamesh&f=false|publisher=Knopf Doubleday Publishing Group|date=2011-09-28|isbn=978-0-307-76082-1|language=en|first=John|last=Gardner}}</ref>  

 

<references />