Métabolisme

Métabolisme (tina μεταβολισμος ("metabolismos"), kecap basa Yunani pikeun "obah", atawa "ngaragragkeun" (Etymonline)), hartina modifikasi biokimiawi sanyawa kimia na organisme jeung sél, ngawengku biosintésis molekul organik (anabolisme) sarta ngarecahna (katabolisme). Métabolisme biasana mangrupa runtuyan hambalan énzimatik, nu ogé katelah jalur métabolik. Métabolisme total hartina sadaya prosés biokimia na hiji organisme. Métabolisme sél ngawengku sadaya prosés kimia na jero sél.

Santorio Santorio (1561-1636), tina *Ars de statica medecina,* munggaran medal taun 1614.

Jalur métabolik

Jalur-jalur métabolik nu penting di antarana

Jalur umum

Métabolisme karbohidrat
Métabolisme asam lemak
Daur asam sitrat (Daur Krébs, daur asam trikarboksilat)

Katabolisme

Jalur katabolik nu ngarecah molekul-molekul kompléks jadi sanyawaan basajan:

Réspirasi sélular, jalur métabolik nu nyiptakeun énergi (ATP jeung NADPH) tina molekul sumber tanaga. Jalur ieu ogé kalibet dina digésti pangan.
- Katabolisme karbohidrat
  - Glikogénolisis, konversi glikogén jadi glukosa.
  - Glikolisis, konversi glukosa jadi piruvat jeung ATP, teu merlukeun oksigén.
    - Jalur Embden-Meyerhof, jalur umum glikolisis.
    - Jalur Entner-Doudoroff, jalur alternatif glikolisis na sababaraha baktéri.
  - Jalur pentosa fosfat (hexose monophosphate shunt), ngahasilkeun NADPH tina glukosa.
- Katabolisme protéin, hidrolisis protéin jadi asam amino.
Réspirasi aérobik
- Rantay transfer éléktron
- Fosforilasi oksidatif
Réspirasi anaérobik,

Anabolisme

Jalur anabolik nu nyiptakeun bahan wangunan sél jeung sanyawaan tina prékursor nu basajan:

Glikogenesis
Glukonéogenesis
Jalur sintésis porfirin
Jalur HMG-CoA réduktase, ngahasilkeun koléstérol jeung isoprénoid.
Métabolisme sekundér, jalur métabolik nu teu penting pikeun tumuwuh, ngembang, atawa baranahan, tapi biasana mibanda fungsi ékologis.
Fotosintésis
- Réaksi gumantung cahya (réaksi caang)
- Réaksi teu gumantung cahya (réaksi poék)
  - Daur Calvin
    - Fiksasi karbon

Métabolisme ubar

Jalur métabolisme ubar, modifikasi atawa dégradasi ubar jeung sanyawaan sénobiotik séjénna ngaliwatan sistim énzim nu husus:

Métabolisme nitrogén

Métabolisme nitrogén ngawengku jalur pangbalikan jeung ékskrési nitrogén na organisme, ogé prosés biologis na daur biogéokimia nitrogén:

daur uréa, penting pikeun ékskrési nitrogén dina wujud uréa
fiksasi nitrogén biologis
asimilasi nitrogén
nitrifikasi
dénitrifikasi

Sajarah

Ékspérimén kakontrol munggaran ngeunaan métabolisme manusa dilaporkeun ku Santorio Santorio taun 1614 dina bukuna Ars de statica medecina, nu ngajadikeun anjeunna kawentar sa-Éropah. Anjeunna ngagambarkeun runtuyan ékspériménna, nyaéta nimbang dirina na korsi timbangan (tempo gambar), méméh jeung sanggeus dahar, saré, gawé, sanggama, puasa, nginum, sarta ngising. Anjeunna ngajinekkeun yén lolobana dahareun téh béak tina awak alatan perspiratio insensibilis (perspirasi nu teu karasa).

Tempo ogé

Métabolomik
Métabolom
Laju métabolik basal
Balukar panas tina dahar
Téori dunya beusi-walirang, hiji téori "métabolisme heula" ngeunaan asal-usul hirup.
Biodégradasi