Masjid Cipaganti atawa Masjid Agung Cipaganti mangrupa salah sahiji masjid pangkolotna di Kota Bandung. Ayana ibarat saksi bisu kana sajarah perjuangan Indonésia pikeun kamerdékaan. Masjid anu diadegkeun tanggal 7 Pébruari 1933 éta téh mangrupa tempat bersejarah pikeun présidén kahiji RI, Soekarno. Disebutkeun yén masjid éta tempat ceramah penting Présidén Soekarno nalika anjeunna di Bandung.[1]

Masjid Cipaganti ayana di Jalan R.A.A. Wiranatakusumah No. 85, baheulana disebut Jalan Cipaganti. Dina jaman Walanda, Jalan Cipaganti disebut Nylandweg. Batu munggaran pikeun pangwangunan Masjid Cipaganti dilakukeun dina 7 Pébruari 1933 atawa 11 Syawal 1351 Hijriah. Sataun saterusna atawa 27 Januari 1934, masjid anu ngadeg di legana 2.675 méter pasagi diresmikeun.[2]

Sajarah

édit

Masjid Cipaganti diwangun ku arsiték Walanda, Profésor Kemal C.P. Wolff Shoemaker, ogé guru besar di Technische Hogeschool Bandoeng, ayeuna katelah Institut Téknologi Bandung (ITB). Arsiték Walanda séjénna anu karyana masih dilestarikan nepi ka kiwari sarta geus jadi ikon Kota Bandung, saperti Gedong Asia Afrika, Vila Isola, Gereja Katedral, Gereja Bethel, Vila Merah, jeung Hotél Préanger. Manéhna kasohor ku desain wangunanana anu ngagabungkeun unsur budaya ti Wétan jeung Kulon, anu ogé bisa ditempo dina desain Masjid Agung Cipaganti. Ieu masjid mintonkeun rasa art-deco ti Éropa kalayan sentuhan seni tradisional Jawa, dilengkepan ku pangaruh kaligrafi ti Wétan Tengah.[3]

Sanggeus direnovasi, arsitéktur Masjid Agung Cipaganti sarua jeung Garéja Bethel, kalayan panto utama anu nonjol sarta dihias ku dua munara anu jangkung, simetris. Wangunan masjid miboga warna-warna lemes sarta dikurilingan ku pilar-pilar batu anu jadi ciri arsitéktur Éropa. Nepi ka ayeuna, karasa Éropa masih kénéh kuat di Masjid Agung Cipaganti ti mimiti diwangun jadi masjid. Wangunan masjid ieu mangrupa puseur kagiatan kaagamaan kiwari. Kaligrafi di lawang, kalimah hamdalah dina hateup, siling jeung desain intérior tetep gembleng sakumaha mimiti diwangun taun 1933.[3]

Mesjid Raya Cipaganti lokasina stratégis anu rada misah ti wangunan lianna sarta dikurilingan ku taman éndah. Katinggali desain jeung arsitéktur Éropa bisa katinggali tina lampu gantung antik anu ngagantung dina siling kamar masjid utama. Lampu Éropa klasik ieu dijieun tina logam kuningan jeung dihias ku kaligrafi di sisi. Masjid Cipaganti, anu tadina disebut Masjid Kaum Cipaganti, nyaéta salah sahiji masjid pangkolotna sarta panggedéna anu diwangun di Kota Bandung Kalér. Lokasina di wewengkon nu saméméhna katelah Een Western Enclave atawa wewengkon husus pikeun Éropa sarta bangsawan pribumi.[3]

Pangwangunan Masjid Cipaganti diusulkeun sabab harita can aya wangunan anu bisa dipaké ku umat Islam di wewengkon Bandung Kalér pikeun ngalaksanakeun kagiatan kaagamaan. Masjid Cipaganti teu bisa dipisahkeun jeung pausahaan susu unggulan di Bandung ti Italia, nyaéta P.A. Ursone. Manéhna anu ngawakafkeun lahan pikeun pangwangunan ieu masjid ngaliwatan nu bogana, Nyi Oerki. Tujuan awal nyaéta pikeun ngagampangkeun umat Islam anu gawé di pausahaan susu Ursone ngalaksanakeun ibadahna. Gagasan pikeun ngawangun masjid ieu asalna ti para pamingpin Bandung anu ngarasa euweuh masjid anu ngawakilan daérah. Ahirna diputuskeun pikeun ngawangun masjid di Jalan Cipaganti (ayeuna Jalan R.A.A. Wiranatakusumah).[3]

Pangwangunan dimimitian sanggeus Bupati Bandung, Radén Tumenggung Hasan Soemadipradja, méré bantuan material mangrupa duit, ogé sumbangan ti golongan bumiputra. Batu anu munggaran dibaturan ku Hassan Soemadipradja diiringkeun ku Patih Bandung Rg. Wirijadinata, jeung Kapala Panghulu Bandung Radén Haji Abdoel Kadir. Pangwangunan ieu masjid henteu dilaksanakeun satengah-satengah. Ornamén keramik dijieun ku Laboratorium Keramik Bandung, sedengkeun ornamén kai dijieun ku murid pribumi ti Sakola Teknis Hamente (Gemeentelijke Ambachtsschool). Wangunan anu ayeuna urang tingali nyaéta hasil rénovasi jeung pangwangunan dina mangsa pamaréntahan Walikota Aténg Wahyudi, anu dilaksanakeun ti 2 Agustus 1979 nepi ka 31 Agustus 1988.[3]

  1. Suaka, L. P. M. "Masjid Cipaganti, Saksi Bisu Sejarah Indonesia". Suaka Online (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2023-11-12. 
  2. YourBandung. "10 Masjid yang Menjadi Destinasi Wisata Religi di Bandung | Your Bandung" (dalam id-ID). Diakses tanggal 2023-11-12.  Archived 2023-11-11 di Wayback Machine
  3. a b c d e Kusumo, Rizky. "Masjid Cipaganti, Tertua di Bandung Utara dan Sempat Dikunjungi Soekarno". www.goodnewsfromindonesia.id (dalam id-ID). Diakses tanggal 2023-11-12.