Sunni

Sunni atawa Suni nyaéta cabang panggedéna dina Islam, dianut ku kurang leuwih 85–90% populasi Muslim. Ngaran "Sunni" asalna tina kecap "Sunnah," nu nuduhkeun kana ajaran jeung conto Nabi Muhammad. Bédana utama antara Sunni jeung Syiah aya dina pandangan ngeunaan saha nu jadi panerus Nabi Muhammad, anu nyababkeun bédana dina akidah jeung fikih. Numutkeun tradisi Sunni, Nabi Muhammad henteu sacara husus nunjuk panerus, ku kituna tokoh-tokoh anu milu dina kajadian Saqifah milih Abu Bakar jadi khalifah kahiji. Ieu béda jeung pandangan Syiah, nu yakin yén Nabi Muhammad nunjuk Ali bin Abi Thalib minangka panerusna.

Nu nganut cabang Islam ieu biasana nyebut dirina "ahli sunah" atawa langkung lengkep "ahlussunnah wal-jama'ah" (hartina "jalma-jalma anu nuturkeun Sunnah sarta aya dina golongan Jamaah"). Nu nganut Sunni kawanoh salaku "Sunni," jeung sering disebut minangka Islam Ortodoks, sanajan istilah ieu sering dipaliré ku seueur ulama jeung ahli agama.

Dina fikih Sunni, sumber utama nyaéta Al-Qur'an, hadis (utamana anu aya dina Kutubussittah), jeung ijma’. Syariah diturunkeun kalawan mertimbangkeun sumber-sumber ieu, ditambahan ku ijtihad maké qiyas, istislah, jeung istihsan anu dimekarkeun ku para imam mazhab. Dina akidah, Sunni nganut kana rukun iman jeung kabagi jadi dua golongan utama, nyaéta Asy'ariyah jeung Maturidiyah anu ngagunakeun pendekatan ilmu kalam, sarta Atsariyah anu nganut pendekatan tekstual.

Sajarah

Salah sahiji kasalahan anu ilahar nyaéta nganggep yén Islam Sunni ngagambarkeun Islam normatif anu muncul sanggeus pupusna Muhammad, sarta yén Sufisme jeung Syiah mangrupakeun cabang tina Islam Sunni. Persepsi ieu sabagian ageung disababkeun ku kagantunganna kana sumber-sumber anu pisan ideologis anu dianggap minangka karya sajarah anu sah, sarta sabab mayoritas umat Islam nyaéta Sunni. Boh Sunni boh Syiah mangrupikeun hasil tina persaingan ideologi anu lumangsung salami ratusan taun. Dua golongan ieu silih mangpaatkeun pikeun nguatkeun identitas jeung ajaran masing-masing.

Opat khalifah munggaran anu diakui ku Sunni dikenal minangka Khulafaurrasyidin. Khalifah munggaran nyaéta Abu Bakar, diteruskeun ku Umar, Utsman, jeung Ali. Sunni ngaku para panguasa saatosna salaku khalifah, tapi henteu nambihan saha waé kana daptar Rasyidin sanggeus pupusna Ali, dugi ka kekhalifahan sacara konstitusional dihapus di Turki dina 3 Maret 1924.

Transisi kakhalifahan jadi dinasti monarki

Awal transisi ti kekhalifahan ka monarki dinasti geus katingali, saperti nu dikhawatirkeun ku khalifah kadua, Umar, saprak jaman khalifah katilu, Utsman. Utsman ngangkat loba kadinya ti klan Bani Umayyah, saperti Marwan bin al-Hakam jeung Walid bin Uqbah, ka jabatanna nu penting di pamarentahan. Tindakan ieu jadi sabab utama timbulna kekacauan nu ngabalukarkeun maotna jeung konflik di jaman Ali, ogé pemberontakan nu dipingpin ku Muawiyah bin Abu Sufyan, salah sahiji kadinya Utsman. Kaayaan ieu ngarah ka kabentukna pamarentahan dinasti nu kuat ti Bani Umayyah, utamana sanggeus Husain, putra bungsu Ali ti Fatimah az-Zahra, maot dina Pertempuran Karbala. Kebangkitan Bani Umayyah, nu mangrupa suku elit Makkah nu saméméhna nolak Muhammad di handapeun pimpinanna Abu Sufyan, bapa Muawiyah, kajadian sanggeus penaklukan Makkah ku Muhammad. Masyarakat nu awalna egaliter, hasil ti revolusi Muhammad, robah jadi masyarakat nu terstratifikasi antara nu beunghar jeung nu miskin akibat nepotisme. Saperti nu diungkapkeun ku El-Hibri, ieu katingali dina "pamakean pendapatan zakat pikeun ngadukung kapentingan kulawarga, nu dibenarkeun ku Utsman salaku ash-shilah."

Salila masa pamarentahanna nu relatif singget, Ali usaha ngabalikeun sistem egaliter jeung supremasi hukum nu diarepkeun dina ajaran Muhammad. Tapi, anjeunna terus nyanghareupan perlawanan, kaasup dina perang Jamal ngalawan Aisyah, Thalhah, jeung Zubair; perang Shiffin ngalawan Muawiyah; nepi ka ahirna Ali dibunuh ku kelompok Khawarij. Sanggeus maotna, para pengikutna langsung milih Hasan bin Ali, putra sulung Ali ti Fatimah, jadi penggantina. Hasan terus nandatanganan perjanjian jeung Muawiyah, nyerahkeun kakawasaan kalayan syarat yén salah sahiji ti maranéhanana nu lami hirup bakal jadi khalifah, jeung khalifah ieu moal nunjuk penerus, tapi bakal nyerahkeun pemilihan khalifah ka publik. Nanging, Hasan ahirna diracun jeung Muawiyah nikmati kakawasaan nu henteu tertandingi. Ngahindarkeun perjanjianna jeung Hasan, Muawiyah mencalonkeun putrana, Yazid, jadi penggantina. Sanggeus maotna Muawiyah, Yazid nyuhunkeun Husain, adi Hasan, putra Ali jeung cucu Muhammad, pikeun masrahkeun kesetiaan, tapi Husain nolak. Kafilah Husain dikepung ku tentara Yazid di Karbala, sarta anjeunna dibunuh bareng 72 pengikutna dina pertempuran nu lumangsung salami sapoe, sanggeus Yazid ngukuhkeun dirina jadi panguasa. Sanajan muncul pemberontakan publik nu kuat sanggeus maotna Husain ngalawan dinastina, Bani Umayyah bisa neken sagala perlawanan jeung terus pamarentah dunya Muslim nepi ka ahirna digulingkeun ku Bani Abbas.

Kakhalifahan jeung monarki Bani Abbas

Kakawasaan jeung "kekhalifahan" Bani Umayyah réngsé di leungeun Bani Abbas, nu mangrupa cabang ti Bani Hasyim, suku Muhammad. Ieu ngan saukur mawa ka monarki dinasti anyar nu disebut salaku kekhalifahan ti taun 750 M. Periode ieu mangrupakeun masa formatif pikeun Islam Sunni, ditandaan ku lahirna opat mazhab ti para fukaha: Abu Hanifah, Malik bin Anas, Muhammad bin Idris asy-Syafi'i, jeung Ahmad bin Hanbal, ogé Jafar ash-Shadiq nu ngajelaskeun doktrin imamah, dasar pamikiran agama Syiah. Teu aya rumusan nu jelas pikeun nangtukeun suksesi kekhalifahan Abbasiyah. Sababaraha putra atawa kerabat séjén diusulkeun salaku calon pamimpin anyar, masing-masing didukung ku kelompok pendukungna. Kajadian uji kelayakan, sarta pihak nu pangkuatna meunang jeung ngarepkeun dukungan ti khalifah nu maranéhna dukung sanggeus diangkat. Kekhalifahan dinasti ieu réngsé kalawan maotna Khalifah al-Ma'mun dina taun 833 M, nu nandakeun awal periode dominasi Turki.

Zaman moderen

Sanggeus Perang Dunia I, Kesultanan Utsmaniyah, nu mangrupa kekhalifahan Sunni panggedena salila genep abad, runtuh, nandakeun réngséna kekhalifahan. Kajadian ieu ngabalukarkeun protes ti komunitas Sunni di sababaraha tempat, kaasup Gerakan Khilafat di India, nu engkéna meunang kamerdikaan ti Inggris sarta dibagi jadi Pakistan nu didominasi Sunni jeung India nu sekuler. Pakistan, nagara Sunni pangpadetna, engkéna dipisah jadi Pakistan jeung Bangladesh. Runtuhna kekhalifahan ieu ogé nyababkeun lahirna Arab Saudi, hiji monarki absolut dumasar dinasti nu terus merjuangkeun doktrin reformis Muhammad bin Abdul-Wahhab. Di sisi séjén, gerakan Wahhabi, Salafiyah, Islamisme, jeung Jihadisme nu ngadukung ajaran Ibnu Taimiyyah (1263–1328 M/661–728 H), hiji ulama Hambali, ogé mekar. Perang Dingin nyababkeun radikalisasi pengungsi Afganistan di Pakistan nu berjuang ngalawan komunisme nu disokong ku Uni Soviet di Afganistan, nu ngarah ka lahirna gerakan Taliban. Sanggeus rubuhna rezim komunis di Afganistan jeung perang sipil, Taliban ngarebut kakawasaan ti faksi Mujahidin di Afganistan jeung ngabentuk pamarentahan di handapeun pimpinanna Mohammed Omar, nu disebut salaku Amirul-Mukminin, gelar anu dihormat pikeun hiji khalifah. Taliban diakui ku Pakistan jeung Arab Saudi nepi ka kajadian Serangan 11 September 2001, nu direncanakeun ku Usamah bin Ladin—salah sahiji warga nagara Saudi nu meunang suaka ti Taliban—nu nyulut reaksi global ngalawan terorisme, kaasup perlawanan ngalawan Taliban.

Dina abad ka-20, muncul loba kabencian di kalangan komunitas Sunni akibat leungitna dominasi di sababaraha wewengkon nu saméméhna dikuasai Sunni saperti Syam, Mesopotamia, Balkan, Kaukasus Utara, jeung anak benua India. Upaya panganyarna ku kelompok radikal jihadisme salafi pikeun ngadegna deui kekhalifahan Sunni katingali dina munculna kelompok militan ISIS, kalawan pimpinanna Abu Bakar al-Baghdadi nu dikenal di kalangan pengikutna minangka khalifah jeung Amirulmukminin, "Pamingpin Kaum Beriman." Jihadisme jadi salah sahiji kelompok anu terus ditentang di jero umat Islam di sakuliah dunya, kabuktian ku ayana ampir 2% populasi Muslim di London nu protes ngalawan ISIS.

Nuturkeun pendekatan nu leuwih puritan ti Ibnu Katsir, Muhammad Rasyid Ridha, jeung séjénna, loba tafsir kontemporer ngaleungitkeun pentingna carita Israiliyat, nu bersumber ti Alkitab jeung tradisi Yahudi jeung Nasrani. Satengah ti tafsir Arab nolak maké carita Israiliyat sacara umum, sedengkeun tafsir Turki sabagian ngabolehkang rujukan ka carita Israiliyat. Nanging, loba mufassir non-Arab nganggap Israiliyat henteu berguna atawa teu bisa diterapkeun. Rujukan langsung ka konflik Israel-Palestina teu kungsi kapanggih. Masih can jelas naha penolakan ka Israiliyat didasarkeun ku motif politik atawa ngan saukur pamik