Ububan

Ububan disebut ogé puputan nyaéta pakakas gosali paranti niup piruruh/parapén sangkan seuneuna tetep hurung. Baheula ububan dijieun tina tangkal jambé ku jalan dikorowék tengahna tuluy dipiceun jeroanana, kiwari biasana dijieun tina bahan séng anu dibuleudkeun panjangna kira-kira satangtung, jumlahna aya dua kénca jeung katuhu, cara makéna kawas kopa, hawana anu kaluar keur niup ruhak areng anu aya dina parapén. Aya deui nu maké lambusan, nyaéta kantong hawa anu dijieun tina kulit, hawana disebrotkeun kana parapén, sangkan seuneuna tetep hurung. Lambusan tukang patri mah dijieun siga kipas angin, diputerkeun ku leungeun, kawas kincir. Kiwari ububan geus réa anu diganti maké kincir mesin (blower) ngagunakeun tanaga listrik, angin anu disebrot keun leuwih mayeng jeung lila. ^[1]^[2]

Pedaran

Cara gawé lambusan

Ububan ngaluarkeun angin anu ditiupkeun kana parapén, baheula ububan dijieu tina kulit anu dirapétkeun jeung papan kai anu aya gagangan kénca jeung katuhu, dibeulah hareupna aya deui solobong paranti ngaluarkeun hawa/angin, ku jalan ngadedetkeun papan kugagangna sangkan angin kaluar, mangsana geus kempés geuwat gagangna diangkat deui sangkan kaeusian deui ku hawa anu asup tina liang anu séjén, di mana geus kembu tuluy di dedetkeun deui ngarah kaluar hawana. kitu jeung kitu cara gawé ububan tina kulit (lambusan).^[3]

Aya deui ububan anu dijieun tina tangkal jambé anu geus diberesihan jeroan tangkalna, atawa tina beusi ipis atawa séng anu dijieun sapuratina ngawangun pipah anu ukurana sarua kénca jeung katuhu. Makéna ku jalan ieu dua pipah saméméhna diasupan bantalan buleud maké gagang panyepengan pikeun narik jeung ngadedetkeun, ieu bantal ngarah mendet hawa henteu balik deui ka luhur mangsana didetetkeun ka handap ngaluarkeun hawa, dina waktu anu sarua ububan anu hiji deui bantalana diangkat ka luhur sangkan ububan kaeusian hawa. Saenggeus cukup tuluy didedetkeun ngarah hawana kaluar kana parapén, kiti satuluyna silihganti kénca jeung katuhu turun naék, ngaluarkeun hawa kana parapen.^[4].

Ububan maké éngkol, nyaéta ububan anu dijieun leuwih leutik tapi ngahasilkeun tiupan hawa leuwih mayeng, ububan ieu dijieun samodél kincir anu diputerkeun maké tanaga leungeun, tina puteran kincir ieu kaluar hawa anu nyebrot kana parapén, ububan kincil saperti kieu leuwih hampang dina makéna jeung deui angin anu dihasilkeun leuwih mayeng. Kiwari ububan geus dijieun leuwih hadé deui, nyaéta maké kincir anu diputerkeun maké tanaga listrik, soksanajan wangunna leuti tapi angin anu disebrotkeun tina ububan ieu leuwih tarik, leuwih mayeng jeung bisa diatur gedé jeung leutikna tiupan.^[5]