Petasan
Petasan (dipikawanoh minangka mercon) nyaéta bubuk nu dibungkus ku kertas ti jerona maké sumbu nongtot kaluar,[1] dipaké pikeun meriahkeun sagala rupa kajadian, kawas perayaan taun anyar, perkawinan, sarta sajabana. Barang ieu berdaya ledak pendék atawa low explosive. Bubuk anu dipaké minangka eusi petasan mangrupa bahan peledak kimia anu nyieunana bisa ngajelegur dina kaayaan nu tangtu.[2]
Sajarah Petasan
éditPetasan dimimitian ti Cina. Kira-kira abad ke-9, saurang juru masak sacara teu ngahaja campurkeun tilu bahan bubuk hideung (black powder) nyaéta uyah peter atawa kalium nitrat, walirang (sulfur), sarta arang ti kai (charcoal) anu asalna ti pawonna. Tétéla campuran katilu bahan éta gampang kabeuleum.
Lamun katilu bahan kasebut diasupkeun kana sapotong awi anu aya sumbuan anu tuluy dibeuleum sarta baris bitu sarta ngaluarkeun sora ledakan teuas anu dipercaya ngusir roh jahat. Dina perkembanganna, petasan jenis ieu dipercaya dipaké ogé dina perayaan pernikahan, kameunang perang, kajadian samagaha bulan, sarta upacara-upacara kaagamaan.
Di Indonésia sorangan talari petasan éta dibawa sorangan ku urang Tionghoa. Saurang pengamat sajarah Betawi, Alwi Shahab ngayakinan yén talari pernikahan urang Betawi anu ngagunakeun petasan pikeun memeriahkan kaayaan kalayan nurutan urang Tionghoa anu cicing disabudeureun maranéhanana.[2]
Bahan Peledak Kimia
éditPetasan nyaéta salah sahiji bahan peledak kimia nu miboga daya ledak pendék atawa mindeng disebut bom low explosive. Petasan geus aya saprak jaman kekaisaran Cina nepi ka ayeuna. Saméméh urang mikawanoh leuwih laér ngeunaan petasan, kuring baris ngécéskeun leuwih tiheula ngeunaan naon éta bahan peledak kima. Bahan peledak kimia nyaéta hiji rakitan anu diwangun luhur bahan-bahan ngawangun mundel atawa éncér atawa campuran duanana anu lamun kakeunaan aksi, contona benturan,panas, sarta gésékan bisa ngabalukarkeun réaksi kalayan kecepatan luhur dibiruyungan bentukna gas-gas sarta ngabalukarkeun éfék panas sarta tekanan anu pohara luhur. Bahan peledak kimia dibédakeun jadi dua macem, nyaéta low explosive (daya ledak pendék)sarta high explosive (daya ledak luhur).[3]
Bahan peledak low explosive nyaéta bahan peledak daya ledak pendék anu miboga kecepatan detonasi (velocity of detonation) antara 400 sarta 800 méter pér sekond Samentara bahan peledak high explosive miboga kecepatan detonasi antara 1.000 sarta 8.500 méter pér sekond Bahan peledak low explosive ieu mindeng disebut propelan (pendorong) anu loba dipaké minangka dina pélor sarta roket.[2]
Di antara bahan peledak low explosive anu dipikawanoh nyaéta mesiu (black powder atawa gun powder) sarta smokeless powder. Pikeun sabagian masarakat Indonésia, mesiu kasebut loba dipaké minangka nu nyieun petasan, kaasup petasan banting sarta bom lauk. Bubuk mesiu nyaéta jenis bahan peledak pangkolotna anu kapanggih ku bangsa China dina abad ke-9. Sajaba minangka bahan nu nyieun petasan sarta kembang seuneu, mesiu ayeuna loba dipaké minangka propelan pélor sarta roket, roket sinyal, petasan, sumbu ledak, sarta sumbu ledak tunggu.[2]
Komposisi
éditSawatara komposisi pembuatan black powder anu dipikawanoh, antara séjén:
- campuran antara potasium nitrat (KNO3), charcoal, sarta walirang;
- campuran antara sodium nitrat (NaNO3), charcoal, sarta walirang;
- campuran antara potasium nitrat sarta charcoal (henteu walirang); sarta
- pyrodex, mangrupa campuran antara potasium nitrat, potasium perklorat (KClO4), charcoal, walirang, cyanoguanidin, sodium benzoat, sarta dekstrin[2]
Petasan di Indonesia
éditDi Indonésia, petasan geus jadi hiji hal anu dawam dipaké pikeun lebaran sarta waktu bulan Ramadan. Lolobana loba budak sageus sahur lainna reureuh, kalahka ulin petasan sarta kembang seuneu. Maranéhanana kalayan sakahayang ngalungkeun petasan – petasan anu maranéhanana bawa ka baturna atawa mobil anu keur liwat, henteu mikiran balukarna.
Petasan sarta sabangsana memang barang gelap, hartina barang larangan. Saprak jaman Walanda geus aya aturanana dina Lembaran Nagara (LN) taun 1940 Nomer 41 ngeunaan Palaksanaan Undang-undang Kembang Seuneu 1939, di mana di antara séjén ayana anceman pidana kurungan tilu bulan sarta denda Rp 7.500 lamun ngarémpak katangtuan "nyieun, ngajual, nunda, ngunjalan kembang seuneu sarta petasan anu henteu luyu standar nyieunna".
Meureun alatan aturan kasebut geus kuno sarta teuing "antik”, mangka pamaréntah geus ngaluarkeun sagala rupa aturan, di antarana UU Darurat 1951 yanag ancemanana bisa ngahontal 18 taunpanjara.[2]
Rujukan
édit- ↑ Danadibrata, R.A. (1 Desember 2009). Kamus Basa Sunda R.A. Danadibrata. Bandung: Kiblat Buku Utama. p. 438. ISBN 9793631937.
- ↑ a b c d e f (id)[http://anéhanéh.tk/asal-usul-dan-sejarah-petasankembang-api/)(diakses[tumbu nonaktif] tanggal 22 oktober 2011)
- ↑ (id)[1] Archived 2012-03-16 di Wayback Machine(diakses tanggal 22 oktober 2011)