Ampa
Lauk ampa, Puntius orphoides,
dari Mandalamekar, Jatiwaras, Tasikmalaya
Klasifikasi ilmiah
Karajaan:
Filum:
Kelas:
Ordo:
Kulawarga:
Génus:
Spésiés:
P. orphoides
Ngaran binomial
Puntius orphoides
Sinonim

Barbus rubripinna van Hasselt, 1823 (nomen nudum)
Barbus orphoides Valenciennes, 1842[2],

Ampa; Beureum panon; sisik milik; mata merah (id) (Puntius orphoides) nyaéta lauk cai darat anu asalna tina kulawarga Cyprinidae. Ieu lauk hirup kalayan nyebar di wewengkon Indocina jeung kapuloan Sunda[3].

Ngaran daérah

édit

Lauk ieu miboga ngaran daérah saperti: maroca, marococa, wadonan (Btw.); brek, pekiseh, lunjar, wader (Jw); jeung sisik milik, ampa (Sd.)[4]. Di Tasikmalaya, Lauk ieu ogé dipikawanoh salaku lauk beureum panon (Sd.: mata merah).

Dina basa Inggris, ieu lauk dipikawanoh ku ngaran Javean Barb.

Ciri mandiri

édit
 
Panonna aya beureuman

Lauk ieu awak sedeng, panjang total nepika 250 mm. Gurat sisi aya 31-34 siki. 5-5½ sisit di antara mimiti sisit dorsal aya gurat sisina. Puhu buntut dikurilingan ku 16 sisit. Jari-jari heuras (cucuk) anu panungtung dina cécépét dorsal rérégéan 30, lemes. Cécépét buntut tungtung luhur jeung handap kelirna hideung; gurat hideung dina puhu buntut. Lauk nu ngora kénéh katempo tina sisitna mibanda kelir leuwih kolot.[3]

Jangkung awak 2½ nepikeunka ampir 3 kali dibandingkeun jeung panjang standar (tanpa sirip ekor). Panjang huluna 3,2 – 4 kali dibandingkeun jeung panjang standar. Mata 4-6 kali leuwih pondok tibatan panjang huluna. Rumus cécépét dorsal IV (jari-jari heuras).8 (jari-jari leuleus); cécépét bujur III.5; sirip dada I.14-16; dan sirip perut I.8. Cécépét beuteung leuwih purek tibatan cécépét dada, henteu nepi ka bujurna;anus.[4]

 
Cécépét bujurna katempo beureum, cécépét buntutna aya titik hideung

Kabiasaan hirup

édit

Lauk Ampa dipiwanoh lauk karnivora kahakanan sabangsaning gegeremet, tutut jeung sajabana. [5]. Ilaharna lauk ampa kapanggih hirup di susukan, bendungan jeung situ; gan remen ogé kapanggih hirup di balong sanajan henteu dipelak.

Sagigireun diarah pikeun lauk konsumsi, kiwari lauk ampa ogé dipiara sabagé lauk hias.

Jinis anu sarupa

édit

Hampal atawa (Hampala macrolepidota) ibanda pola kelir méh sarimbag. Ngan hampal mibanda awak anu leuwih panjang, monyongna leuwih méncos, sisit-sisit anu katembongleuwih badag, sarta mibanda belang hideung dipalebah beuteungna (lauk ampa mah aya gurat hideung dina puhu buntutna).

Dicutat tina

édit
  1. FishBase: Puntius orphoides (Valenciennes, 1842)
  2. Cuvier, G. and A. Valenciennes. 1842. Histoire Naturelle des Poissons, to. XVI: 193. Paris :Chez F. G. Levrault.
  3. a b Kottelat, M., A.J. Whitten, S.N. Kartikasari, S. Wirjoatmodjo. 1993. Ikan Air Tawar Indonésia Bagian Barat dan Sulawesi. Periplus Edition (HK) Ltd. dan Proyek EMDI KMNKLH Jakarta. hal 59.
  4. a b Weber, M. and L.F. de Beaufort. 1916. The Fishes of The Indo-Australian Archipelago III: 194-5. E.J. Brill. Leiden.
  5. Umar, C., S. Makmur, & DWH. Tjahjo. 2007. Kebiasaan makan beberapa jenis ikan dan relung ekologi di Danau Sentani, Papua[tumbu nonaktif]. Torani 17 (2): 93-99, Juni 2007

Tutumbu ka luar

édit
 
Wikimedia Commons logo
Wikimedia Commons mibanda média séjénna ngeunaan