Wikipédia

Purwokerto

Kota Purwokerto nyaéta ibu kota Kabupatén Banyumas, Jawa Tengah, Indonésia. Jumlah pangeusina 249.705 jiwa dina taun 2005.[1]. Sababaraha sesebutan cocog keur kota nu aya di jalur kidul Jawa Tengah ieu ti mimiti kota wisata, kota kiripik, kota transit, kota atikan tepikeun ka kota pangsiunan ku sabab loba pajabat nagara nu pangsiun tur ahirna tumetep di ieu kota. Di ieu kota ogé aya musieum Bank Rahayat Indonésia, sabab mangrupa bank munggaran nu ngadeg di ieu kota, nu ngadegkeunana nyaéta Raden Béi Aria Wirjaatmadja putra daérah Purwokerto.[rujukan?]

Purwokerto
Kota
Jalan Utama Purwokerto
Jalan Utama Purwokerto
NagaraIndonésia
PropinsiJawa Tengah
KabupaténKabupatén Banyumas
Lega
 • Total38,58 km2 (1,490 sq mi)
Pangeusi
 (2005)
 • Total249.705
 • Kapadetan65/km2 (170/sq mi)
Zona wanciUTC+7 (WIB)
Kode wewengkon0281

Pamaréntahan édit

 
Kota Purwokerto
 
Jalan Jénderal Sudirman, Purwokerto

Purwokerto mangrupa hiji dayeuh henteu otonom sabab masih kénéh jadi bagéan ti Kabupatén Banyumas minangka puseur pamaréntahan. Sacara administratif, Purwokerto kabagi jadi 4 kacamatan jeung 27 kalurahan. Sabenerna mah aya padungdengan ngeunaan diwangunna Kota Purwokerto sangkan misah ti Kabupatén Banyumas. Da lamun ditilik tina sajarahna mah, Purwokerto téh asalna ogé statusna téh Kota Administratif (Kotif), sok padahal Kotif lianna di Indonésia mah geus mareunang status Kota kalayan otonomina sorangan. Lamun heug téa mah Purwokerto hasil jadi Kota, minimal aya 4 kacamatan nu baris ngahiji[2], saperti nu bisa katingal dina tabel di handap ieu;

Kacamatan di Kota Purwokerto'[3]
Ngaran Kacamatan Ibu kota Kacamatan Jumlah Kalurahan Pangeusi Taun 2010
Purwokerto Kulon Rejasari 7 49.044
Purwokerto Wétan Purwokerto Wétan 6 57.160
Purwokerto Kalér Bancarkembar 7 57.178
Purwokerto Kidul Karangklesem 7 70.459

Géografi édit

Purwokerto perenahna di kiduleun Gunung Slamet, salah sahiji gunung api nu aktif kénéh pulo Jawa. Secara géografi Purwokerto perenahna dina koordinat 7°26′S 109°14′E / 7.433°S 109.233°E / -7.433; 109.233. Lian ti jadi puseur pamaréntahan , Purwokerto ogé jadi puseur koordinasi daérah Jawa Tengah bagéan Kulon Bakorlin III. Purwokerto wawatesan jeung Sokaraja dipisahkeun ku Walungan Pelus.

Sajarah édit

 
Wanoja Walanda di Purwokerto (1923-1925)

Dina mangsa munggaran abad ka-20, babak anyar dina tata rohangan kota asup ka ieu kota. Unggal jalan katingali lega. Tatangkalan héjo ngarunggunuk ngiuhan nu laleumpang. Hésé dibédakeun antara jalan utama jeung jalan panghubung. Di hareupeun gedong karesidenan, aya hiji taman kota nu ngaranna Taman Merdeka. Harita, kota-kota di Pulo Jawa keur meumeujeuhna ngalaman ngaronjatna jumlah pangeusi. Ampir di unggal kota, paneusi nambah kira-kira 10 kali tepikeun ka 20 kalina. Pamaréntah kolonial Walanda kalimpungan nyanghareupan ieu pasualan tur riweuh néangan modél pangwangunan keur kota-kota di Jawa.

Nalika riweuh ku ieu pasualan, Herman Thomas Kartsen napakkeun sukuna di Semarang (kota nu keur ngalaman pasualan nambahna pangeusi ogé) taun 1914. Dina catetan W.F. Wertheim ngaliwatan buku Masarakat Indonésia dina Transisi, tambahna pangeusu di ieu kota ampir tepikeun ka saratus persén. Di kota kasebut, Kartsen manggihan Henri Maclaine Pont. Pont nyaéta babaturan Kartsen nalika keur kuliah di Insitut Teknologi Delf, Amsterdam, Walanda. Di Semarang, Pont ngadegkeun biro arsiték. Ngaliwatan Pont, Kartsen meunang loba informasi ngeunaan kaayaan Semarang katut kota lianna. Kadatangan Kartsen di Semarang nyaéta keur ngararancang Kota Semarang katut kota lianna di Pulo Jawa.[4]

Ékonomi édit

 
Salah sahiji jalan utama di Purwokerto.
 
Salah sahiji pertokoan di kota Purwokerto.

Sacara tradisional, Purwokerto lain kota industri atawa perdagangan. Tepikeun ka kiwari, kagiatan industri jarang pisan kapanggihna di Purwokerto, padahal Purwokerto mangrupa wewengkon potensial nu kacida strategisna keur ngalakukeun investasi dina widang industri. Lian ti lahan nu lega kénéh, aksés ka kota-kota gedé lianna ogé gampang, katambah ku lobana pagawé profesional. Ieu dayeuh bisa disebutkeun teu boga industri skala gedé nu bisa nyerep rébuan tanaga gawé atawa ngawengku wewengkon nu legana puluhan héktar. Lamun aya ogé industri, umumna mah ukur industri-industri tradisional nu ukur ngagawékeun sababaraha puluh pagawé (kayaning industri roko di imah, industri emih atawa soun garing leuleutikan, pabrik susu skala leutik, industri peralatan tina logam nu teu sabaraha, katut industri kadaharan oléh-oléh nu ukur ramé dina usum lebaran). Sektor perdagangan ogé sawelas dua welas. Di ieu kota taya aktivitas perdagangan dina skala gedé. Ieu kota teu boga palabuan atawa fasilitas bongkar-muat barang dina skala nu signifikan. Ogé euweuh aréal pagudangan nu bisa nyimpen komoditas dina jumlah rébuan kubik. Ku kituna ieu kota sama sakali lain mangrupa kota industri atawa perdagangan.

Tepi ka awal dékade 2000-an, ieu kota leuwih cocog lamun disebut minangka kota pagawé atawa kot barudak sakola. Pacabakan pangeusina nu bisa diandelkeun keur hirup nyaéta jadi pagawé nagri atawa BUMN. Parobahan nu rada signifikan kajadian ti mulai taun 2000-an, nyaéta nalika ieu kota mulai kabanjiran ku mahasiswa-mahasiswa ti kota-kota di pulo Jawa pikeun nungtut élmu di paguron luhur nu aya di ieu kota (utamana mah di Universitas Jénderal Soedirman jeung di Universitas Muhammadiyah Purwokerto UMP). Ti saprak harita, aktivitas ékonomi rahayat nu patali jeung kabutuhan mahasiswa rada nguliat. Rébuan kamar kos diwangun pikeun diséwakeun ka mahasiswa pendatang. Ratusan tempat dahar diadegkeun keur ngaladénan kabutuhan beuteung mahasiswa. Jongko-jongko alat tulis patingpucunghul. Warnét tuwuh lir ibarat supa dina usum semi. Malahan mah, jasa ngumbahan baju (laundry) ogé mucunghul keur ngabérésihan pakéan mahasiswa. Ieu kaayaan ngajadikeung kota Purwokerto tuwuh rada signifikan minangka kota jasa.

Dina ahir taun 2011, ngadeg hotél béntang 5 Aston nu luhurna 12 lantéy. Dina tengah taun 2012, geus katempo parobahan nu rada signifikan dina widang perdagangan. Bisa katempo ku diwangunna Rita Supermall 16 lantéy katut 2 basement percis di kiduleun alun-alun Purwokerto. Ditambah deui ku pamekaran Moro jadi Mega Mall nu miboga tilu munara.

Séktor pariwisata ogé mekar nu nyababkeun mekarna séktor ekonomi turunanana saperti hotél katut panginepan, rumah makan, transportasi, katut jasa pangrojong lianna.

Basa jeung budaya édit

Basa nu dipaké nyaéta basa Jawa kalayan lentong Banyumasan atawa leuwih ilahar disebut ngapak. Kentongan atawa musik thek-thek nyaéta seni musik nu diulinkeun maké awi ku 20-40 orang. Kabudayaan bégalan katut ronggéng mangrupa kasenian asli Banyumas nu kiwari mulai kadéséh ku budaya lian.

Pariwisata édit

 
Museum Bank BRI

Purwokerto boga sababaraha patempatan wisata alam andelan nu skalana nasional, mangrupa guha, curug katut wana wisata. Wisata alam di Purwokerto di antarana : Baturadén, Pancuran Pitu, Pancuran Telu, Guha SaraBadak, Musieum BRI, Curug Gedé, Curug Ceheng, Curug Belot, Curug Cipendok, Masjid Saka Tunggal, Bumi Pakémahan Baturradén, Bumi Pakémahan Kendalisada, Talaga Sunyi, Cinyusu Air Panas Kalibacin, Bendung Gerak Serayu, Wahana Wisata Lembah Combong, Combong Valley Paint Ball and War Games, Serayu River Voyage, Baturraden Adventure Forest[5]

Atikan édit

Purwokerto kasohor minangka salah sahiji kota palajar di Pulo Jawa, sabab cukup loba jumlah sakola katut paguron luhur di ieu kota.

Sakola Dasar édit

Sakola dasar nu aya di Purwokerto di antarana nyaéta:

Sakola Menengah Pertama édit

Sakola Menengah Umum édit

Saola Menengah Umum nu aya di Purwokerto di antarana nyaéta:

Sakolah Menengah Umum Nagri édit

Sakola-sakola tingkat luhur nu aya di kota Purwokerto di antarana nyaéta:

Sakola Menengah Umum Swasta édit

Sakola Menengah Kejuruan édit

Paguron Luhur édit

Paguron luhur di Purwokerto boh nagri atawa swasta di antarana: Universitas Jénderal Soedirman, Universitas Muhammadiyah Purwokerto, Sekolah Tinggi Teknologi Telematika Telkom, Sekolah Tinggi Ilmu Agama Islam Negeri (STAIN), Sekolah Tinggi Teknik Wiworotomo Purwokerto, Sekolah Polisi Negara (SPN) Polda Jawa Tengah, Universitas Terbuka Tutorial Purwokerto (UTTP), Politeknik Ma'arif Purwokerto, Politeknik Kesehatan DEPKES Semarang - Kampus Purwokerto, Universitas Wijayakusuma (Unwiku), STIMIK AMIKOM Purwokerto, Sekolah Tinggi Ilu Kesehatan Bina Cipta Husada, Sekolah Tinggi Ilmu Kesehatan Harapan Bangsa, Sekolah Tinggi Ilmu Ekonomi Satria, Politeknik Pratama, Akademi Manajemen Rumah Sakit Kusuma Husada, Akademi Kebidanan YLPP Karang Klesem, Akademi Pariwisata Eka Sakti, Akademi Keperawatan Yakpermas, AMIK Bina Sarana Informatika Purwokerto, Akademi Farmasi Kusuma Husada, Politeknik Ma'arif NU Purwokerto Akademi Kebidanan Perwira Husada.

Olahraga édit

Olahraga nu loba ngahasilkeun atlet-atlet ti ieu kota nyaéta bulu tangkis, atlétik, katut ngojay. Aya 2 stadion gedé di kota Purwoketo nyaéta GOR Satria (milik Pamaréntah Kabupatén Banyumas) jeung GOR nu dipibanda ku UNSOED nyaéta GOR Soesilo Soedirman nu mindeng dijadikeun homebase Pelatnas Atletik ku sabab boga trék lumpat nu boga standar internasional. Purwokerto kungsi ngalahirkeun atlit lumpat nasional Poernomo nu jadi atlit lumpat jarak pondok Indonésia munggaran nu ngiluan Olimpiadeu. Atlit bulu tangkis Christian Hadinata katut Fung Permadi ogé urang Purwokertonu geus meunang rupa-rupa pangajén internasional, sedengkeun Meitri Widya Pangastika mangrupa atlit ngojay wanoja andelan nasional dina jamanna.

Kulinér édit

Kadaharan has ti ieu kota nyaéta:

  • Mendoan, dahareun tina témpé nu ipis/disiksik tuluy digoréng maké tipung nu dibungbuan tur digoréngna satengah mateng.
  • Tahu brontak, dahareun tina tahu nu ditipungan, dibungbuan tuluy digoréng. ku sabab nalika digoréng, sayuran nu aya di jero tahuna kalaluar, nya antukna dingaranan tahu baruntak.
  • Kiripik témpé, prosésna kawas mendoan tapi digoreng tepi ka garing. Kota kiripik mangrupa salah sahiji celukan atawa lalandihan keur kota Purwokerto.
  • Sroto, wewengkon lian nyebutna soto.
  • Getuk goréng, séntra panyieunananan nyaéta di kacamatan Sokaraja, hiji kota kacamatan di pasisian kota Purwokerto.
  • Kéong Kuah Pedes, bahan utamana kéong sawah nu diasakan maké kuah kalayan bungbu kuat nu méré nuansa lada jeung seger tepi ka tikoro. Biasana disebut ogé "kraca".
  • Dagé, dahareun siga kuéh nu bahan dasarna hampas kacang nu ngagibleg tur dijamurkeung. Biasa disuguhkeun mangrupa goréng tipung bungbuan tur didahar jeung céngék.
  • Semayi, lauk tina hampas kalapa nu dibungbuan tur digarang dina luhureun seuneu leutik. Dahareun nu ngajadi simbol hirup malarat ieu kiwari geus kacida susahna dipanggihan.
  • Tegéan, nyaéta sesebutan has Banyumas keur angeun hérang nu katempo basajan tapi matak seger. Sayuranana mangrupa bayem, kacambah kadelé hideung, daun katuk, jeung siki kadelé hideung nu ilahar jadi unsur utama dina ieu pasakan. Keur bungbuna, lian ti bahan-bahan nu ilahar saperti bawang beureum jeung bawang bodas, tegéan ogé boga ciri "pékprék" cikur nu kacida nyegerkeun.
  • Empal baseuh, mangrupa dahareun nu bahan dasarna daging katut tétélan sapi nu diasakan maké kuah cipati kentel. Hasna empal baseuh Banyumasan mah nyaéta ku ayana sénsasi gateul jeung géték alatan campuran salundréng dina kuah kentel éta. Empal baseuh kacida cocog didahar jeung kupat kulit janur (ulah kupat kulit palastik).
  • Themlek, dahareun hampang tina hampas tahu bungbuan nu digoréng maké adonan tipung. Dahareun nu ninggalkeun rasa seuseut dina tikoro ieu kiwari geus jarang kapanggih.
  • Nopia.
  • Sababaraha jinis dahareun tradisional nu kasohor nyaéta: ranjem, mi thayel, katimus, lanting, sempora (awug), utri, puli (ciwel), ongol-ongol, gebral, kluban, grontol, mireng, kamir, moho, golang-galing, lopis, ondol-ondol, widaran, angléng kalapa, angléng kacang, rujak atah, rujak asak, ranginang, ampyang, grebi, dampleng (siga comro). soto

Transportasi édit

Kareta Api édit

 
Kareta api mangrupa salah sahiji alternatif keur ngajugjug ka Kota Purwokerto

Keur ngajugjug ka kota Purwokerto ti kota-kota di Pulo Jawa, sarana transportasi favorit kiwari nyaéta maké jalur kéreta api ti mimiti kelas ékonomi tepi ka éksekutif nu sakabéhananan mampir di stasion besar Purwokerto, tur Stasiun Purwokertona sorangan mangrupa stasion gedé nu mangrupa bagéan tina PT. KAI (Perséro) nyaéta Purwokerto kaasup Daérah Operasional (DAOP) V babarengan jeung Stasion Kroya, Stasion Cilacap, Stasion Kebumen, Stasion Karanganyar, Stasion Kutoarjo, jeung Stasion Slawi.

Beus Antar Kota édit

Sarana transportasi beus ogé sadia ti jeung ka kota-kota gedé di Pulo Jawa jeung Sumatera, kalayan rupa-rupa kelas ti mimiti ékonomi, bisnis, éksekutif, tepi ka super éksekutif.

Angkutan Antar Jemput édit

Lian ti karéta api katut beus, aya ogé layanan antar jemput atawa katelah travel. Aya puluhan pausahaan travel di Purwokerto nu sayaga nganteur ti sarta ngajugjug ka kota-kota gedé di Pulo Jawa jeung sabudeureunana. Malahan mah aya salah sahiji pausahaan travel nu keur mrosés pikeun ngalegaan trayékna tepi ka Sumatra jeung Bali.

Angkutan Jero Kota édit

Keur angkutan jero kota, aya sababaraha kelas taksi nu sadia 24 jam. Lian ti éta, aya angkutan kota (angkot) nu sadia ti isuk tepi ka soré. Aya ogé angkutan unik nyaéta taksi motor alias ojeg.

Béca édit

Béca gampang kapanggih di ampir sakabéh juru dayeuh Purwokerto. Ieu kandaraan masih jadi pilihan alternatif keur masarakat Purwokerto sabab hargana rélatif kahontal.

Délman édit

Délman nyaéta sarupaning kandaraan nu dijalankeun maké tanaga kuda. Kiwari ieu angkutan henteu dipaké minangka sarana angkutan utama. Délman leuwih mindeng dipaké keur kaperluan rékréasi. Gampang dipanggihan di sabudeureun kawasan GOR Satria, Taman Satria, jeung alun-alun kota dina poé-poé tinangtu saperti poé Minggu atawa dina kariaan tinangtu.

Taksi édit

Di Purwokerto aya angkutan taksi nu operasi 24 jam, saperti Kobata Taxi katut Satria Taxi.

Puseur Pangbalanjaan édit

Purwokerto boga sababaraha puseur pangbalanjaan, ti mimiti pasar tradisional tepi ka mal-mal katut plaza.

  • Rita Supermall, Hotel, and Cineplex; keur diwangun, ditargétkeun bakal jadi mall panggedéna di kota Purwokerto.
  • Shinta Fashion Mart
  • Moro Mall; keur diwangun jeung diropéa.
  • Tamara Plaza
  • Kebondalem Plaza (Matahari Department Store)
  • Rita Pasaraya Kebon Dalem
  • Rita Pasaraya Store Isola
  • Rita Pasaraya Alun-Alun
  • P&D Aroma
  • Cherry Fresh Fruit Market
  • Purwokerto City Walk
  • sababaraha pasar tradisional saperti Pasar Wagé, Pasar Manis, Pasar Kliwon, Pasar Pon, jeung lian-liana.

Akomodasi édit

Purwokerto nu katelah kota transit nyadiakeun loba pilihan tempat mondok ti mimiti losmén, hotél kelas malati tepi ka hotél béntangan.[9][10]

  • Aston Imperium Hotel Purwokerto ****
  • Horison Hotel Purwokerto ****
  • Santika Hotel Purwokerto ***
  • Green Valley Resort Baturaden ***
  • Queen Garden Hotel Baturaden ***
  • Rosenda Cottages Baturaden ***
  • The Atrium Resort ***
  • Astro Hotel ***
  • Wisata Niaga Hotel **
  • Puri Wisata Hotel Baturaden **
  • Borobudur Hotel and Restaurant **
  • Tiara Hotel and Cottage **
  • Prima Resort Baturaden **
  • Hotel Darajati **
  • Villa Sylva *
  • Hotel Moro Seneng *
  • Hotel Anggrek *

Média Lokal édit

Televisi édit

Purwokerto boga stasion televisi lokal Banyumas Televisi, nu wanci on air-na antara jam 12.00 tepi ka 23.00. Acarana leuwih loba hasil produksi sorangan katut hasil produksi imah produksi lokal kalayan muatan gaya banyumasan nu kentel. Dina jam-jam tinangtu ogé ngariléy stasion televisi Global TV atawa MétroTV.

Koran édit

Koran nu aya di Purwokerto di antarana :

Radio édit

Stasion radio nu aya di Purwokerto di antarana nyaéta RRI, Mitra FM, Métro FM, Paduka FM, Dian Swara FM, Yasika FM, POP FM, Sonora Purwokerto FM, Suara Purwokerto FM, Radén Mas FM, Gradiosta FM, katut SBC Sokaraja.

Musik édit

Dina widang musik, Purwokerto geus nyumbang sababaraha wargana dina pentas nasional, di antarana Titik Sandora nu kasohor taun 1970-an. Aya ogé Mayang Sari nu kasohor kontrovérsial. Tuluy mucunghul Eric nu nyanyi jeung Mélly Goeslaw keur pilem AADC. Lian ti musik pop, dina musik indepénden (Indie), Purwokerto ogé kawilang cukup mekar, Tunas Bangsa Simphony salah sahiji band indepénden nu ngarambah ka nasional. Lian ti éta, aya Supernova, Hyndia band jeung Ilona band

Inohong kasohor nu patula-patali jeung Purwokerto édit

Referensi édit

  1. ↑ "2005 population estimates for cities in Indonesia". mongabay.com. Diakses tanggal 2007-12-19. 
  2. ↑ http://info-purwokerto-jateng.blogspot.com/2010/07/pemekaran-banyumas-menguat.html
  3. ↑ http://www.banyumaskab.go.id/files/data%20umum/bank%20data/BMSDA_2011.pdf[tumbu nonaktif]
  4. ↑ www.unsoed.ac.id/cmsunsoed/detail/cat/sttcid/id1s/17/id2s/68/purwokerto Archived 2010-12-30 di Wayback Machine
  5. ↑ Baturraden Adventure Forest Website Baturraden Adventure Forest
  6. ↑ Yayasan Santo Dominikus - SD Santa Maria Purwokerto Archived 2011-02-03 di Wayback Machine
  7. ↑ Yayasan Santo Dominikus - SD Santo Yosep Purwokerto Archived 2011-02-03 di Wayback Machine
  8. ↑ Yayasan Santo Dominikus - SMP Susteran Purwokerto Archived 2011-02-03 di Wayback Machine
  9. ↑ Hotel di purwokerto
  10. ↑ [1]
  11. ↑ Suara merdeka Archived 2012-01-27 di Wayback Machine

Tempo ogé édit

Tumbu kaluar édit

Dicomot ti "https://su.wikipedia.org/w/index.php?title=Purwokerto&oldid=652773"