Kasir
| Kasir | |
|---|---|
| |
| Gangsir, Tarbinskiellus portentosus ti Cihideung Hilir, Ciampéa, Bogor | |
| Klasifikasi ilmiah | |
| Karajaan: | |
| Filum: | |
| Kelas: | |
| Ordo: | |
| Subordo: | |
| Superfamili: | |
| Kulawarga: | |
| Subfamili: | |
| Génus: | |
| Spésiés: | T. portentosus
|
| Ngaran binomial | |
| Tarbinskiellus portentosus (Lichtenstein, 1796)[1]
| |
| Sinonim[5] | |
Kasir atawa gangsir[6] (Tarbinskiellus portentosus, sin. Brachytrupes portentosus) nyaéta salah sahiji spésiés jangkrik ti kulawarga Gryllidae.[7] Cara hirupna ngaliang dina taneuh. Ieu sato poténsial jadi hama pepelakan tani, tapi sakapeung mah sok diala keur dahareun. Ieu gegeremet sumebar ti Asia Kidul nepi ka Tenggara, kaasup Indonesia. Dina basa Jawa ieu sato téh ngaranna gasir, mun dina basa Inggris mah disebut big head cricket, large brown cricket atawa short-tail cricket.[7]
Pedaran
édit
Pangawakanna badag jeung sekel. Panjangna antara 37-44 mm. Huluna badag jeung rada pasagi, ari sungutna panjang.[8] Sapasang suku katilu mangrupa suku paranti ngajol nu tohaga ngan pondok; héngkér, kalawan loba cucukan di tukangeunna. Awakna warna coklat nepi ka coklat kolot di lebah luhur jeung rada bodas di lebah handapna.[7]
Kasir bikang mah aya jangjang hareupan (tegmina) nu lemes luarna jeung ovipositor panjang kawas jarum di tungtung tukang abdomenna. Kasir jalu mibanda tegmina nu polana kurat-kirut. Fungsina keur ngaluarkeun sora krak-krik, sarta tanpa ovipositor. Kasir jalu awakna rada badag batan nu bikang.[7]
Ékologi
édit
Kasir biasa kapanggih di pasisian nu loba jukut. Ieu sato ngali liang nepi ka jerona 30-60 cm keur pangcicinganana, tapi angger mangsa geus peuting mah kaluar keur néangan hakaneun (nokturnal). Kasir jalu krak-krik ngaluarkeun sorana di deukeut liang kaluarna sangkan résonansi sorana kadéngéna tarik pisan.
Dina hiji ékspérimén di laboratorium, dipikanyaho yén mangsa hirup ieu kasir téh kurang leuwih 333 poé. Aya 7 undakan instar sanggeus endog megar saméméh kasir jadi sato nu manjing. Kasir bikang rata-rata ngahasilkeun endog 123 siki. Ieu endog-endog téh megar sanggeus kurang leuwih 56 poé. Nisbah kasir jalu jeung bikang nyaéta 1 : 1,5.[9]
Mangpaat jeung karugian
éditKasir dipikanyaho miwatek omnivor, sanajan kadaharan utamana mah sagalaning jinis tutuwuhan. Di lahan-lahan tatanén, kasir bisa jadi hama sarupaning pepelakan. Hususna mah pepelakan ngora (semai), kasir ngagusur bagéan watang nepi ka pegat jeung ngakut régang anu héjo keur hakaneunana.[10] Régang nu peunggas jeung daun sok kaciri pacampur jeung taneuh nu ngagunduk di biwir liangna, éta téh keur dihakan ku Kasir. Sawatara jinis pepelakan anu maneuh ditarajang di antarana, bako, kopi, sampeu, entéh, jeung karét.[11]
Ngan kasir ogé sok dialaan minangka bahan dahareun, utamana mah di wewengkon Asia Tenggara kaasup di Indonesia. Hususna mah di Thailand, ieu kasir biasa dikonsumsi [12] jeung dijual di pasar.
Rujukan
édit- ↑ Gorochov. 1983. Entomologicheskoe Obozrenie 62(2): 320
- ↑ Lichtenstein, A.A.H. 1796. Catalogus Musei zoologici ditissimi Hamburgi, d III (Februar 1796). Auctionis lege distrabendi. Sectio Tertia. Continens Insecta. 222 pp. Hamburg :Schniebes G.F. (Germany).
- ↑ Kirby, W.F. 1906. A Synonymic Catalogue of Orthoptera (Orthoptera Saltatoria, Locustidae vel Acridiidae) 2: 22. London :Printed by order of the Trustees [by Longman & co.]
- ↑ Karny, H.H. 1915. "Orthoptera et Oothecaria (H.Sauter's Formosa-Ausbeute)". Supplementa Entomologica 4: 56–108.
- ↑ "Tarbinskiellus portentosus (Lichtenstein, 1796)". Orthoptera Species File. Diakses tanggal 23-04-2017.
- ↑ KBBI Daring: gangsir, diakses 23/IV/2017
- ↑ a b c d Rigg, Jonathan. A Dictionary of the Sunda Language of Java. Universitas Harvard1862: De l'imprimerie royale. Diakses tanggal 29 Nopémber 2019.
- ↑ Macau Biodiv.: Brachytrupes portentosus Archived 2017-09-23 di Wayback Machine. Diakses pada 23/IV/2017
- ↑ Hanboonsong, Y. & A. Rattanapan. 2001. "Life history of short-tail cricket Brachytrupes portentosus Lichtenstein; Gryllidae : Orthoptera". Khon Kaen Agriculture Journal 29(1): 50-8. abstrak Archived 2017-04-23 di Wayback Machine
- ↑ Hill, D.S. 2008. Pests of Crops in Warmer Climates and Their Control : 141. Springer Science & Business Media
- ↑ Opété: Brachytrupes portentosus Archived 2023-04-11 di Wayback Machine. Diakses pada 23/IV/2017
- ↑ Capinera, J.L. 2008. Encyclopedia of Entomology : 1343. Springer Science & Business Media.
Bacaeun lian
édit- Stoll, C. 1813. Représentation exactement colorée d'aprés nature des Spectres ou Phasmes, des Mantes, des Sauterelles, des Grillons, des Criquets et des Blattes ...: 4-5 (Versi asal, 1789: Natuurlijke en naar het leven nauwkeurig gekleurde afbeeldingen en beschrijvingen der spoken, wandelende bladen, zabel-springhanen, krekels, trek-springhanen en kakkerlakken. In alle vier deelen der wereld, Europa, Asia, Afrika en Amerika, huiushoudende. Bij een verzameld en beschreven door Caspar Stoll.)
- Serville, J.G.A.. 1838[1839]. Histoire naturelle des insectes. Orthoptéres: 326. Paris :Librairie encylopédique de Roret, 1839.
- Matsumura, S. 1910. "Die schädlichen und nützlichen Insekten vom Zuckerrohr Formosas". Zeitschrift für wissenschaftliche Insektenbiologie, b. VI: 103. Husum :Friedr. Petersen
| Wikimedia Commons mibanda média séjénna nu patali jeung Tarbinskiellus portentosus. |