Sidik jari keur kapentingan forénsik.

Psikologi forénsik nyaéta cabang psikologi anu patali jeung balukar tina faktor aféktif, kognitif, jeung paripolah ka individu anu keur ngalaman prosés hukum.[1] Ieu hal bisa lumangsung alatan sababaraha kasalahan manusa nu mangaruhan sagala rupa aspék nyaéta pangajén anu samar, gumantung kana pamikiran anu salah, stereotip jeung kaputusan nu dianggap teu adil.[1] Kusabab hubungan antara psikologi jeung hukum anu raket, psikolog mindeng diperedih jadi saksi ahli atawa konsultan di rohang pangadilan.[1] Psikologi forénsik mangrupa widang husus anu kawilang anyar kénéh dina dunya psikologi. Kanyataanna, psikologi forénsik resmi dipikawanoh sacara husus ku Amérika Psikologi Association (APA) dina taun 2001. Sanajan kawilang anyar, ieu widang boga akar kamekaran anu kuat pisan ti Wilhelm Wundt anu ngadegkeun laboratorium psikologi munggaran di Kota Leipzig, Jérman. [2] Aspék pangpentingna dina psikologi forénsik nyaéta kamampuhan pikeun ngalaksanakeun tés di pangadilan, nyadiakeun informasi ka tanaga légal meh bisa dipikaharti, reformulati tina hasil nyarungsum psikologi kana basa légal di pangadilan. [3] Ku alatan éta, psikolog forénsik kudy bisa narjamahkeun inpormasi psikologis kana rangka hukum nepi ka jéntré. [4]

Élmu forénsik édit

Forénsik asalna tina basa Yunani Forensis anu hartina adu réntom atawa sawala. Dina rumpun élmu forénsik téh dipikawanoh widang fisika forénsik, kimia forénsik, psikologi forénsik, kedokteran forensik, toksikologi forénsik, komputer forénsik, balistik forénsik, metalurgi forénsik jeung sajabana.[5] Istilah forénsik nyaéta prosés ilmiah (dumasar kana élmu) dina ngumpulkeun, nganalisis, jeung nepikeun rupa-rupa bukti dina prosés pangadilan anu patali jeung ayana perkara hukum. Kakuatan forénsik nyaéta analisa keur nyangking fakta tina kajadian jeung lingkungan. Tangtu teu gampang pikeun meunangkeun atawa manggihan fakta anu disumputkeun. [6]

Wengkuan édit

 
Idéntifikasi Forénsik kana bukti kajahatan.

Kontribusi psikologi dina widang forénsik ngabogaan ruang lingkup kajian anu kacida legana, ti mimiti nyieun kajian ngeunaan profil kriminal (profiling offender), saksi mata (eyewitness), masalah perwalian anak, ngadétéksi kabohongan, nguji kawarasan méntal, ngeunaan narkoba, ngabasmi zat adiktif, ngungkab dasar neuropsikologis, génétika, jeung prosés mekarkeun palaku, kekerasan doméstik, kekerasan seksual jeung réhabilitasi psikologis di penjara. [7] Sajaba ti éta, dina sidang, psikolog forensik bakal nitah saksi ahli nyadiakeun papatah di luar sidang, salaku hakim ad-hoc sarta atikan keur calon hakim. [8] Psikologi forensik nunjukkeun panyadiaan langsung béwara psikologis ka pangadilan anu disebut psikologi di pangadilan. Terdakwa teu tiasa dihukum ku sabab teu waras atanapi pikiranna kaganggu ku panyakit nepi ka teu bisa tanggung jawab kana kalakuanana. Ieu téh ngandung harti yén pamarekan keur ngabébaskeun terdakwa tina hukuman kusabab kaayaan psikologisna. Sababaraha sawala khusna dina Psikologi Forensik kaasup ngajén forénsik kriminal jeung sipil, instrumén ngajén forénsik jeung ngajén forénsik gejala panyakit. [9]

Sajarah édit

Hugo Miinsterberg dipikawanoh salaku psikolog munggaran nu disebut bapa psikologi forénsik. Anjeunna ngawanohkeun jeung ngalarapkeun psikologi kana dunya hukum. Gagasan ieu diajukeun dina buku anu judulna On The Witness Stand . Dina awal taun 1900-an, psikolog ti Jerman anu ngaranna William Stem mimiti nalungtik sarta ngidéntipikasi saksi anu ningali kajadian sacara langsung. Satuluynana, prakték psikologi forénsik ogé diwanohkeun ku William Healy jeung Lightner Witmer anu neueulkeun kana kontéks hukum anu dilarapkeun kana kagiatan klinis. Witmer salaku psikolog kajahatan tangtu dina awal 1900-an. Sanggeus éta, Healy ngan ngadegkeun Chicago Juvenile Psychopathic Infinite anu museurkeun kana kagiatan pangajén intervénsi kana pasualan kenakalan remaja anu engkéna bakal jadi modal ilmiah tina kajian psikologi forénsik. Satuluynana, dina taun 1921, prakték psikologi forénsik pikeun ngabéréskeun kasus kenakalan remaja di Amérika Serikat ngajadikeun psikolog forénsik profési anu kacida dipikawanoh pikeun ménta rékoméndasi ngalaksanakeun pamariksaan psikologi salaku saksi ahli dina prosiding yudisial. Dina taun 1962, psikolog forensik dibéré rékoméndasi pikeun ngalaksanakeun pamariksaan psikologi dina kagiatan penegakan hukum ka palaku anu miboga panyakit jiwa atanapi gangguan jiwa. Dimimitian tina kapercayaan masarakat kana peran psikolog forénsik dina prosés hukum American Psychology-Law Society diadegkeun. Tungtungna, taun 1970-an jadi puncer publikasi hasil panalungtikan psikologi forénsik dipedalkeun dina rupa-rupa jurnal ilmiah. [10]

Fungsi édit

Sacara umum, fungsi psikologi forénsik raket patalina jeung aksi hukum. Dina mantuan prosés panalungtikan, psikolog forénsik miboga pancén ngalaksanakeun otopsi psikologis, ngawawancara langsung saksi mata, ngalaksanakeun wawancara invéstigasi ka palaku, sarta ngalaksanakeun propil kriminal atawa néangan gambaran ngeunaan paripolah jeung profil palaku kriminal. [11] Fungsi nu leuwih spésifik digambarkeun saperti kieu.[12]

  • Kahiji, mikanyaho kumaha kaayaan mental palaku kajahatan. Ieu fungsi pohara mantuan pikeun mikanyaho naha palaku ngalaman gangguan jiwa atawa henteu pisan.[12]
  • Kadua, éta tiasa ngabantosan penegak hukum nyokot pamarekan psikologis nalika prosés panalungtikan. Psikologi forensik bisa mangpaat waktu palaku kajahatan teu kooperatif ku cara nyayogikeun rupa-rupa inpormasi anu ngabingungkeun dina waktu panalungtikan. Salaku pangrojong, bisa ogé ngagunakeun pamarekan psikologi komunikasi.[12]
  • Katilu, méré input dina prosés panalungtikan. Prosés panalungtikan lumangsung ngarujuk kana input psikologi forénsik. Hartina, léngkah-léngkah anu kudu dilaksanakeun dibantuan ngaliwatan faktor-faktor anu aya dina psikologi forénsik.[12]
  • Kaopat, manggihan irregularities psikis. Hiji jalma tiasa ngamanipulasi dirina pikeun nyingkahan gugatan. Ku alatan éta, perlu pikeun manggihan iregularities dina peran psikologi forensik dina prosés nalungtik kalakuan kriminal.[12]
  • Kalima, ngébréhkeun motif palaku kajahatan. Hal ieu dilakukeun pikeun manggihan alesan nyata batur commits kajahatan. Motif kajahatan bakal jadi dadasar pikeun méré hukuman anu paling luyu pikeun kasalahan anu geus dilakukeun. [12]
  • Kagenep, méré bantuan jeung asupan ka penyidik ngeunaan léngkah-léngkah ngawal palaku, hususna dina hal pangawasan kaamanan salila di Polres Resort atawa Polsek salila prosés penyidikan pulisi nepi ka prosés pangadilan. [13]

Rujukan édit

  1. a b c Baron & Byrne, Psikologi Sosial Jilid 2, Jakarta: Erlangga, 2004, hal. 217.
  2. Mardatila, Ani. "Mengenal Psikologi Forensik, Ini Perannya untuk Memecahkan Kejahatan". merdeka.com. Diakses tanggal 2022-03-18. 
  3. Nietzel, Michael (1986). Psychological Consultation in the Courtroom. New York: Pergamon Press. ISBN 0-08-030955-0. ^ Blau, Theodore H. (1984). The Psychologist as Expert Witness.
  4. Shapiro, David L. (1984). Psychological Evaluation and Expert Testimony. New York: Van Nostrand Reinhold. ISBN 0-442-28183-8.
  5. Maramis, Marchel R. (2015). "PERAN ILMU FORENSIK DALAM PENYELESAIAN KASUSKEJAHATAN SEKSUAL DALAM DUNIA MAYA (INTERNET)". Jurnal Ilmu Hukum 2 (7): 43. ISSN 2338-0063. http://repo.unsrat.ac.id/1349/2/Hal_42-52_Marchel_R._Maramis_No_7_Juli-Desember_2015.pdf. 
  6. Sulianta, Feri (2013). Komputer Forensik (dalam Indonesian). Jakarta: Elex Media Komputindo. p. 2. ISBN 978-602-04-2058-5. 
  7. Mu’affi, Oktavia; Pusvitasari, Putri. "Psikologi Forensik dalam Ilmu Hukum". buletin.k-pin.org. Diakses tanggal 2022-03-18. 
  8. Meliala, Adrianus (2008). "KONTRIBUSI PSIKOLOGI DALAM DUNIA PERADILAN: DIMANA DAN MAU KEMANA" (dalam bahasa en). Indonesian Journal of Legal and Forensic Sciences (IJLFS) 1 (1): 57. doi:10.24843/10.24843/IJLFS.2008.v01.i01.p11. ISSN 2657-0815. https://ojs.unud.ac.id/index.php/ijlfs/article/view/3211. 
  9. Kadarudin (2021). PENELITIAN DI BIDANG ILMU HUKUM (Sebuah Pemahaman Awal) (dalam Indonesian). Semarang: Formaci. p. 165. ISBN 978-623-95529-0-9. 
  10. Alfaruqy, Muhammad Zulfa; Indrawati, Endang Sri; Kaloeti, Veronica Sakti (2019). Psikologi Forensik (PDF). Yogyakarta: Psikosain. p. 4. ISBN 978-602-5875-16-8. [tumbu nonaktif]
  11. Dewi, Hayuning Purnama. "Kenalkan Peran Ilmu Psikologi Forensik Dalam Proses Hukum". Universitas Surabaya (Ubaya). Diakses tanggal 2022-03-18.  Archived 2022-04-12 di Wayback Machine
  12. a b c d e f Sopia. "Yuk Mengenal Psikologi Forensik". mediaindonesia.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2022-03-18. 
  13. Boby, Adrian. "Pentingnya Psikologi Forensik Pada Proses Penyidikan – TRIBRATANEWS POLDA KEPRI" (dalam id-ID). Diakses tanggal 2022-03-18.  Archived 2023-04-14 di Wayback Machine