Basa Urang Pulo

basa di Indonesia

Bahasa Urang Pulo atawa Logat Orang Pulo nyaéta dialék tina Melayu anu diucapkeun ku urang Pulo anu nyicingan di Kapuloan Seribu. Ieu basa mangrupa basa anu diwangun ku cara campur tina loba basa di Nusantara sapertos basa Mandar, basa Bugis, basa Madura dan basa Tidung.[1]

Urang Pulo
Logat Orang Pulo
Dipaké di Bandéra Indonésia Indonesia
Wewengkon
Jumlah panyatur 29.417
Rungkun basa Austronesia
Status resmi
Basa resmi di None
Diatur ku Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa
Kode-kode basa
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3

Sajarah édit

Pangeusi Kapuloan Seribu dipercaya geus kabentuk sarta dimimitian ti wewengkon Pulo Panggang. Jeung pas-padumukan di Kapuloan Seribu leuwih lega, tuluy sumebarna populasi ogé budayana dilaksanakeun ti hiji pulo ka pulo séjénna, sapertos Pulo Pari, Pulo Untung Jawa, Pulo Tidung jeung sajumlah pulo séjénna.[2]

Budaya jeung ciri Urang Pulo salaku masarakat pulo anu disebut Urang Pulo Panggang dina waktu éta jadi béda jeung warga Betawi, padahal daerahna caket pisan sareng Kota Jakarta. Sarta ogé teu sarupa watekna jeung warga Banten sanajan sajumlah pangeusi asli ti Banten. Masarakat Pulo Panggang beuki condong ngabogaan ciri budaya sorangan mangrupa campuran budaya Banten, budaya jeung karakteristik masarakat asli Kalimantan (utamana urang Tidung jeung urang Banjar), urang Mandar ti Sulawesi, jeung urang Sunda sarta mibanda saeutik budaya jeung karakter Betawi. Hasil tina campuran kompléks sapertos ngahasilkeun hiji budaya ogé karakter anyar, nyaeta karakter Urang Pulo istilah pikeun penduduk awal Pulo Panggang, nu salajengna jelas bentuk jeung salaku karakter jeung budaya pangeusi Kapuloan Seribu.

Hasil tina campuran budaya anu nyiptakeun ciri unik ogé budaya di Kapuloan Seribu ogé katingal dina gaya basa, gerakan pikiran maranéhanana. Gaya basa maranéhanana leuwih nyaring dina volume nyarita kawas urang Sulawesi, lincah ogé lincah siga khas Banten kitu ogé karakter étnis Indonésia séjénna. Kitu deui ku panamaan kuliner khas Urang Pulo anu mibanda gaya basana sorangan jeung sorana unik. Contona sesebutan kadaharan sarupa lontong jeung nasi uduk umumna didahar keur sarapan disebut selingkuh, sambel cabe seger pikeun lauk bakar disebut sambal beranyut.[3]

Ngucapkeun édit

Warga Kepulauan Seribu gaduh gaya béja anu rada unik. Aksenna kadéngé béda jeung basa anu biasa diucapkeun ku masarakat Jakarta di daratan. Sanajan sacara umum aya loba kamiripan, aksen ieu jelas béda ti aksen Jakarta, anu populér dipaké dina acara televisi. Nada sora masarakat Pulo Pramuka beuki "naék-turun", kekecapan nu dipaké ogé sakapeung teu gampang kaharti.

Istilah Urang Pulo biasana dipaké pikeun jalma-jalma ti Pulo Panggang, Pulo Pramuka, jeung Pulo Karya. Tapi sacara umum, urang Pulo ogé bisa dilarapkeun ka urang Kepulauan Seribu umumna, ngabédakeun istilah Urang Daratan. Pulo Panggang ogé geus disebut-sebut minangka pulo pangkolotna anu dicicingan ku masarakat. Ayeuna pulo ieu padet pendudukna sareng padumukan. Baheula, generasi kahiji pangeusi pulo ieu asalna ti Banten jeung Mandar ti Sulawesi Kidul.

Dina buku "Orang Pulo di Pulo Karang" karya Rosida Erowati Irsyad, Urang Pulo (urang Kepulauan Seribu) ngagunakeun Basa Indonésia kalayan logat Melayu. Masarakat Pulo téh cenah miboga artikulasi sora anu kuat, struktur basa jeung kosa kata anu khas. Gaya basa aya opat, anu kahiji gaya basa urang Pulo Kelapa (deukeut Pulo Harapan) anu kandel ku lafal vokal anu panjang sarta ngagelombang. Kadua, gaya jalma Pulo Tidung anu dipangaruhan ku Basa Tidung jeung Tangerang basisir. Katilu, urang Pulo Untung Jawa anu masih kénéh kandel logat Betawi. Kaopat, Urang Pulo (nyaéta Urang Pulo Panggang, Urang Pulo Pramuka, jeung Urang Pulo Karya) dipangaruhan ku Melayu jeung Bugis.

Kekecapan édit

Kekecapan anu has urang Pulo teu kapanggih di mana waé, numutkeun buku "Orang Pulo di Pulau Karang", di antarana:

  • atret: mundur
  • potret: Kaluhur
  • pangkeng: kamar
  • monro: istirahat
  • godot: nyulam benang

Aya ogé kekecapan anu sarua jeung anu dipaké di suku-suku séjén, tapi hartina béda. Salaku conto, pengentotan nu hartina "hutang anu teu kabayar", atawa mbok nu hartina "adina", oge trade hartina "euweuh".

Saterusna aya ogé ciri glotal stop. Gaya glottal stop ilahar disebut fitur aksen basa Inggris Cockney, tapi urang Pulo oge boga. Glottal stop nyaéta cara ngucapkeun sora "t" maot ku laring. Henteu ngan sora "t" maot, tapi sora "k" pareum teuing.

Ieu sababaraha conto titik glotal gaya Pulo.

  • laut jadi lau
  • kunyit jadi kunyi
  • belok kana blengko
  • kulon jadi bara

Aya ogé parobahan kecap "mau" dina basa Indonésia jadi "mao" dina kas Pulo, "timur" jadi "timor", jeung "pohon" jadi "pokok", "tidur" jadi "tidor".[4]

Dialék édit

Dialék masarakat Kapuloan Seribu béda jauh jeung logat masarakat Betawi. Sanajan kitu, teu sakabeh dialek dilarapkeun ka sakabeh pulo di Kepulauan Seribu. Alesanana, Pulo Pramuka miboga logat anu leuwih unik jeung béda jeung masarakat Pulo umumna.[5]

Bédana dialék masarakat Kepulauan Seribu katingali pisan tina kosa kata jeung logatna. Dialék anu dipaké ku masarakat Pulo sapopoé sok disebut dialék Pulo. Kaunikan logat Pulo ieu nyaéta Glottal stop atawa ngucapkeun hurup "k" jeung "t" pareum.[6]

Di handap ieu daptar dialék basa Pulo;

Rujukan édit

  1. Achmad Syalaby (20 Januari 2016). "Menjaga Warisan Orang Pulo". www.republika.co.id (dalam Indonesian). Diakses tanggal 3 Maret 2022. 
  2. "Keunikan dan Kebudayaan Kepulauan Seribu". pulauseribu-resorts.com. Diakses tanggal 3 Maret 2022. 
  3. "Uraian Sedikit Sejarah Kepulauan Seribu". travelwisataindonesia.com. Diakses tanggal 3 Maret 2022. 
  4. "Dipengaruhi Banyak Suku Kepulauan Seribu Punya Logat Yang Unik". news.detik.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 3 Maret 2022. 
  5. "Mengenal Sejarah Dan Kebudayaan Pulau Seribu Pulau Penuh Pesona". pulauseributraveling.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 3 Maret 2022. 
  6. "Berada Di Dekat Jakarta Bagaimanakah Logat Penduduk Kepulauan Seribu?". www.klikanggaran.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 3 Maret 2022.