Gunung Tambora (atawa Tomboro ) mangrupa Gunung Strato aktif anu aya di Pulo Sumbawa, Nusa Tenggara Barat, Indonésia . Gunung ieu ayana di dua kabupaten, Kabupaten Dompu anu bagianana aya lereng palebah kulon jeung kidul jeung Kabupaten Bima anu bagianana aya lereng palebah wétan sareng kalér. Gunung Tambora kabentuk kusabab ngaréduksi zona aktif di handapeunana. Baheula, jangkungna Gunung Tambora ngahontal sakitar 4,300 m [2] anu ngajadikeun gunung ieu mangrupikeun puncak anu pangluhurna di Indonésia dina jaman baheula.

Gunung Tambora
Kaldera Gunung Tambora
Titik pangluhurna
Luhurna2,850 m (9,350 ft)
Prominén3,069 metres (10,069 ft)
Isolasi124 kilometres (77 mi)
Koordinat8°15′0″S 118°0′0″E / 8.25000°S 118.00000°E / -8.25000; 118.00000Koordinat: 8°15′0″S 118°0′0″E / 8.25000°S 118.00000°E / -8.25000; 118.00000
Géografi
Lua error in Modul:Location_map at line 510: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Indonesia" does not exist.
LokasiSemenanjung Sanggar, Sumbawa
Nagara bagéan/PropinsiKabupaten Dompu dan Bima, Nusa Tenggara Barat, Indonesia
Geologi
Umur batuanPleistosen AkhirHolosen
Jenis gunungGunung api strato trakibasalt-trakiandesit
Busur vulkanikBusur Sunda
Bitu pangahirna1967[1]
[[file:Citakan:Location map Indonesia Sumbawa|250px|Sumbawa is located in Citakan:Location map Indonesia Sumbawa]]<div style="position: absolute; z-index: 2; top: Salah éksprési: Tanda baca "[" teu dipikawanoh.%; left: Salah éksprési: Tanda baca "[" teu dipikawanoh.%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;">
Gunung Tambora
Kaldera Tambora dapat dilihat pada semenanjung Pulau Sumbawa bagian utara.

Aktivitas vulkanik gunung éta puncakna dina letusan April 1815, nu nepi ka skala na tujuh VEI.[3] Letusan vulkanik panggedéna saprak letusan Taupo dina taun 181.[4] Sora letusan kacatet kadangu ka pulo Sumatra, leuwih ti 2.000 km ka kulon. Hujan abu vulkanik lumangsung di Kalimantan, Sulawesi, Jawa, sarta Maluku. Letusan éta sahenteuna 71.000 urang jeung 11,000—12,000 diantarana nu jadi korban langsung. Sababaraha panalungtik merkirakeun jumlah korban jiwa nepi 92,000 jalma, tapi inohong ieu téh diragukeun sabab dianggap gédé teuing.[5] Letusana ogé ngabalukarkeun parobahan iklim dunya dina waktu éta. Taun saterusna (1816) ieu mindeng disebut minangka taun tanpa usum panas jeung cuaca robah drastis di Amérika Kalér jeung Éropa alatan lebu anu dihasilkeun. Kajadian ieu ngabalukarkeun gagal panén jeung maot tina tatanén masa anu dina gilirannana ngabalukarkeun ogé wabah kalaparan dina abad ka-19.

Grup arkéolog dina hiji penggalian taun 2004 di wewengkon Gunung Tambora, manggihan sesa budaya anu dikubur 3 méter di handap endapan piroklastik ti tahun 1815. Papanggihan ieu mindeng disebut minangka Pompeii Wétan alatan kasaruaan jeung Kota Pompeii di Italia nu dikubur ku bahan vulkanik.

Géografi édit

 
pamandangan gunung tambora jeung sabudeureunana
 
Kawah anu aya di puncak gunung Tambora

Gunung Tambora anu perenahna di Pulo Sumbawa nu mangrupa bagian tina Nusa Tenggara pulo. Gunung ieu mangrupa bagian ti busur Sunda, tali pulo vulkanik nu ngabentuk ranté kidul pulo Indonesia.[6] Tambora ngabentuk semenanjungna sorangan di pulo Sumbawa disebut Sanggar semenanjung. Di sisi kalér samenanjung, aya pulo flores, jeung ka kidul aya teluk Saléh jeung panjang 86 km sarta rubak 36 km. Di mimiti teluk Saleh, aya hiji pulo leutik disebut Mojo.

Salian seismologis jeung volcanologis anu observasi aktivitas vulkanik, gunung Tambora nyaéta hiji wewengkon panalungtikan ilmiah ahli ngeunaan jaman baheula jeung biologi. Gunung ieu ogé metot wisatawan naek gunung jeung aktivitas satwa.[7] Dompu jeung Bima nyaéta hiji kota nu aya pangdeukeutna ka gunung. Dina léréng gunung Tambora, aya sababaraha desa. Di wétan aya désa sanggar. Di kaler, désa Doro Peti jeung Pesanggrahan désa. Di kulon, aya désa Calabai.

Aya dua jalur pikeun ngahontal téh nutupan kaldéra gunung Tambora. Kahiji jalan dimimitian ti désa Doro Mboha nu aya dina tenggara sisi gunung Tambora. Rute nu kieu diaspal jalan ngaliwatan perkebunan jambu kacang nepi ka pamustunganana ngahontal jangkungna 1150 m di luhur permukaan laut. Rute ieu tungtungna di bagian kidul téh nutupan kaldéra jeung jangkungna 1950 nu m nu bisa kahontal ku pertengahan jalur.[8] Lokasi ieu biasana dipaké salaku hiji kemah pikeun niténan aktivitas vulkanik sabab éta ngan nyokot hiji jam pikeun ngahontal téh nutupan kaldéra. Nu kadua rute dimimitian ti désa Pancasila dina sisi kaler gunung Tambora. Lamun ngagunakeun rute ieu, mangka téh nutupan kaldéra ngan bisa kahontal ku suku.

Footnotes édit

  1. "Tambora". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Diakses tanggal 2006-10-17.  Archived 2013-02-20 di Wayback Machine
  2. Stothers, R. B. (1984). "The Great Tambora Eruption in 1815 and Its Aftermath". Science 224 (4654): 1191–1198. doi:10.1126/science.224.4654.1191. 
  3. Degens, E. T.; Buch, B. (1989). "Sedimentological events in Saleh Bay, off Mount Tambora". Netherlands Journal of Sea Research 24 (4): 399–404. doi:10.1016/0077-7579(89)90117-8. 
  4. Oppenheimer, C. (2003). "Climatic, environmental and human consequences of the largest known historic eruption: Tambora volcano (Indonesia) 1815". Progress in Physical Geography 27 (2): 230–259. doi:10.1191/0309133303pp379ra. 
  5. Tanguy, J.-C.; Scarth, A.; Ribiére, C.; Tjetjep, W. S. (1998). "Victims from volcanic eruptions: a revised database". Bulletin of Volcanology 60 (2): 137–144. doi:10.1007/s004450050222. 
  6. Foden, J. (1986). "The petrology of Tambora volcano, Indonesia: A model for the 1815 eruption". Journal of Volcanology and Geothermal Research 27 (1–2): 1–41. http://dx.doi.org/10.1016/0377-0273(86)90079-X. 
  7. "Hobi Mendaki Gunung - Menyambangi Kawah Raksasa Gunung Tambora" (dalam bahasa Indonesia). Sinar Harapan. 2003年. http://www.sinarharapan.co.id/feature/hobi/2003/0430/hob1.html. Diakses pada 14 November 
  8. Aswanir Nasution. "Tambora, Nusa Tenggara Barat" (dalam dalam bahasa Indonesia). Pusat Vulkanologi dan Mitigasi Bencana Geologi Indonesia. Diakses tanggal 13 November.  Archived 2007-09-29 di Wayback Machine

Daftar pustaka édit

  • C. R. Harrington (ed.). Taun tanpa usum panas?: iklim dunya di 1816, Ottawa: Canadian Museum Alam, 1992. ISBN 0-660-13063-7
  • Henry jeung Elizabeth Stommel. Gunung Cuaca: Carita 1816, Taun tanpa usum Panas, Newport RI. 1983. ISBN 0-915160-71-4

Tumbu luar édit